ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΟΥ ΠΙΑΝΙΣΤΑ ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΑΠΑΡΙΔΗ
Γράφει η Ευφημία Ζάννη
Δικηγόρος Δράμας
Στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας στις 12 Μαΐου 2019, υπό την αιγίδα του Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Δράμας, παρακολουθήσαμε την πιανιστική ποιητική ερμηνεία του Δραμινού πιανίστα Σταύρου Λαπαρίδη.
Ο Δραμινός πιανίστας που είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε έχει απίστευτες ερμηνευτικές δεξιότητες παγκοσμίου εμβέλειας. Ερμήνευσε με απόλυτο σεβασμό και ήθος τα έργα του Sergei Rachmaninoff (9 Etudes-Tableau, op 39) Frederic Chopin (Barcarole, op 60 και Fantaisie, op 49) και Franz List (Clochette et Carnaval de Venise. Grande Fantaisie di bravura sur des themes de Paganini, S.700 ii I.Mezo)με μία ακαταμάχητη δεξιοτεχνία.
Ο Σταύρος Λαπαρίδης ήταν σκοτεινός και εκστακτικός, εμ-παθής και άμεσος, εκρηκτικός και εύθραυστος, ζωηρόχρομος και κομψός, μελωδικός με απίστευτο έλεγχο ρυθμού.
Όταν άκουγα να ερμηνεύει τα μεγαλειώδη αυτά έργα ο Σταυρος Λαπαρίδης αναρωτιόμουν: «Πώς ομιλούν οι τέλειοι;;;». Η απάντηση δίδεται μόνο από την Αγία Γραφή. «Οι τέλειοι δεν λένε τίποτε αφ’ εαυτού τους… λένε μόνο ότι τους δίνει το Πνεύμα…». Στη ζωή των Αγίων η επανάληψη ή η αντιγραφή είναι η πιο δημιουργική πράξη. Είναι το μυστήριο της Παραδόσεως του Πνεύματος. Ο Απόστολος Παύλος υπέδειξε «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού». Ακολουθούντες οι Ωριγένης, Ιγνάτιος, Κλήμης ο Αλεξανδρεύς διδάσκουν «πολιτεύεσθαι εις δύναμιν εξομοιωτικήν τω Θεώ».
Αναγνώρισα ότι ο νόμος της επιδράσεως επιβάλλει την εξομοίωση με εκείνον που συνήθως θαυμάζουμε και αγαπούμε. Είναι ένα είδος μεταμορφώσεως των χαρακτήρων και της ποιότητας της Υπαρξής μας.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΩΝ
Ι.- O Sergei Rachmaninoff
O Sergei Rachmaninoff έχει γράψει τις καλύτερες συνθέσεις του για σόλο πιάνο. Ειδικά οι Εννέα μελέτες-πίνακες, Op. 39 (9 Etudes-Tableau, op 39) έχουν κάνει τον Rachmaninoff έναν από τους πιο διάσημους σύγχρονους συνθέτες. Το op 39 αποτελείται από εννέα (9) μελέτες-πίνακες: No.1 Αυτός ο γρήγορος ρυθμός απαιτεί ένα ακούραστο δεξί χέρι να στροβιλίζεται συνεχώς, σχεδόν σαν ανισόρροπο αντικείμενο που δονείται προς ένα περίεργο κοντινό-σταθερό αποκορύφωμα. No.2 «Η θάλασσα και οι γλάροι». Το έργο περιέχει πολλές μουσικές υφές που την καθιστούν μια δύσκολη μελέτη. Απαιτεί από τον ερμηνευτή να συγκρατεί τον εαυτό του και συγχρόνως να μην αποτυπώνει έναν ήχο μονότονο. Ένα αριστούργημα που μιμείται την περιτύλιξη των κυμάτων σε μια ακτή. No.3 Ενώ αρχίζει με ένα φρενιτιώδες ξέσπασμα, υπάρχουν στιγμές μιάς βίαιας ευγένειας που διασκορπίζονται. No.4 Ένας γοητευτικός σταυρός μεταξύ ενός ουκρανικού χωρού (hopak) και ενός γαλλικού χορού (gavotte). No.5 – Εάν σκεφτείτε ότι ο Horowitz ήταν ο κύριος αυτού του κομματιού και ο Richter είπε για αυτό το κομμάτι: «Αν και το αγαπώ αποφεύγω τέτοια μουσική γιατί με απογυμνώνει συναισθηματικά. Αλλά εάν αποφασίσετε να το εκτελέσετε, να είστε αρκετά καλοί στην αποκάλυψη της γυμνότητας. No.6 Αναφέρεται ως «η Κοκκινοσκουφίτσα και ο λύκος». Μια λαμπρή μελέτη με οδοντωτές αντιθέσεις. Πρέπει να ακούσετε τον Sofronitsky να παίζει αυτό το κομμάτι. Αυτό το επιθετικό και αποθαρρυντικό κομμάτι ανοίγει με απειλητικές χρωματικές οκτάβες που τρέχουν χαμηλά στο πληκτρολόγιο, απαντώντας με γρήγορες φλυαρίες πρίμο. Η μουσική αναπτύσσεται έντονα και, έχοντας φθάσει στο presto, ακούγεται σχεδόν εκτός ελέγχου. Το αποτέλεσμα του κομματιού είναι μυστηριώδες, που ακούγονται σαν ο λύκος να έχει καταπιεί την Κοκκινοσκουφίτσα. No.7 Εάν το No.5 είναι η δραματική αιχμή των etudes-εικόνων, αυτό είναι ο συναισθηματικός πυρήνας του συνόλου. No.8 – Μια λυρική περισυλλογή στις διπλές σημειώσεις, που χαρακτηρίζουν κάποιο πολύ όμορφο counterpoint. No.9 Δεν θα μπορέστε να φανταστείτε έναν τελειότερο τρόπο να τελειωθεί αυτό το σύνολο.
Κάθε ένα από αυτά τα έργα αντανακλά τη συναισθηματική ένταση του Rachmaninoff, τα συναρπαστικά του δώρα στη μελωδία και την ικανότητά του να κρυσταλλώνει τέλεια μια ιδιαίτερη διάθεση ή συναίσθημα.
ΙΙ.- Frederic Chopin
α) Η Barcarolle Op. 60 είναι ένα κομμάτι για σόλο πιάνο του Frédéric Chopin, το οποίο έγραψε μεταξύ του φθινοπώρου του 1845 και του καλοκαιριού του 1846, τρία χρόνια πριν από το θάνατό του. Η Bercarolle είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι που τραγουδιέται από του Γονδολιέρηδες στην Βενετία Δυο είναι οι πιο διάσημες βαρκαρόλλες η «Belle nuit, ο nuit d’ amour» του Jacques Offenbach, από την όπερα του The Tales of Hoffmann και Barcarolle του Frédéric Chopin για σόλο πιάνο. Αυτή είναι μια από τις τελευταίες μεγάλες συνθέσεις του Chopin, μαζί με το Op.61 Polonaise-Fantasie του. Συχνά θεωρείται μία από τις πιο απαιτητικές συνθέσεις του.
β) «Σήμερα τελείωσα τη Φαντασία – και ο ουρανός είναι όμορφος, μια θλίψη στην καρδιά μου – αλλά αυτή μου αρκεί. Αν ήταν διαφορετικά, ίσως η ύπαρξή μου δεν αξίζει τίποτα σε κανέναν. Ας κρυφτούμε μέχρι να περάσει ο θάνατος» (Chopin). Η φαντασία στο F minor, Op. 49 είναι ένα από τα κορυφαία έργα της δημιουργικής τέχνης του Σοπέν. Γενικά θεωρείται ως αριστούργημα, έχει λάβει διάφορες λαμπρές πιανιστικές ερμηνείες (π.χ. Claudio Arrau, Myra Hess, Solomon, Arturo Benedetti Michelangeli, Murray Perahia). Είναι έργο που έχει γοητεύσει διαδοχικές γενιές ακροατών, σχολιαστών και μουσικολόγων. Ωστόσο, η μορφή και το καλλιτεχνικό της μήνυμα είναι δύσκολο να «αποκρυπτογραφηθούν» χωρίς αμφιβολία.
ΙΙΙ. Franz List
Ο Λιστ θαύμαζε πολύ τον βιολιστή και κιθαρίστα ΝΙΚΟΛΟ ΠΑΓΚΑΝΙΝΙ για τη δεξιοτεχνία του. Μελετούσε πολύ ο Λιστ (συχνά ως και 12 ώρες την ημέρα) για να βελτιώσει την τεχνική του και να μοιάσει στο ίνδαλμά του. Η εκπληκτική δεξιοτεχνία του αποτυπώνεται στις σπουδές για πιάνο που συνέθεσε, έργα πολύ, πάρα πολύ, απαιτητικά για τους πιανίστες της εποχής, ακόμα και στις δεύτερες, πιο απλοποιημένες εκδόσεις τους. Το έργο Clochette et Carnaval de Venise. Grande Fantaisie di bravura sur des themes de Paganini,S.700iiI.Mezo είναι ένα συναρπαστικό κομμάτι για πιάνο που έχει ερμηνευθεί από ελάχιστους πιανίστες!!!
Ο Σταύρος Λαπαρίδης μας παρέδωσε ότι του παραδόθηκε: «Φως από Φως». Ένας άνθρωπος που είναι στη γη μας, αποτελεί κομμάτι της γης μας, της Δράμας και εξακολουθεί να μας παραδίδει τη σημασία να είμαστε ΕΜΕΙΣ μέσα στο φως που δεξιωθήκαμε. Μας παρέδωσε έργα απίστευτης ομορφιάς που τα ερμηνεύουν μόνο ελάχιστοι ΠΙΑΝΙΣΤΕΣ στο κόσμο. Είναι μεγάλη Αρετή να επαληθεύει ο Σταύρος Λαπαρίδης μια ύψιστη ανθρώπινη εμπειρία-την εμπειρία της ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ-σκορπισμένη στον άξονα του χρόνου και του χώρου χωρίς κανένα κατακερματισμό.
ΕΥΤΥΧΩΣ Ο ΠΙΑΝΙΣΤΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΑΠΑΡΙΔΗΣ ΔΙΑΦΥΛΛΑΤΕΙ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ. ΤΟΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ.
