Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων, ενταγμένος στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, ο εμβληματικός χώρος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου, το τρέχον έτος θα υποδεχθεί τους εκατοντάδες επισκέπτες του έχοντας μια ανανεωμένη εικόνα ως αρχαία πόλη, χάρη στα έργα ενοποίησης και ανάδειξης που εκτελούνται τα τελευταία χρόνια σε αυτόν.

Η Έφορος Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου Σταυρούλα Δαδάκη, στον ετήσιο απολογισμό της κατά την εκδήλωση κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας που φιλοξενήθηκε στην επιβλητική νέα πτέρυγα του αρχαιολογικού μουσείου Καβάλας, αναφέρθηκε εκτενώς στις εργασίες που εκτελούνται στον αρχαιολογικό χώρο.

Μιλώντας, ωστόσο, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αποκάλυψε ότι οι εργασίες ενοποίησης και ανάδειξης της αρχαίας πόλης των Φιλίππων μετά την αποξήλωση του ασφαλτοτάπητα της παλιάς εθνικής οδού Καβάλας – Δράμα (που διέρχονταν μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο), βελτίωσε σημαντικά την εικόνα του σε πολλά επίπεδα. «Στα τέλη του τρέχοντος έτους», σημείωσε, «θα ολοκληρωθεί η πρώτη ενότητα των εργασιών ενοποίησης του χώρου, ενώ ήδη ετοιμάζουμε τις μελέτες για τη δεύτερη ενότητα που θα ενταχθούν στο νέα χρηματοδοτικό πρόγραμμα».

Μετά την αποξήλωση του ασφαλτοτάπητα, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα εκτεταμένο συγκρότημα δημόσιων κτιρίων, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της αρχαίας πόλης. Την ίδια ώρα, χάρη στις εργασίες ενοποίησης έχουν βελτιωθεί οι υφιστάμενες διαδρομές και δημιουργήθηκαν νέες, ενώ πλέον το αρχαίο θέατρο είναι ορατό στο σύνολό του τόσο από τον χώρο του πάρκινγκ όσο και από το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας αγοράς.

Η κ. Δαδάκη υπογραμμίζει ακόμα ότι στη δεύτερη ενότητα έργων έχει ενταχθεί η διαμόρφωση νέας εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο, όπως επίσης και η ανάδειξη της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Α’.

Αποκατάσταση και της Βασιλικής Β’

Ταυτόχρονα με την ενοποίηση, στον αρχαιολογικό χώρο εκτελούνται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του Υπουργείου Πολιτισμού και έργα αποκατάστασης της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Β’. Τα ερείπια του μεγάλου και εντυπωσιακού ναού, που πιθανολογείται ότι κτίσθηκε το 550 μ.Χ. αλλά καταστράφηκε πριν ολοκληρωθούν οι εργασίες του εσωτερικού χώρου καθώς κατέρρευσε ο τρούλος, έχουν υποστεί μια σημαντική αναστήλωση σε μια προσπάθεια συντήρησης και διατήρησής τους.
Στην πραγματικότητα, εκείνο που γίνεται είναι μια αναστήλωση των νότιων τοιχοποιιών του παλαιού ναού εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη στήριξη στα εναπομείναντα μέρη της Βασιλικής και προσφέροντας ταυτόχρονα μια καλύτερη εικόνα στον επισκέπτη για το πώς πραγματικά ήταν ο ναός που δέσποζε στο κεντρικότερο σημείο της αρχαίας πόλης.

Τον Αύγουστο επαναλειτουργεί το αρχαίο θέατρο Θάσου 

Το δεύτερο μεγάλο «στοίχημα» για την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου μέσα στον τρέχον έτος είναι η επαναλειτουργία, μετά από δέκα χρόνια, του αρχαίου θεάτρου του νησιού.

«Το έργο του θεάτρου εντάχθηκε με μελέτη εγκεκριμένη υπό πολλούς όρους, η εφαρμογή της οποίας είχε πολλές δυσκολίες», σημείωσε η προϊσταμένη της Εφορείας και συνέχισε: «Η απομάκρυνση της μεταλλικής κατασκευής ανέδειξε τα σοβαρά λάθη του παρελθόντος, τα οποία μας πήραν χρόνια να επουλώσουμε. Η Εφορεία ολοκλήρωσε έναν μεγάλο αριθμό μελετών τον Ιούνιο του 2022, οι οποίες εγκρίθηκαν από το ΚΑΣ, χωρίς παρατηρήσεις. Χάρη στην επιστημονική κατάρτιση, τη μεθοδικότητα, εργατικότητα και το ομαδικό πνεύμα της επιβλέπουσας Κωνσταντίνας Πανούση και της επιστημονικής της ομάδας φθάσαμε στο σημείο να βλέπουμε την επίτευξη του στόχου της αποκατάστασης του θεάτρου με τα μάρμαρά του».

Πρόθεση της κ. Δαδάκη, όπως επισήμανε η ίδια μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, είναι τον Αύγουστο του 2023, το αρχαίο θέατρο της Θάσου να ανοίξει προκειμένου να φιλοξενήσει υπό προϋποθέσεις μια παράσταση αρχαίου δράματος ή αττικής κωμωδίας αφού θα έχει αποκατασταθεί το κοίλο και θα έχει καθαριστεί η ορχήστρα, και τα υφιστάμενα εργοτάξια δεν θα εμποδίζουν την πραγματοποίηση μιας παράστασης».

Να σημειωθεί πως η αρχική φιλόδοξη μελέτη προβλέπει την αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου και την επένδυση του κοίλου από το φημισμένο ανά τον κόσμο λευκό μάρμαρο που εξορύσσεται στο νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου.

Η πρωτοβυζαντινή αστική έπαυλη της Θάσου

Τη χρονιά που πέρασε, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου είχε ενεργή παρουσία και σε μια σειρά άλλων έργων, όπως είναι η ανάδειξη του τμήματος της αρχαίας Εγνατίας και η αναστήλωση των τοιχίων και κτισμάτων στο εσωτερικό του λεγόμενου οικοπέδου ΚΡΕΗ στο αστικό κέντρο της πόλης, που γειτνιάζει με το μεσαιωνικό υδραγωγείο της Καβάλας (Καμάρες).

Επίσης, υπό την εποπτεία της κ. Δαδάκη πραγματοποιήθηκε μια συστηματική ανασκαφή στη Θάσο στη λεγόμενη πρωτοβυζαντινή αστική έπαυλη, ένα σημαντικό κοσμικό (ιδιωτικό) κτίριο, το μοναδικό σωζόμενο ορατό στη Θάσο. Χάρη στο βραβείο που πέτυχε η ανασκαφή το 2017, προχώρησε στην αγορά ενός μικρού τμήματος γηπέδου και ολοκλήρωσε την ανασκαφή του, αποκαλύπτοντας το περιστύλιο της αυλής. Παράλληλα, ολοκλήρωσε και έναν κύκλο συντηρήσεων στο ανασκαμμένο τμήμα της οικίας, το οποίο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και στο οποίο βρέθηκαν ψηφιδωτά δάπεδα και δείγματα από τοιχογραφίες, που αποδεικνύουν πως πρόκειται για την έπαυλη ενός πλούσιου κατοίκου του νησιού.

Το έργο της πυρόσβεσης του αρχαιολογικού χώρου

Συμβολή είχε η Εφορεία (στο κομμάτι εκπόνησης των μελετών) και στο μεγάλο έργο της κατασκευής δικτύου πυρόσβεσης του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων, που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης σε μια προσπάθεια προστασίας και διαφύλαξης της φημισμένης αρχαίας πόλης και του περιβάλλοντα χώρου.

Τη χρονιά που πέρασε διοργανώθηκαν και δυο πολύ ενδιαφέρουσες εκθέσεις, που είχαν θετικό πρόσημο στην επισκεψιμότητα του αρχαιολογικού μουσείου Καβάλας, το οποίο τους φθινοπωρινούς μήνες  αύξησε σημαντικά τον αριθμό των επισκεπτών του. Επίσης, το τελευταίο τρίμηνο του έτους, η Εφορεία υλοποίησε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που συνεχίζεται ακόμα, με θέμα το αρχαίο νόμισμα.

Πρόβλημα το λιγοστό προσωπικό

Έχοντας στην εποπτεία της τρία μεγάλα μουσεία (Καβάλας, Φιλίππων και Θάσου, με συνολικό εμβαδό 6880 τ.μ.), έναν φημισμένο αρχαιολογικό χώρο ενταγμένο στην UNESCO, πολλούς ακόμα διάσπαρτους αρχαιολογικούς χώρους, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας – Θάσου είναι η μεγαλύτερη σε όλη την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Ωστόσο, όπως τόνισε η κ. Δαδάκη, η έλλειψη επαρκούς προσωπικού (σήμερα απασχολούνται μόλις 23 άτομα σε όλους τους τομείς αρχαιολόγοι, φύλακες, μηχανικοί, διοικητικοί) και ο μεγάλος όγκος δουλειάς δημιουργεί καθυστερήσεις στην ομαλή εξυπηρέτηση πολιτών και φορέων που μαζί με την εφαρμογή της αρχαιολογικής νομοθεσίας αποτελούν προτεραιότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, πάντως, οι εργαζόμενοι της Εφορείας υπερβαίνουν εαυτούς προκειμένου να ανταποκριθούν στα αυξημένες υποχρεώσεις συντήρησης και ευπρέπειας όλων των αρχαιολογικών χώρων και της εξυπηρέτησης των πολιτών πρωτίστως.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Βασίλης Λωλίδης