ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

«Ου γαρ κατείργειν, αλλά πείθειν έννομον (=Δεν πρέπει να ασκεί κάποιος βία, αλλά η πειθώ είναι νόμιμη) (Γρηγόριος ο Θεολόγος)

 

Η παρουσία της βίας, η οποία ανήκει στα ειδεχθέστερα των ανθρωπίνων παθών, χάνεται στην αχλύ του χρόνου.

Κατά την ελληνική μυθολογία η Βία και το κράτος (=δύναμη, εξουσία) ανήκουν στους υπηρέτες του πατέρα των θεών και των ανθρώπων, του νεφεληγερέτη Δία, οι οποίοι, με τη βοήθεια του Ηφαίστου, μεταφέρανε τον Προμηθέα στον Καύκασο, όπου τον καρφώσανε με σιδερένια δεσμά, επειδή έκλεψε τη φωτιά από τον Δία και την παρέδωσε στους ανθρώπους, για να τη χρησιμοποιήσουν για κάθε τέχνη.

Ήταν δε τόσο σκληρή η τιμωρία του Προμηθέα, ώστε μεταβαίνουν στον Καύκασο οι Ωκεανίδες νύμφες για να τον παρηγορήσουν, ενώ ο Ωκεανός τον συμβουλεύει να μεταβεί στον Όλυμπο και με ικεσίες να ζητήσει από τον Δία να τον απαλλάξει από το μαρτύριο, στο οποίο τον οδήγησε ο άκαμπτος Δίας.

Συνυφασμένη με τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου η Βία αποτελεί μόνιμο συνοδό του από την εμφάνισή του στη γη.

Ασφαλώς η Βία δεν παρατηρείται μόνο στον χώρο των ανθρώπων. Τη συναντάμε και στον κόσμο των ζώων και των φυτών.

Στον χώρο των άγριων ζώων παρατηρείται με τον πλέον βάρβαρο τρόπο, αφού αυτή τα εξασφαλίζει όχι μόνο την επιβίωσή τους, αλλά και την κυριαρχία τους στον τόπο διαμονής τους.

Βία συναντάμε και στον χώρο των εξημερωμένων ζώων με αίτια την επιβολή, την εξασφάλιση τροφής, αλλά και την εκδήλωση της γενετήσιας ορμής.

Στον χώρο των φυτών κύριο αίτιο της βίας είναι η άκοπη επιβίωση. Εδώ έχουμε τις περιπτώσεις του κισσού, ο οποίος, μολονότι διαθέτει ρίζες για να διατραφεί, προσκολλάται στον κορμό δένδρων, απομυζά τον χυμό διατροφής τους με αποτέλεσμα να τα οδηγήσει στην ξήρανση.

Το ίδιο συμβαίνει και με τον λύκο ή το λυκόχορτο, ο οποίος προσκολλάται στον κορμό φυτών με αποτέλεσμα να τα οδηγήσει στην ξήρανση (περίπτωση καπνού).

Στην ανθρώπινη κοινωνία η βία απαντάται ως ατομική, ομαδική, σωματική, ψυχολογική, οικονομική, κοινωνική, οικογενειακή, πολιτική, πνευματική, θρησκευτική, αθλητική, λεκτική, χειροδικία, εκδήλωση γενετήσιας ορμής κ.α.

Η ατομική βία οφείλεται στα εμφωλεύοντα πάθη, όπως την οικονομική ενίσχυση του βαλαντίου, την έλλειψη αυτοκυριαρχίας, τον νοσηρό εγωισμό, τον αυταρχισμό, την έλλειψη σεβασμού στην ανθρώπινη προσωπικότητα και στη ζωή, στον παροξυσμό της γενετήσιας ορμής και στην αθέμιτη διεκδίκηση εξουσίας.

Βάθρο της ομαδικής βίας αποτελεί αναμφίβολα η ατομική βία. Εκεί παρατηρείται συνένωση του απεχθεστέρου των παθών, της βίας. Εκδηλώσεις της ομαδικής βίας παρατηρούνται είτε με τη μορφή πολέμων, μακροχρόνιων πολλές φορές, κίνητρο των οποίων είναι ο ιμπεριαλισμός, η οικειοποίηση των οικονομικών πηγών των ομόρων χωρών, η επιβολή της ιδεολογίας (πολιτικής, θρησκευτικής), η ικανοποίηση του πάθους της εξουσίας, ο φθόνος της ευημερίας και της πολιτιστικής ανάπτυξης, που παρατηρείται στα όμορα κράτη, η ικανοποίηση που απορρέει από τη δυστυχία των ηττημένων και ο αγώνας για τη διατήρηση της κατοχής της εξουσίας.

Κατακριτέα η βία που παρατηρείται στον πολιτικό χώρο. Οι άμοιροι πολιτικής παιδείας και οι οιστρηλατημένοι από την κατάκτηση της εξουσίας επινοούν τον ολέθριο μηχανισμό της στρατολόγησης ομάδων ανθρώπων, των οποίων απενεργοποιούν τη λογική, υπόσχονται κυρίως ατομικά οφέλη, τους ενσπείρουν το δηλητήριο του φανατισμού εναντίον των αντιπάλων τους, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε διχαστικές συμπεριφορές, έκνομες και έκτροπες ενέργειες, οι οποίες λειτουργούν αρνητικά στην ομαλή κοινωνική συμβίωση, στην αναστολή της προόδου, της ευημερίας και στην καταστροφή του πολιτισμού.

Ομαδική βία παρατηρείται και στον χώρο του αθλητισμού. Δυστυχώς συχνά εκδηλώνονται στους αθλητικούς χώρους συμπεριφορές ανεπίτρεπτες, χωρίς βέβαια να λείπει και η αφαίρεση ζωής (χουλιγκανισμός).

Όσες αθλιότητες παρατηρούνται σε χώρους όπου τελούνται ομαδικά αθλήματα ξεκινούν από μερικούς ανεγκέφαλους σωτήρες των αθλημάτων, οι οποίοι έμμεσα ή άμεσα ευλογούν τη συγκρότηση φιλάθλων ομάδων, στις οποίες τους εντάσσουν, κυρίως νέους, τους οποίους, αφού απενεργοποιούν τη λογική τους, τους φανατίζουν σε τέτοιο σημείο, ώστε όχι μόνον να συντελούνται δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις, αλλά και ψυχικοί και σωματικοί τραυματισμοί, χωρίς βέβαια να λείπουν και περιπτώσεις απώλειας ζωής.

Δυστυχώς το θλιβερό αυτό κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη προσωπικότητα, είναι δύσκολο να ξεριζωθεί από την ανθρώπινη ζωή.

Μπορεί όμως να περιορισθεί με την προσφορά υγιούς παιδείας, της οποίας πυρήνας συμπαγής θα πρέπει να είναι η άδολη και ειλικρινής αγάπη προς τον άνθρωπο.

Αν τούτο δεν καταστεί δυνατό, μάταια θα αναμένει η ανθρωπότητα να απαλλαγεί από τη μάστιγα, που την προσβάλλει βάναυσα.