«Τα έργα των περιηγητών λειτουργούν ως τεκμήρια και μαρτυρίες»

ΔΙΑΛΕΞΗ ΣΤΟ ΣΑΝΤΙΡΒΑΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ

Στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων από το Μουσείο Μπενάκη στο Σαντιρβάν με γενικό τίτλο «Τέχνη και Πολιτισμός», το Σάββατο 24 Μαΐου 2025, πραγματοποιήθηκε διάλεξη με τίτλο «Όψεις του περιηγητισμού στον ελληνικό χώρο από τις Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη» από την κ. Σταλίνα Βουτσινά, υπεύθυνη διαχείρισης συλλογών του Μουσείου Μπενάκη και Δρ Ιστορίας της Τέχνης.

Σε δηλώσεις της η κ. Βουτσινά επεσήμανε: «Στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας του Μουσείου Μπενάκη με τη Raycap και το Σαντιρβάν γίνεται διάλεξη για τις όψεις του περιηγητισμού στον ελληνικό χώρο μέσα από τις συλλογές των έργων του Μουσείου Μπενάκη». Όπως είπε, «ο περιηγητισμός είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο. Αφορά κατά βάση την περιήγηση ευρωπαίων ταξιδιωτών – περιηγητών στον ελληνικό χώρο και στην Ανατολή από τον 17^ο μέχρι τον 19^ο αιώνα. Κυρίως μέσω ζωγραφικών έργων, σχεδίων και χαρακτικών. Για εμάς είναι σημαντικά, γιατί αποτυπώνουν κατά κύριο λόγο το αρχαιολογικό τοπίο και τη σύγχρονη ζωή των Ελλήνων. Άρα σημαίνει ότι τα έργα αυτά, τα οποία περιγράφουμε και αναλύουμε, λειτουργούν ως τεκμήρια και ως μαρτυρίες για την ελληνική πραγματικότητα από άλλες πηγές που δεν σώζονται σήμερα». Ακόμη, ανέφερε ότι «οι περιηγητές επικεντρώνονται κυρίως σε αρχαιολογικούς τόπους, στην Αθήνα, στις Μυκήνες, στη Χαιρώνεια, σε ό,τι ξέρουν μέχρι τον 19^ο αιώνα ως κατάλοιπα αρχαιολογικά».

Όσον αφορά τη συμβολή των περιηγητών, η κ. Βατσινά σημείωσε: «Οι περιηγητές μέσω των έργων του μας δίνουν πληροφορίες για την ελληνική πραγματικότητα και τον αρχαιολογικό τόπο σε μια περίοδο που η Ελλάδα –χρησιμοποιώ καταχρηστικά τον όρο- ανήκει στην Οθωμανική αυτοκρατορία, άρα δεν είχε ανεπτυγμένα πεδία, όπως είναι η ζωγραφική ή το σχέδιο, και σε μια περίοδο που δεν έχουμε τη φωτογραφία ως μέσο –είμαστε πολύ νωρίς χρονικά-, αυτά τα έργα λειτουργούν ως τεκμήριο για να γνωρίσουμε τον χώρο, για να γνωρίσουμε τις ενδυμασίες που φορούσαν οι άνθρωποι, για να γνωρίσουμε τα ήθη και τα έθιμά τους. Αυτή είναι η βασική συμβολή».

Στην ομιλία της, η κ. Βουτσινά τόνισε ότι «το Μουσείο Μπενάκη έχει την τύχη να διατηρεί στις συλλογές του μία από τις μεγαλύτερες περιηγητικές συλλογές εικαστικών έργων στο τμήμα ζωγραφικής, σχεδίων και χαρακτικών». Μάλιστα, όπως είπε, «στον πρώτο όροφο του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα, στην αίθουσα 23 και στην προθήκη 1, εκτίθεται μεταξύ άλλων αντικειμένων, ένας μικρού μεγέθους χάρτης της Αθήνας, ένα τοπογραφικό της πόλης, που χρονολογείται από το 1670. Αυτή η επιχρωματισμένη χαλκογραφία αποδίδεται στου εγκατεστημένους από τα μέσα του 17^ου αιώνα καπουτσίνους μοναχούς στην Αθήνα και αποτελεί τον πρωιμότερο οδηγό της πόλης με υπομνηματισμό μνημείων και αρχαιολογικών χώρων στη δεξιά πλευρά».