Ουτοπία ότι ζούμε σε μπουρδελοκοινωνία;

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

AIRLINE PILOT

Πτέραρχος Πολιτικής Αεροπορίας

• Όταν η εύκολη απάντηση είναι ίδια με την πιο δύσκολη

Πριν ξεκινήσω την γραφή θυμήθηκα κάποιο από τα κείμενα που έγραψα και το οποίο αναφερότανε στην αναλγησία, στην υποκρισία, στην αδηφαγία, και στον ωχαδερφισμό που έχει μέσα της η ζωή μας και αναφέρομαι στον θάνατο των τριών αδελφών στην γειτονική πόλη της Καβάλας οπού ο μεγαλύτερος αδελφός προσπάθησε να σώσει τα αλλά δυο μικρότερα αδέλφιά του όταν η υποτυπώδης σόμπα πηρέ φωτιά, αλλά το τέλος ήταν τραγικό και για τα τρία αδελφάκια. Και τότε και τώρα και πάντοτε αυτή η μπουρδελοκοινωνία θα κοντοστέκεται για χάρη εξορκισμού του κακού μερικές ημέρες στο κάθε συμβάν, θα μεριμνήσει αδηφάγα κάθε σπιθαμή περί του γεγονότος, θα δείξει σημάδια δήθεν ενδιαφέροντος, δήθεν λύπησης,, που παρά ταύτα κρύβουν παντελή αδιαφορία και μετάθεση των ιδίων ευθυνών σε τρίτους, δηλαδή στο Κράτος, στο Δήμο, στην π…να και άδικη ζωή, και στις «τρίχες κατσαρές».

Πριν κάποιες ημέρες το Υπουργείο Δικαιοσύνης εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία οι πληροφορίες που κυκλοφόρησαν νωρίτερα περί βιασμού 19χρονου στις φυλακές του Αυλώνα δεν ευσταθούν. Διαψεύδονται δηλαδή από επίσημα χείλη και οι ισχυρισμοί περί ιατροδικαστικών γνωματεύσεων οι οποίες πιστοποίησαν ευρήματα που παραπέμπουν σε βιασμό.

Η δήλωση του Υπουργού Δικαιοσύνης: «Καταδικάζουμε απερίφραστα κάθε πράξη βίας που εκδηλώνεται από οποιονδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο, πολύ περισσότερο όταν αυτό συμβαίνει στη φυλακή, σ’ ένα χώρο που διέπεται από κανόνες και πρέπει να επικρατούν συνθήκες ασφάλειας για όλους. Σ’ ένα κράτος δικαίου τέτοια περιστατικά δεν έχουν θέση. Γι’ αυτό άλλωστε ήδη με το ν. 4322/2015 θεσμοθετήσαμε την αθροιστική έκτιση ποινών που επιβάλλονται για εγκλήματα βίας τα οποία τελούνται στις φυλακές.

Ως προς τη συγκεκριμένη υπόθεση: Διευκρινίζεται, κατ’ αρχάς, ότι την αρχική επιλογή του τόπου φυλάκισης δεν την κάνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά η Εισαγγελική Αρχή. Μόλις έγινε, ωστόσο, γνωστό ότι ο 19χρονος προσωρινά κρατούμενος Α.Λ. θα εισαγόταν στο Κ.Κ. Αυλώνα δόθηκαν ξεκάθαρες εντολές στους υπευθύνους για τη λήψη ειδικών μέτρων προστασίας της ζωής και της σωματικής του ακεραιότητας. Ακολούθως τοποθετήθηκε μόνος του σε κελί σε ειδικό χώρο, ξεχωριστό από τους κοινούς χώρους κράτησης, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με άλλους κρατουμένους. Ωστόσο, συγκρατούμενοί του αφού παραβίασαν τρεις πόρτες έφτασαν σ’ αυτόν και του επιτέθηκαν λεκτικά και σωματικά.

Ο κρατούμενος εκτός του ιατρικού ελέγχου, υπεβλήθη, μετά από σχετική παραγγελία και σε ιατροδικαστική εξέταση, με αρνητικό αποτέλεσμα ως προς την ύπαρξη ευρημάτων βιασμού. Για το συμβάν διεξάγεται ήδη αστυνομική προανάκριση ενώ παραγγέλθηκε εισαγγελική έρευνα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης και την απόδοση τυχόν πειθαρχικών ευθυνών σε σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Για λόγους προστασίας του κρατουμένου αποφασίστηκε ήδη η μεταγωγή του σε άλλο Κατάστημα Κράτηση».

Όπως εξηγούν καλά πληροφορημένες πηγές στο zougla.gr, εγκρίθηκε η πρόταση τοποθέτησης καμερών ασφαλείας στις φυλακές Αυλώνα και μάλιστα στο σχέδιο αυτό προβλεπόταν και τοποθέτηση καμερών στον ευαίσθητο χώρο ειδικής κράτησης, δηλαδή στο Πειθαρχείο. Το έργο αυτό ολοκληρώθηκε, αλλά για έναν περίεργο λόγο δεν τοποθετήθηκαν κάμερες σε αυτό το ευαίσθητο για την ασφάλεια των κρατουμένων σημείο. Ως εκ τούτου, είναι ακόμη και αυτήν τη στιγμή που μιλάμε αδύνατη η κάλυψη του εν λόγω χώρου. Όμως, όπως καταγγέλλεται από σωφρονιστικούς κύκλους, ακόμη κι όταν συμβαίνει κάτι σε άλλα σημεία της φυλακής που θεωρούνται «ευαίσθητα δεδομένα», έχει παρατηρηθεί πολλάκις πως ο υπεύθυνος διαχείρισης των λήψεων από τις κάμερες απλώς τα… διαγράφει.

Ας πάμε στο δια ταύτα δηλαδή ας μπούμε μέσα βαθιά για να δούμε με τα ίδια μας τα μάτια το τι μπουρδελοκοινωνία είμαστε απαξάπαντες.

Δύο άτομα διαπράττουν στη Ρόδο το «Έγκλημα της Χρονιάς». Μία φοιτήτρια βρίσκεται νεκρή, οι στυγεροί δολοφόνοι την έχουν κακοποιήσει έχοντας σεξουαλικό κίνητρο και στη συνέχεια επιλέγουν να σβήσουν τις ευθύνες τους με την πιο αποτρόπαιη «γόμα». Την πετούν στη θάλασσα, εφαρμόζοντας με τραγική κυριολεξία τη φράση «Ο θάνατός σου, η ζωή μου.». Σύντομα οι «δολοφόνοι» αποκτούν μορφή. Είναι ένας 21χρονος και ένας 19χρονος, που έχουν παρασύρει τη νεαρή κοπέλα σε ένα θανάσιμο παιχνίδι ανδρεικελικής -και όχι ανδρικής- κυριαρχίας. Αρχίζουν να ρίχνουν την ευθύνη ο ένας στον άλλον, μετερχόμενοι την απολύτως φυσιολογική μετεφηβική ανευθυνότητα.

Μία δολοφονία φτιαγμένη με όλα τα υλικά που λατρεύουν τα Μ.Μ.Ε., αυτό το έγκλημα δίνει νόημα στην ανιαρή καθημερινότητα της κοινωνίας, η οποία κοινωνία, αφού πρώτα το εγέννησε, το εγαλούχησε και το υπέθαλψε, τώρα συζητάει όλη μέρα κι όλη νύχτα γι’ αυτό. Η συγκεκριμένη δολοφονία είναι εκκωφαντικό χαστούκι προς την Κοινωνία, αλλά ποιος είπε ότι η Κοινωνία δεν είναι παθολογικώς μαζοχίστρια;

Επέλεξα ως τίτλο τού σημερινού πονήματος μια φράση με ερωτηματικό. Πρόκειται για το κομβικό ερώτημα που συμπυκνώνει άπασες τις σκέψεις και τις αναλύσεις που δυνάμεθα να κάνουμε για το θέμα, καθώς και άπαντα τα συναισθήματα που μάς έχουν δημιουργηθεί.

Τούς λυπάσαι; Η απάντηση ξεστομίζεται πανεύκολα: «ΟΧΙ». Αυτό το «Όχι» είναι ηχηρό, είναι επαναλαμβανόμενο, είναι αδιαπραγμάτευτο. «Όχι» απαντάει το Συναίσθημα, «Όχι» απαντάει η Δικαιοσύνη, «Όχι» απαντάει η Νέμεση, «Όχι» απαντάει -όπως είναι αναμενόμενο- και η Εκδίκηση.

Και όμως, αυτή η τόσο εύκολη απάντηση γίνεται συνάμα και τόσο δύσκολη, όταν σκεφτούμε πως οι δύο «φερόμενοι ως δολοφόνοι» ήταν συμπεριφερόμενοι ως «παιδιά». Δεν ήταν επαγγελματίες τού εγκλήματος, δύο μετέφηβοι είναι, οι οποίοι διεκδίκησαν το δικαίωμα που εδώ και δεκαετίες έχει θεοποιηθεί από τη Νεοελληνική Κοινωνία. Το Δικαίωμα στην Ατιμωρησία.

Η Διεκδίκηση της Ατιμωρησίας εξεκίνησε με μερικά «χαστουκάκια σε γκομενίτσες» (με τέτοιες διατυπώσεις τούς αθώωνε η μισογυνική παιδεία τους), αλλά όταν η κατάσταση εξέφυγε από τον -ούτως ή άλλως- ανεπαρκή έλεγχό τους, εκεί το Έγκλημα μετετράπη σε μοναδική διέξοδο. Όλες αυτές τις μέρες περιοριζόμαστε σε συζητήσεις και σε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για τη δολοφονία που διέπραξαν ένας 21χρονος και ένας 19χρονος, αλλά απουσιάζει απελπιστικά η αναζήτηση τού ηθικού αυτουργού. Διότι, σε αυτήν τη σοκαριστική ιστορία, ΗΘΙΚΟΣ ΑΥΤΟΥΡΓΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ.

Στη μνήμη μου είναι νωπή (και πάντα θα είναι) εκείνη η αισχρή εικόνα -στον προ μηνών προπηλακισμό τού Γιάννη Μπουτάρη, όπου ένα σιχαμερό ανδρείκελο έτρεχε με το κοριτσάκι του στην αγκαλιά και καθύβριζε σκαιότατα τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης. Και μετά αναρωτιόμαστε, και μετά προσπαθούμε να τετραγωνίσουμε τον φαύλο-κύκλο της Βίας. Οποία ματαιότης…

Δεν έχω την παραμικρή διάθεση να αμπελοφιλοσοφήσουμε πάνω από το πτώμα ενός κοριτσιού. Είμαι θυμωμένος, οργισμένος, αμείλικτος. Όμως, ακριβώς επειδή είμαι αμείλικτος, αυτομάτως γίνομαι -άθελά μου- αντικειμενικός.

Πριν συνεχίσω, είναι απαραίτητο να απαντήσω στο κομβικό ερώτημα που έθεσα προς όλους μας. «Τούς λυπάσαι;». ΟΧΙ, ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΛΥΠΑΜΑΙ. Αυτή η έλλειψη λύπησης δεν είναι επιλογή, αλλά αντανακλαστική αντίδραση. Αμέσως μετά το κάθετο «Όχι», έρχονται οι αμφιβολίες. Το Συναίσθημα πάντα είναι βιαστικό, όταν το καλούν οι συνθήκες να κάνει την εμφάνισή του.

Άμα τω ακούσματι της είδησης ότι ο 19χρονος υπέστη ξυλοδαρμό στο κελί του, στη συντριπτική πλειοψηφία μας οι Έλληνες είπαμε στερεοτύπως, με ένα στόμα, μια φωνή, τη φράση «Καλά τού κάνανε…». Δεκτό. Καλά τού κάνανε. Όμως, ποιοι το κάνανε; Κάποιοι που -επίσης αν μαθαίναμε ότι ξυλοφορτώθηκαν (ή και βιάστηκαν) στη φυλακή- θα λέγαμε και γι’ αυτούς «Καλά τούς κάνανε…». Ο Φαύλος-Κύκλος της Βίας. Χθες, Σήμερα, Αύριο, Πάντα.

Ένα ακόμη ερώτημα μείζονος σημασίας προκύπτει. Υπάρχει άνθρωπος που να έγινε κατ’ ευθείας Θύτης χωρίς να θητεύσει τη ζωή ως Θύμα; Ουδείς. Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο όλοι γεννηθήκαμε για να υπάρξουμε θύματα και στη συνέχεια προδιδόμαστε από τα εγκλήματά μας. Το Έγκλημα είναι ευθέως ανάλογο με την Ανθρώπινη Αδυναμία. Όλοι θαυμάσαμε και πολλοί απορήσαμε με τη μεγαθυμία του πατέρα της δολοφονημένης κοπέλας, ο οποίος στην τοποθέτησή του για τον ξυλοδαρμό τού ενός δράστη εμίλησε με μεγαλοψυχία και όχι με εκδικητικότητα.

Και μού ανασύρεται στη σκέψη μία έξοχη προσέγγιση που ξεστόμισε κάποτε ο Νίκος Παπάζογλου, όταν ανέλυσε με τον δικόν του μοναδικό τρόπο τη λαϊκή φράση «Σε καλό να μάς βγει», την οποία συνηθίζουμε -υπό τύπον εξορκισμού- να χρησιμοποιούμε όταν γελάσουμε πολύ. Είχε πει, λοιπόν, ότι η φράση «Σε καλό να μάς βγει» δηλώνει την υφέρπουσα ενοχή μας για το γεγονός ότι με το πολύ γέλιο αισθανόμαστε να κλέβουμε από την «Κοινή Δεξαμενή Χαράς». Κατ’ αντιστοιχία, όλοι εμείς που δηλώνουμε ευθαρσώς και ακαριαία ότι δεν λυπόμαστε τον 21χρονο και τον 19χρονο, επί της ουσίας κλέβουμε από την κοινή δεξαμενή της αναλγησίας. Και επειδή η ζωή είναι βαθέως ειρωνική, μαλ…η και άκρως ρεβανσιστική, πολλές φορές εκεί που δεν πρέπει, τίθεται ξανά το ερώτημα μα τι αντιπροσωπεύει την ζωή ως διάσταση;

Ευκολότερη απάντηση από αυτή δεν υπάρχει, μα εμείς είμαστε Η ΖΩΗ ΩΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΜΑ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΜΑΣ. Υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος αυτήν την «κλοπή» της παραχάραξής και ουτοπίας να την πληρώσουμε. Η Μετάβαση τού Θύματος σε Θύτη έχει τη συντομογραφία «Κοινωνία». Μας λυπάμαι.