Πόσο πιθανό είναι να αλλάξει κάτοχο μια βουλευτική έδρα στη Δράμα;

Η ΔΡΑΜΑ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΕΥΤΕΡΕΣ ΚΑΛΠΕΣ

Μετά τις εκλογές της 21^ης Μαΐου, την ορκωμοσία και τη διάλυση της νέας Βουλής, η χώρα εισήλθε πλέον ξανά σε προεκλογική περίοδο με χρονικό ορίζοντα τις κάλπες της 25^ης Ιουνίου 2023. Βασική αλλαγή, πέρα από το διαφορετικό εκλογικό σύστημα και την αντικατάσταση της απλής αναλογικής με την ενισχυμένη αναλογική, είναι η διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας με λίστα υποψηφίων σε κάθε εκλογική περιφέρεια, χωρίς την τοποθέτηση σταυρού προτίμησης από τους πολίτες.

Ενώ απομένουν περίπου 3 εβδομάδες για την πραγματοποίηση των εκλογών, το ενδιαφέρον σε τοπικό επίπεδο στρέφεται στην εκλογική επιρροή των κομμάτων και κατ’ επέκταση στο αν οι εκπρόσωποι της Δράμας στη Βουλή παραμείνουν οι ίδιοι, όπως προέκυψαν από τη διαδικασία της 21^ης Μαΐου, ή αν υπάρξει αλλαγή.

Το βασικό δεδομένο σε τοπικό επίπεδο είναι από τον Μάιο του 2012 και σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν (Ιούνιος 2012, Ιανουάριος 2015, Σεπτέμβριος 2015, Ιούλιος 2019 και Μάιος 2022), οι 3 έδρες της εκλογικής περιφέρειας Δράμας κατανεμήθηκαν στα τρία πρώτα κόμματα. Τελευταία φορά που αναδείχθηκαν 2 Βουλευτές από το ίδιο κόμμα, ήταν στις εκλογές του 2009, όταν από το ΠΑΣΟΚ είχαν εκλεγεί ο κ. Χρήστος Αηδόνης και η κ. Χαρά Κεφαλίδου και από τη Ν.Δ. ο κ. Μαργαρίτης Τζίμας. Αυτή η κατανομή εδρών, ανά μία στα τρία πρώτα κόμματα με τη μεγαλύτερη εκλογική επιρροή, είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο στις τριεδρικές εκλογικές περιφέρειες από το 2012 όταν ουσιαστικά ο κραταιός δικομματισμός με εκφραστές τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ πέρασε στο παρελθόν.

Βέβαια, στον βασικό κανόνα του διαμοιρασμού των εδρών στις τριεδρικές εκλογικές περιφέρειες στα τρία πρώτα κόμματα έχουν υπάρξει και εξαιρέσεις, σε περίπτωση όμως ακραίων αποτελεσμάτων. Χαρακτηριστικό (και αρκετά κοντινό στη Δράμα) είναι το παράδειγμα της Ροδόπης το 2015, όταν δεν εκλέχτηκε ο κ. Ευριπίδης Στυλιανίδης, πρώτος σε σταυρούς από τη Ν.Δ., η οποία είχε έρθει 2^η. Σε εκείνη την περίπτωση είχε λάβει 2 έδρες ο 1^ος ΣΥΡΙΖΑ και 1 το 3^ο Ποτάμι, το οποίο όμως είχε το μεγαλύτερο πανελλαδικό ποσοστό του στη Ροδόπη. Πάντως, ένα τέτοιο ενδεχόμενο ακραίων αποτελεσμάτων συνδυαστικά και σε τοπικό και σε πανελλαδικό επίπεδο φαντάζει αρκετά μακρινό υπό τις παρούσες συνθήκες.

Άρα, η μοναδική περίπτωση με ρεαλιστικές πιθανότητες, ακόμη και μικρές, για να αλλάξει κάτοχο μια έδρα στη Δράμα, με τα υπάρχοντα δεδομένα, αφορά το ενδεχόμενο να λάβει 2 έδρες το πρώτο κόμμα και 1 το δεύτερο, αφήνοντας εκτός κατανομής το τρίτο κόμμα. Πόσο πιθανό όμως είναι να επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο;

Η πανελλαδική εικόνα

Το γενικό κλίμα για τις προσεχείς εκλογές, διανύοντας μόλις τις πρώτες ημέρες της προεκλογικής περιόδου, μοιάζει αδιαμόρφωτο, τουλάχιστον στην πλήρη εικόνα του, αν και ήδη έχουν γίνει εμφανείς οι στρατηγικές και οι στοχεύσεις των κομμάτων. Το μείζον, βέβαια, θέμα είναι κατά πόσο τα νέα διλήμματα που θα τεθούν από πλευράς κομμάτων στο εκλογικό σώμα θα βρουν ανταπόκριση και σε ποιο βαθμό.

Στη Νέα Δημοκρατία με το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό της 21^ης Μαΐου και την προσέγγιση της αυτοδυναμίας ακόμη και με το σύστημα της απλής αναλογικής, υπάρχει ο φόβος για αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων της και επικράτηση κλίματος χαλάρωσης λόγω της μεγάλης επιτυχίας. Παράλληλα, ενώ συνήθως οι δεύτερες εκλογές λόγω της κρισιμότητάς τους, στρέφουν τον κόσμο προς τα μεγαλύτερα κόμματα, στη λογική ανάδειξης κυβέρνησης και προοπτικής κυβερνησιμότητας, οι εκλογές της 25^ης Ιουνίου δεν έχουν τέτοιο περιεχόμενο, καθώς ο αδιαμφισβήτητος νικητής έχει προκύψει από την πρώτη εκλογική διαδικασία. Στο πλαίσιο αυτό, είναι πιθανό ακόμη και το ενδεχόμενο μερίδα πολιτών να στραφεί σε μικρότερα κόμματα στη λογική της «χαλαρής» ψήφου.

Από την άλλη, ήδη φαίνεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ισχυρό μπρα ντε φερ ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής για το ποιο κόμμα θα αποτελέσει μετά τις εκλογές τον κύριο εκφραστή του χώρου του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς ή ακόμα και για το ποια παράταξη θα μπορεί να είναι η πιο αξιόπιστη αντιπολιτευτική δύναμη απέναντι στη νέα κυβέρνηση της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε πρακτικό επίπεδο και ανάλογα με το πόσο θα επηρεάσουν αυτά τα διλήμματα το εκλογικό σώμα, παραμένει ακόμη ασαφές αν τα δύο κόμματα αυξήσουν αμφότερα τα ποσοστά τους ή αν ένα από τα δύο καταγράψει άνοδο και το άλλο πτώση.

Η τοπική εικόνα

Σε τοπικό επίπεδο, για να υπάρξει ενδεχόμενο κατάκτησης δεύτερης βουλευτικής έδρας από τη Ν.Δ. είναι προαπαιτούμενο η αύξηση του αριθμού των ψήφων της στη Δράμα. Στις εκλογές της 21^ης Μαΐου η Ν.Δ. έλαβε 39,41%, καταγράφοντας πτώση 4,49% σε σχέση με το 2019. Παράλληλα, για να αλλάξει η κατανομή εδρών, θα πρέπει να υπάρξει και μείωση σε τοπικό επίπεδο του αριθμού των ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, ο οποίος έλαβε 13,89% στις εκλογές της 21^ης Μαΐου. Για να λάβει επιπλέον έδρα η Ν.Δ. χωρίς να υπάρξει πτώση του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, θα πρέπει να φτάσει σε ποσοστό περί το 47%. Μια τέτοια παρουσία η Ν.Δ. έχει να καταγράψει στη Δράμα από τις εκλογές του 2007, όταν και είχε λάβει 48,74%.

Πάντως, για να φτάσει η Ν.Δ. σε άνοδο της εκλογικής της επιρροής είναι σίγουρο ότι θα πρέπει να προσεγγίσει ψηφοφόρους κομμάτων που στις εκλογές της 21^ης Μαΐου ψήφισαν άλλα κόμματα. Μια τέτοια «δεξαμενή» θα μπορούσαν να αποτελέσουν όσοι επέλεξαν την Ελληνική Λύση, όμως ένα τέτοιο ενδεχόμενο φαντάζει αρκετά απιθανό, καθώς το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου παρουσιάζει σταθερή παρουσία στη Δράμα (6,70% το 2019 και 6,90% στις πρόσφατες εκλογές). Ενδεχομένως θα μπορούσαν να προκύψουν νέοι ψηφοφόροι για τη Ν.Δ. από τη ΝΙΚΗ (5,33%) ή από το Ενώνω – Συμμαχία Ελευθερίας (1,92%, το μεγαλύτερο ποσοστό σε πανελλαδικό επίπεδο), όμως τουλάχιστον για το κόμμα του κ. Δημήτρη Νατσιού υπάρχει ισχυρό διακύβευμα στις δεύτερες εκλογές, καθώς η ΝΙΚΗ βρέθηκε μερικές χιλιάδες ψήφους μακριά από την είσοδό της στη Βουλή. Επίσης, δεν θα συμμετάσχει στις νέες εκλογές η Εθνική Δημιουργία, η οποία σε επίπεδο Δράμας έλαβε 0,97%.

Το δεδομένο πάντως είναι πως για όλα τα κόμματα που έπιασαν το όριο εισόδου στη Βουλή φαίνεται να υπάρχει ακροατήριο για προσέγγιση, καθώς στη Δράμα καταγράφηκε ένα από τα μεγαλύτερα πανελλαδικά ποσοστά για τους συνδυασμούς που έμειναν εκτός Βουλής. Συγκεκριμένα, οι σχηματισμοί που δεν κατάφεραν να εισέλθουν στη Βουλή συγκέντρωσαν σε τοπικό επίπεδο 18,94% (20,48% το αντίστοιχο ποσοστό στη Β’ Θεσσαλονίκης και 19,34% στη Χαλκιδική).

Επιπλέον, πηγή νέων ψηφοφόρων για τη Ν.Δ. ίσως να μπορούσαν να αποτελέσουν όσοι ψήφισαν άλλα κόμματα λόγω των προσώπων των υποψηφίων, όμως σε αυτή την περίπτωση υπάρχει ανοιχτό το ενδεχόμενο να συμβεί και το αντίστροφο, δηλαδή πολίτες που επέλεξαν Ν.Δ. για να στηρίξουν συγκεκριμένους υποψήφιους να προχωρήσουν σε άλλη επιλογή στις εκλογές της 25^ης Ιουνίου.

Με βάση, λοιπόν, την εικόνα τόσο σε πανελλαδικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, για να μπορέσει να εκλέξει η Ν.Δ. 2 έδρες στη Δράμα, θα πρέπει ταυτόχρονα να αυξήσει την εκλογική επιρροή της και να καταγράψει και νέα μείωση ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ. Το ενδεχόμενο αυτό δεν συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή πολλές πιθανότητες, αλλά δεν είναι και ανεδαφικό. Για να συμβεί βέβαια, θα πρέπει η γενική εικόνα στο εκλογικό σώμα στο σύνολο της χώρας να συμπαρασύρει και το αποτέλεσμα της Δράμας. Δηλαδή, τα διλήμματα που θα τεθούν από τη Ν.Δ. και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της προεκλογικής περιόδου, να βρουν ακόμη μεγαλύτερη απήχηση στο εκλογικό σώμα, ενώ αυτά του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και του Αλέξη Τσίπρα να μην τύχουν ανταπόκρισης από τους πολίτες.

Πάντως στις εκλογές της 21^ης Μαΐου, στο σύνολο των τριεδρικών εκλογικών περιφερειών, μόνο σε 1 δεν τηρήθηκε ο κανόνας 1-1-1 για τον κατά τόπους διαμοιρασμών των εδρών στα 3 πρώτα κόμματα. Συγκεκριμένα στη Λακωνία, η πρώτη Ν.Δ. (με 49,91%) έλαβε 2 έδρες, το δεύτερο ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ (με 15,21%) έλαβε 1 και δεν πήρε έδρα ο τρίτος ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ (με 13,79%). Κάποτε στο παρελθόν η Δράμα, λόγω των υψηλών ποσοστών της Ν.Δ., είχε τον χαρακτηρισμό «Λακωνία της Μακεδονίας»… Τώρα;