ΑΡΘΡΟ
Της Σωτηρίας Γιαννακοπούλου
Πτυχιούχου του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
Οι αλλεπάλληλοι βομβαρδισμοί στη Λωρίδα της Γάζας και οι τραγικές εικόνες που διαχέονται στο διαδίκτυο τη τελευταία εβδομάδα ομολογουμένως κόβουν την ανάσα, αναδεικνύοντας τη σαθρότητα του ανθρώπινου είδους. Κάτοικοι θρηνούν καθημερινά χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, γνωστές και ως «παράπλευρες απώλειες», όπως αρέσκονται οι υπαίτιοι να ονομάζουν, σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων και επίδειξης δύναμης, το οποίο πλέον δεν προκαλεί καμία εντύπωση. Άλλωστε για το μάτι του μέσου δυτικού ανθρώπου, οι σκηνές βίας, βομβαρδισμών και ερειπίων σε χώρες της Μέσης Ανατολής δεν αποτελούν σήμερα αξιόλογα ερεθίσματα, δεδομένης της εξοικείωσης και κανονικοποίησης τέτοιου είδους σκηνικών στη συνείδηση μας.
Η όλη ιστορία λοιπόν επαναλαμβάνεται και θα επαναλαμβάνεται, καθώς τόσο οι ισχυροί παράγοντες, όσο και τα οικονομικά συμφέροντα ευνοούνται από την εν λόγω κρίση, η οποία όχι μόνο ενισχύει το διχασμό αλλά τρέφει και αρκετές τσέπες. Οι δυτικές δυνάμεις, επιλέγοντας για άλλη μία φορά τον κομβικό ρόλο του παρατηρητή συγκλονίζονται από τις εξελίξεις αναλωνόμενοι σε εκτενή ευχολόγια, τα οποία ομολογουμένως έχουν απτό αντίκρισμα στις διαθέσεις των λαών, εθελοτυφλώντας παράλληλα έναντι των απάνθρωπων επιθέσεων του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων. Και το καίριο ερώτημα που προκύπτει από την όλη υπόθεση παραμένει αναπάντητο. Ποιος τελικά παρακινεί τις θανατηφόρες συγκρούσεις;
Αναμφίβολα, η όλη υπόθεση περιστρέφεται γύρω από ένα κύκλο οικονομικών και εθνικών συμφερόντων. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση, οφείλουμε να κάνουμε ορισμένες διευκρινίσεις. Όταν αναφερόμαστε στο γενικό όρο του έθνους θα πρέπει να εστιάσουμε στη συμβολή της θρησκείας στην μακρόχρονη αυτή διαμάχη. Ως γνωστόν, η διχοτόμηση της Παλαιστίνης μετά το τέλος του Β’ Π.Π. σε δύο διαφορετικά κράτη βασίστηκε κατά βάσει στη θρησκεία των δύο εθνικοτήτων. Αν και υπήρξε διαχωρισμός μεταξύ των Αράβων μουσουλμάνων της Παλαιστίνης και των Εβραίων, οι οποίοι συγκρότησαν το κράτος του Ισραήλ, το μίσος μεταξύ τους δεν έπαψε ποτέ να υφίσταται με τις συγκρούσεις να διατηρούνται έως και σήμερα.
Η διεθνής κοινότητα όχι μόνο δεν λειτούργησε κατευναστικά στην όλη υπόθεση αλλά φρόντισε να εκμεταλλευτεί τη σύγκρουση για την εξυπηρέτηση των ίδιων συμφερόντων της. Τόσο οι ΗΠΑ, οι οποίες αναγνώρισαν μονομερώς την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ αντιφάσκοντας με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, όσο και οι υπόλοιπες δυτικές δυνάμεις υποστηρίζουν απροκάλυπτα τις κινήσεις του Ισραήλ, εξαιτίας της οικονομικής ανάπτυξής του, παράγοντας που το καθιστά ασφαλώς για πολλούς έναν πολύτιμο σύμμαχο. Γιατί όμως είναι απαραίτητος ένας «δυτικός» σύμμαχος στη συγκεκριμένη περιοχή; Μα φυσικά για την αξιοποίησή του ως αντίβαρο ενάντια της ισλαμιστικής επιρροής, η οποία έχει τη δύναμη να καθορίζει τις αποφάσεις των λαών, ενώ βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της και της προσκόλλησης των πολιτών σε αυτήν, εντείνει έμμεσα την ένταση, επιβάλλοντας την παραδειγματική τιμωρία των αποκαλούμενων «άπιστων».
Δεδομένου λοιπόν ότι η μουσουλμανική θρησκεία διακατέχεται από τιμωρητικά στοιχεία είναι εύκολο κανείς να την αξιοποίηση ως ένα μέσο ενίσχυσης του διχασμού μεταξύ των λαών. Οι γκρίζες ζώνες που έχουν δημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή, η περιθωριοποίηση του λαού της Παλαιστίνης και οι άθλιες συνθήκες ζωής στις οποίες έχει καταδικαστεί να ζει, αποτελούν τροφή για τις διαθέσεις των τρίτων κρατών, αξιοποιώντας την οργή των εν λόγω κοινοτήτων ως μέσο πίεσης με σκοπό την ενίσχυση της διεθνής τους επιρροής.
Ο παράγοντας Ερντογάν
Η αναφορά σε γκρίζες ζώνες και στη λαϊκιστική ρητορική μας παραπέμπει ασφαλώς και στον παρακινητή των τελευταίων γεγονότων. Το τελευταίο διάστημα οι σχέσεις του Ισραήλ και των Αραβικών κρατών έχουν αρχίσει να ομαλοποιούνται γεγονός που ασφαλώς προβληματίζει τον Ερντογάν. Άλλωστε, η Τουρκία τη τελευταία διετία είναι εξαιρετικά πιεσμένη τόσο από οικονομικής άποψης, όσο και από άποψη συμμάχων, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν αλλάξει τη στάση τους εναντίον της, με απτό παράδειγμα την επίσημη αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, ενώ και η Ρωσία φαίνεται ενοχλημένη από τις «άτσαλες» κινήσεις του Ερντογάν στο ζήτημα της Κριμαίας.
Το κοινό μέτωπο που έχει διαμορφωθεί κατά της Τουρκικής προκλητικότητας, δεν αφήνει πλέον πολλά περιθώρια στον Ερντογάν, ο οποίος προσπαθεί να επιβληθεί και να αποσυντονίσει το βεβαρυμμένο προς αυτόν κλίμα προκαλώντας νέες εντάσεις στη Μέση Ανατολή, βάζοντας παράλληλα νέα εμπόδια στη «συνθηκολόγηση» μεταξύ του Ισραήλ και των Αραβικών κρατών.
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει ένα νέο μέτωπο συνεργασίας με τη σύμπραξη Τουρκίας-Ιράν και Μουσουλμανικών εθνοτήτων, γνωστοί και ως αδελφοί μουσουλμάνοι, στις γύρω χώρες, σχήμα το οποίο αποσκοπεί στην αναβίωση του παν-σουνιτικού οράματός, το οποίο ευνοείται έπειτα από την υποβάθμιση του ισλαμικού κράτους. Στόχος του Ερντογάν αποτελεί η συσπείρωση του μουσουλμανικών εθνοτήτων, αποδίδοντας στον εαυτό του το ρόλο του υπερασπιστή-εκπρόσωπο της μουσουλμανικής αδελφότητας, επιτυγχάνοντας έτσι την εμπλοκή του στα εσωτερικά ζητήματα των κρατών, επεκτείνοντας και επιβάλλοντας έμμεσα την πολιτική του στις χώρες της Μέσης Ανατολής.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας αναφερόμενος στα γεγονότα στη Λωρίδα της Γάζας υπερασπίζεται ανοιχτά τους Παλαιστίνιους, κάνοντας λόγο για εγκληματικές επιχειρήσεις από πλευράς των Ισραηλινών, υπογραμμίζοντας ότι η Τουρκία θα σταθεί δίπλα στους αδελφούς Παλαιστίνιους. Αναμφίβολα, οι βομβιστικές επιθέσεις του Ισραήλ και η άρνηση προκήρυξης εκλογών αναμφίβολα αντιφάσκουν στους νόμους περί ανθρώπινης αξιοπρέπειας, απειλώντας τη ζωή χιλιάδων άμαχων πολιτών. Ωστόσο, οι εν λόγω δηλώσεις αφενός δεν λειτουργούν κατευναστικά και αφετέρου υποδηλώνουν την πρόθεση Ερντογάν να τραβήξει ακόμη περισσότερο το σχοινί, προκαλώντας έναν νέο κύκλο συγκρούσεων.
Η όξυνση της διαμάχης μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων-Χαμάς καθιστά το τελευταίο χαρτί του Ερντογάν. Μέσω αυτής της σύγκρουσης θα επιδιώξει να επιφέρει ρήξη στις σχέσεις των αμερικανικών δυνάμεων και των αραβικών κρατών, με σκοπό την αποτυχία των ειρηνευτικών προσπαθειών στην ευρύτερη περιοχή. Την πρόθεσή του αυτή φαίνεται να γνωρίζουν τόσο οι ΗΠΑ, όσο και το Ισραήλ, το οποίο ασφαλώς δεν βομβάρδισε τυχαία το κτήριο της Τουρκικής «φιλανθρωπικής» οργάνωσης στη Γάζα. Θα καταφέρει ο Ερντογάν να αποτρέψει τα σχέδια Ισραήλ και ΗΠΑ για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων τους με τα Αραβικά κράτη ή θα πέσει στην παγίδα που ο ίδιος σχεδιάζει;
*Το άρθρο της κ. Γιαννακοπούλου δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα insuranceforum.gr
