ΑΡΘΡΟ

Της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Προπτυχιακής φοιτήτριας του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.

 

Την τελευταία δεκαετία, στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομίας και της διεθνούς πολιτικής σκηνής βρίσκονται οι επεκτατικές κινήσεις – βλέψεις της Κίνας. Η Κίνα αποτελεί την νέα ανερχόμενη παγκόσμια υπερδύναμη, η οποία εάν και δηλώνει Κομμουνιστική, κατάφερε να αναπτυχθεί ταχύτατα μέσω του καπιταλισμού, δηλαδή εκμεταλλευόμενη το παγκόσμιο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα. Η Λαϊκή Δημοκρατία –του Κομμουνιστικού κράτους- της Κίνας δεν είναι άλλο παρά μια ανελεύθερου τύπου Δημοκρατία, καθώς είναι μονοκομματική και εξουσιάζει ο Πρόεδρος Σί Τζινπινγκ. Πάραυτα, η Κίνα είναι ένα μεγάλο και ισχυρό κράτος με πολλές φιλοδοξίες, όπως η άσκηση επιρροής σε παγκόσμιο επίπεδο.

Έτσι λοιπόν, οι φιλοδοξίες της Κίνας στρέφονται όλο και περισσότερο προς την Δύση, με βασικότερο εκφραστή τους το αναπτυξιακό σχέδιο του «One Belt, one Road». Το σχέδιο αυτό εκφράστηκε για πρώτη φορά από τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping, το έτος 2013, από όταν άρχισε η υλοποίηση κατασκευαστικών έργων σε πάνω από 60 χώρες. Σκοπός αυτής της Κινεζικής πρωτοβουλίας είναι να δημιουργήσει μια νέα τάξη πραγμάτων στην παγκόσμια πολιτική και οικονομία. Το πρόγραμμα «Μια Ζώνη, ένας Δρόμος», αφορά τον λεγόμενο «Νέο Δρόμο του Μεταξιού» και αποτελεί ένα εγχείρημα-κλειδί, το οποίο προβλέπει την αναβίωση του παλαιού Δρόμου του Μεταξιού, ώστε να ενωθεί η Κίνα με την Ασία, την Ευρώπη. Η ολοκλήρωσή του παραπάνω σχεδίου προορίζεται για το 2049, έτος σημαντικό για την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, αφού συμπληρώνει το 100 έτος από την ίδρυση της.

Η προσδοκία της Κίνας να επικρατήσει (ολοκληρωτικά) στους εμπορικούς δρόμους γίνεται φανερή και από την ονομασία του σχεδίου «Νέος Δρόμος του Μεταξιού» που γυρίζει πίσω στον χρόνο, στον αρχαίο Δρόμο του Μεταξιού, υπενθυμίζοντας τον ιστορικό ρόλο της Κίνας στην προώθηση του εμπορίου μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Έτσι, η στρατηγική «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» προωθεί μια σειρά εγχώριων στόχων της Κίνας που ευθυγραμμίζονται με το «Κινέζικο Όνειρο» εθνικής αναζωογόνησης του Κινέζου Προέδρου Xi Jinping. Σύμφωνα με το Σι Τζινπινγκ, το «One Belt, One Road» θα είναι το μεγαλύτερο «έργο του αιώνα» και εφόσον όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου θα μετατοπίσει τις ισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία και την παγκόσμια πολιτική.

Επιπλέον, ενώ το τελικό σχέδιο δεν έχει ολοκληρωθεί, τα βασικά σημεία του είναι σαφή και περιλαμβάνουν δρόμους, σιδηροδρομικές συνδέσεις, αγωγούς ενέργειας και δεσμούς τηλεπικοινωνιών, στην χερσαία ζώνη, με σκοπό να συνδέσει την Κίνα, την Κεντρική Ασία, την Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ρωσία. Ο θαλάσσιος δρόμος θα συνδέει τις ακτές της Κίνας μέχρι την Θάλασσα της Νότιας Κίνας, τον Ινδικό Ωκεανό, την Ερυθρά Θάλασσα και την Μεσόγειο Θάλασσα (μέσω της διώρυγας του Σουέζ), με σταθμούς στην Αφρική.

Στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου που έχουν ξεκινήσει οι ΗΠΑ με την Κίνα, η τελευταία απαντά με μια «στροφή» προς την Δύση, με στόχο την ενίσχυση της Κινεζικής οικονομίας. Η υλοποίηση του προγράμματος αφορά πολλές χώρες μεταξύ της Κίνας και της Ευρώπης, οι οποίες έχουν επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις υποδομών μεγάλης κλίμακας -ακριβώς δηλαδή το είδος των επενδύσεων που υπόσχεται να πραγματοποιήσει η Κίνα. Η παραπάνω πρωτοβουλία υπόσχεται να βοηθήσει αυτές τις χώρες να ξεπεράσουν διάφορα εμπόδια, παρέχοντας τους εξωτερική χρηματοδότηση για λιμάνια, δρόμους, σχολεία, νοσοκομεία, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και ηλεκτρικά δίκτυα.

Για πολλούς το πρόγραμμα «Μια Ζώνη, ένας Δρόμος» παραλληλίζεται με το Αμερικανικό Σχέδιο Marshall της μεταπολεμικής περιόδου. Το Αμερικανικής προέλευσης, Σχέδιο Marshall, συνέβαλε στην ανασυγκρότηση και την οικονομική ανάκαμψη της κατεστραμμένης, από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο Ευρώπης. Υπό αυτήν την έννοια το One Belt, One Road, μέσω των Κινεζικών δανείων και επενδύσεων, θα μπορούσε να λειτουργήσει βοηθητικά για τις χώρες που θα συμμετάσχουν σε αυτό. Ωστόσο, ο Κινέζος ηγέτης και οι οραματιστές του συγκεκριμένου προγράμματος, διαφωνούν με τον παραπάνω παραλληλισμό, θέτοντας ως επιχείρημα ότι αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να ενώσουν την Ευρασία, αντί να χαράζουν διαχωριστικές γραμμές, ενώ επικεντρώνονται στην οικονομική ανάπτυξη και όχι στην πολιτική επιρροή.

Παρόλα αυτά η Κίνα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική με τους διπλωματικούς της χειρισμούς και τις στρατηγικές της αποφάσεις που θα λάβει, ώστε να μην παρεκκλίνει από τον αρχικό της στόχο και βρεθεί ανάμεσα σε διεθνείς συγκρούσεις και διενέξεις. Απαραίτητη προϋπόθεση, για να μην χάσει η Κίνα τον έλεγχο του προγράμματος, είναι να εξισορροπήσει τις επενδύσεις και την διπλωματία, με την «βαθιά» της επιθυμία για γεωπολιτική επιρροή κατά μήκος του πλανήτη.

Ως κριτική στο Κινεζικό όραμα εμφανίζεται το επιχείρημα των δυτικών χωρών, με πρωτοστάτη τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το οποίο η Κίνα επιχειρεί να εγκλωβίσει τις χώρες, στις οποίες θα κάνει επενδύσεις, μέσα σε «φούσκες» χρέους. Η πλευρά αυτή λοιπόν, παρουσιάζει το Κινεζικό σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης ως παγίδες χρέους για τις υπόλοιπες χώρες και ευκαιρία ανάδειξης της Κίνας στο επίκεντρο της παγκόσμιας δύναμης.

Εκτός της υλοποίησης του παραπάνω σχεδίου, η Κίνα τους τελευταίους μήνες έχει αδράξει κι άλλη ευκαιρία με απώτερο σκοπό την παγκόσμια εξάπλωση της επιρροής της. Η ετοιμότητα με την οποία αντιμετώπισε την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία ξεκίνησε από την ίδια, απέδειξε τις μεγάλες τεχνολογικές, παραγωγικές και οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Η Κίνα λοιπόν, έχει ωφεληθεί από την εμφάνιση της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, γιατί της δόθηκε η ευκαιρία τόσο να αποδείξει την δύναμή της, όσο και να επεκτείνει την επιρροή δίνοντας «χέρι βοηθείας» σε πολλά κράτη, όπως και στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα πραγματοποίησε μια «επίθεση» φιλίας στα δυτικά κράτη, προμηθεύοντας τα με δωρεάν υγειονομικό υλικό, ως ένδειξη αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, κάτι που αδιαμφισβήτητα βελτίωσε την εικόνα της στο εξωτερικό.

Εν κατακλείδι, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η Κίνα είναι διατεθειμένη να αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία που της δίνεται, για να επεκτείνει την επιρροή της σε παγκόσμιο επίπεδο. Όλα τα παραπάνω στοιχεία προσδίδουν στην Κίνα χαρακτηριστικά ανερχόμενης ηγετικής δύναμης, η οποία «απειλεί» να διαταράξει τις ισορροπίες στην διεθνή οικονομία και στις διεθνείς σχέσεις, διεκδικώντας την θέση του πρωταγωνιστή παγκοσμίως!

 

*Το άρθρο της κ. Ευθυμιάδου δημοσιεύτηκε στο blog PoliticsToday.news.blog