Εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «100 χρόνια Καλαμπάκι, συνομιλώντας με σιωπές της ιστορίας» θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 6 Απριλίου 2025, στις 11.30, στον χώρο του ΚΑΠΗ.
Σε σχετική ανακοίνωση του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου αναφέρονται τα εξής:
Μπορούμε να συνομιλήσουμε με τη σιωπή; Τη μνήμη, την μη «καταγεγραμμένη» ιστορία; Μπορούν τα τεκμήρια να έχουν τη «δική» τους φωνή; Μπορούμε να «ακούσουμε» την αγωνία των ξεριζωμένων μέσα από τα έγγραφα ανταλλαγής, μέσα από τα «επιτηδευμένα» χαμόγελα των φωτογραφιών που μετέφεραν μαζί με τα «κλισέ στιχάκια» την αισιοδοξία στους οικείους σε κάθε πόλεμο;
Έχει φωνή η σιωπή, χρώμα η απουσία; Μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις σιωπές της ιστορίας, να συνομιλήσουμε μαζί τους, να τις αισθανθούμε; Στο Καλαμπάκι προσπαθήσαμε να θέσουμε τα ερωτήματα. Ακολουθώντας μια δύσκολη πορεία και αποφεύγοντας τις εύκολες απαντήσεις προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε τις «σιωπές της ιστορίας».
Έτσι το 2020 ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου Δράμας, ενόψει της επετείου των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εκτίμησε ότι προσφέρεται μία μοναδική ευκαιρία για την αξιολόγηση της συλλογής τεκμηρίων που διέθετε, καθώς και για την έκδοση ενός «λευκώματος», τη συγγραφή του οποίου ανέθεσε στις: Αθανασία Θεοδωρίδου, Τούλα Θωμαΐδου, Κυράνθη Στράντζαλη και Μαρίνα Σωφρονίδου. Παράλληλα ξεκίνησε μια κοπιώδης προσπάθεια «ερμηνείας» του πλούσιου υλικού που είχαμε στη διάθεσή μας με την συνδρομή των κατοίκων του χωριού. Προϋπήρχε η συνεργασία με την ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ για την ψηφιοποίηση των τεκμηρίων και την φωτογράφηση των αρχείων που διαθέταμε, καθώς και η ψηφιοποίηση των αρχείων που μας διέθετε η κοινότητα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια με την αρωγή του μέλους του Συλλόγου Νίκου Παπακώστα, ως καταγραφή και διαφύλαξη αρχείου.
Ο αρχικός μας στόχος ήταν η δημιουργία ενός ψηφιακού ανοιχτού αρχείου. Όμως, ο στόχος άλλαξε όταν η γενναιοδωρία του κυρίου Άρη Θεοδωρίδη «συνάντησε» την προσπάθειά μας. Που αποτυπώθηκε στη συλλεκτική έκδοση της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ που επιμελήθηκε σε κάθε λεπτομέρεια ο Κώστας Βιδάκης.
Θεωρώντας πως η αναπαράσταση του παρελθόντος δεν γίνεται μόνο με την απαρίθμηση των ιστορικών γεγονότων, των ημερομηνιών και των συμβάντων, αλλά κυρίως μέσα από την ανάκληση της μνήμης των υποκειμένων που βίωσαν, άκουσαν, φύλαξαν και αφηγήθηκαν τα γεγονότα από τη δική τους οπτική και με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο, προφορικά ή γραπτά, πως η αναπαράσταση του παρελθόντος γίνεται δια της μνήμης αλλά και διά της λήθης, προσπαθήσαμε να συνθέσουμε την εικόνα του τόπου μας και των ανθρώπων.
Η έκδοση αυτή αφιερώνεται στην πρώτη γενιά, στους «ανταλλάξιμους» πρόσφυγες που θεμελίωσαν τη ζωή όλων μας, που δεν αντάλλαξαν τη μνήμη και την περηφάνια της καταγωγής. Αφιερώνεται σε κάθε επόμενη γενιά μνήμης.
Η πρώτη γενιά των προσφύγων απέφευγε να μιλά για το δράμα του ξεριζωμού. Προτιμούσε να μιλά για την πατρίδα που άφησε, για κάθε εικόνα της ζωής που χάθηκε. Η δεύτερη γενιά δεν πρόλαβε να πιάσει το νήμα, δεν πρόλαβε να χαρεί τη νιότη της, χάθηκε στις μυλόπετρες της ιστορίας, στον Πόλεμο που άφησε πίσω ορφανά και χήρες. Η τρίτη γενιά πήγε στο Γυμνάσιο και στο Πανεπιστήμιο, προσπάθησε να διαφυλάξει τη μνήμη και μέσα από την δημιουργία του Συλλόγου. Η τέταρτη γενιά «κοιτά τα πόδια της», ψάχνει τα βήματά της. Δεν έχει έντονες μνήμες, δεν άκουσε πολλά παραμύθια, δεν μετείχε σε πολλές οικογενειακές συγκεντρώσεις. Όμως παραδόξως, έχει μνήμη. Που οδηγεί τα πόδια στο χορό, που ακολουθεί αρχέγονα δρώμενα. Που ζει το παρελθόν χωρίς να την απασχολεί ο χρόνος.
Την κοινή πορεία προσπαθήσαμε να ιχνηλατήσουμε, να καταγράψουμε και να τεκμηριώσουμε. Το εγχείρημα δεν ήταν ούτε εύκολο ούτε σύντομο και το αποτέλεσμα δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο συγκεκριμένο γραμματειακό είδος, λεύκωμα, ιστορία, δοκίμιο, γεγονός που επιτρέπει στον κάθε αναγνώστη να το διαπραγματευτεί χωρίς περιορισμούς.
Το εγχείρημα αυτό δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ευγενική χορηγία της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ που με απίστευτη υπομονή και μοναδική επιμονή υπήρξε συνοδοιπόρος σε αχαρτογράφητα νερά. Δεν θα μπορούσε να φτάσει ως εδώ χωρίς τους ανθρώπους που κατέθεσαν τη «μαγιά» της μνήμης, που προσέφεραν τις μαρτυρίες, τα έγγραφα και τις φωτογραφίες. Τους ευχαριστούμε όλους θερμά.
Σας προσκαλούμε στην παρουσίαση του βιβλίου που αποτυπώνει την ιστορία του Καλαμπακίου, ένα από τα κεφαλοχώρια της Δράμας που αφηγείται την ιστορία της ευρύτερης περιοχής.
Για το Δ.Σ.
Η Πρόεδρος
Αθανασία Θεοδωρίδου
Η Γραμματέας
Παγώνα Στρατηγέλη
