ΑΡΘΡΟ

του Παναγιώτη Χατζηγεωργίου

Δικηγόρου Δράμας

Κατά το κυρίαρχο δυτικό αφήγημα τίθεται το ερώτημα. Μα δεν δικαιούται οποιαδήποτε χώρα να αποφασίσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ; Διατυπώνεται επίσης η άποψη, πως ο Πούτιν επαναφέρει την επικίνδυνη θεωρία των ζωνών επιρροής, η οποία και οδήγησε σε δύο παγκόσμιους πολέμους.

Είναι όμως έτσι; Μήπως υπάρχουν περιορισμοί και στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης; Μήπως η θεωρία των ζωνών επιρροής – του ζωτικού χώρου, ζει και βασιλεύει από αρχαιοτάτων χρόνων;

Σύμφωνα με τους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το άρθρο 1 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα αναγνωρίζει: «όλοι οι λαοί έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης… καθορίζουν ελεύθερα το πολιτικό καθεστώς τους και εξασφαλίζουν ελεύθερα την οικονομική, κοινωνική και μορφωτική ανάπτυξή τους». Και προφανώς καθορίζουν τη γεωπολιτική τους θέση, αποφασίζουν τις συμμαχίες τους.

Όπως όμως ισχύει και στο Αστικό Δίκαιο (περιορισμοί στα εμπράγματα δικαιώματα για να μη θίγονται οι γείτονες και προσβάλλονται οι όμορες ιδιοκτησίες), κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις διεθνείς σχέσεις.

Υφίστανται περιορισμοί, που αποβλέπουν σε σχέσεις καλής γειτονίας, σεβασμού της ασφάλειας των όμορων κρατών, στη διατήρηση και διασφάλιση της Ειρήνης. Υφίστανται επίσης ανέκαθεν, κακώς βέβαια, ζώνες επιρροής των ισχυρών (βλ. Αθηναϊκή ηγεμονία και καταστροφή της Μήλου).

Έτσι Διεθνείς Συνθήκες προβλέπουν λόγου χάρη αποστρατιωτικοποίηση περιοχών (στενά του Ελλησπόντου, νησιά του Ανατολικού Αιγαίου).

Έτσι στις ΗΠΑ επί 200 χρόνια ισχύει το δόγμα Μονρό, ότι δηλαδή το δυτικό ημισφαίριο αποτελεί σφαίρα επιρροής τους. «Έχουν ανατρέψει ή υπονομεύσει τουλάχιστον 12 χώρες στη Λατινική, Κεντρική Αμερική και Καραϊβική…. δεν θα έμεναν απαθείς αν το Μεξικό, η Κούβα ή άλλη χώρα συστρατεύονταν σε συμμαχία αντίπαλη στις ΗΠΑ» (Γερουσιαστής Σάντερς, Κογκρέσο 14.3.2022).

Οι αμερικανοί το 1962 απείλησαν με πυρηνικό πόλεμο αν η ΕΣΣΔ δεν αποσύρει τους πυραύλους της από την Κούβα, όπως και έγινε. Απέσυραν και οι ΗΠΑ τους πυραύλους τους από την Τουρκία. Εναντιώθηκαν όταν προμηθευτήκαμε τους ρωσικούς S300, όταν η Τουρκία πήρε τους S400.

Χώρες τελούν σε καθεστώς ουδετερότητας. Προ ημερών οι ηγέτες Σουηδίας και Αυστρίας δήλωσαν πως δεν αποφασίζουν ένταξη των χωρών τους στο ΝΑΤΟ για να μη διαταραχθεί η Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και Ειρήνη.

Η Κίνα αντέδρασε στη συμμαχία AUKUS, που πρόσφατα υπέγραψαν Αυστραλία, Βρετανία και ΗΠΑ, γιατί θεωρεί ότι πλήττει την ασφάλειά της.

Οι πυρηνικές δυνάμεις απαγορεύουν άλλες χώρες να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα (σημ. πλην του Ισραήλ βεβαίως). Το Ισραήλ μάλιστα βομβάρδισε περιοχή του Ιράν θεωρώντας πως εκεί κατασκευάζονται πυρηνικά όπλα.

ΗΠΑ και Βρετανία κήρυξαν πόλεμο στο Ιράκ, γιατί διέθετε δήθεν πυρηνικά.

Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν προ ημερών την Κίνα να μη παράσχει στήριξη και όπλα στη Ρωσία.

Κατά το Δίκαιο της Θάλασσας κάθε χώρα μπορεί να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως και τα 12 ναυτικά μίλια. Λαμβάνοντας όμως υπόψη υφιστάμενες ιδιομορφίες υπάρχουν κράτη, αλλά και νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, που αποφασίζουν και περιορίζουν ενίοτε το εν λόγω δικαίωμα.

Το ερώτημα λοιπόν γιατί η Ουκρανία να μη μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, όπως και η διαπίστωση πως ο Πούτιν αντιδρά επικαλούμενος ανεπίτρεπτα σφαίρες επιρροής και ζωτικό του χώρο, είναι εν πολλοίς υποκριτικά.

Οι πάντες γνώριζαν πως η Ρωσία θα αντιδρούσε ακόμη και με πόλεμο. Πράγματι επικαλούμενη κυρίως ότι επίκειται η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και ο υπερεξοπλισμός της εισέβαλε παράνομα στη γειτονική της χώρα. Επί ένα μήνα και πλέον γινόμαστε μάρτυρες της φρίκης, των εγκλημάτων πολέμου, του δράματος που ζει ο Ουκρανικός λαός.

Επί πολλά χρόνια επιφανείς δυτικοί πολιτικοί, διπλωμάτες, καθηγητές και αναλυτές προειδοποιούσαν πως για την Ρωσία (σημ. ολόκληρη την ηγεσία και το λαό) η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί κόκκινη γραμμή. Μεταξύ αυτών ο Κίσινγκερ, ο Μπρζεζίνσκι, ο Γουίλιαμ Πέρι, υπουργός Άμυνας επί Κλίντον, ο Μπίλ Μπέρνς, πρώην διπλωμάτης και νυν επικεφαλής της CIA.

Ουκρανική ηγεσία και Δύση, θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους τις ανησυχίες της Ρωσίας. Μπορούσε να διευθετηθεί το ζήτημα δια της διπλωματικής οδού. Να αποτραπεί ενδεχομένως η διαφαινόμενη παράνομη εισβολή. Δεν ήταν αναγκαίος ο πόλεμος, οι χιλιάδες νεκροί, τα εκατομμύρια πρόσφυγες.

Η Ουκρανία και όπως είχαν προειδοποιήσει πολλοί από την πτώση ακόμη της Σοβιετικής Ένωσης, θα έπρεπε να γίνει γέφυρα συνεργασίας Δύσης – Ανατολής. Δεν θα έπρεπε να παιχτεί το μέλλον της στα ζάρια μεταξύ ΝΑΤΟ – Ρωσίας. Οι «ουδέτερες» Φιλανδία, Σουηδία, Αυστρία αντί να ξοδεύουν τεράστια ποσά σε εξοπλισμούς, αναπτύσσονται οικονομικά και κοινωνικά.

Η κυρίαρχη άποψη βέβαια είναι, πως και η Ουκρανία δικαιούται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Άλλωστε και παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις της Δύσης για μη επέκταση του ΝΑΤΟ και παρά την αντίδραση της τότε αδύναμης Ρωσίας, 14 χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ εντάχθηκαν στο παρελθόν.

Πράγματι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ζώνες επιρροής, αλλά δυστυχώς αυτές υφίστανται. Αν όμως θέλουμε να διατηρείται η Ειρήνη και Ασφάλεια, θα πρέπει να συνεργάζονται οι χώρες. Να λύνουν διπλωματικά τις διαφορές τους.

Η κυρίαρχη άποψη είναι πως έτσι κι αλλιώς ο Πούτιν θα εισέβαλε στην Ουκρανία. Γιατί όμως θα έπρεπε να του δώσει κάποιος επιχειρήματα για να προβεί στην αποτρόπαια και εγκληματική εισβολή;

Για όσους επιμένουν πως θα πρέπει να ηττηθεί ο αναθεωρητισμός του Τσάρου, να συνεχιστεί ο πόλεμος για μήνες ή και χρόνια μέχρι να γονατίσει η Ρωσία και να ανατραπεί ο Πούτιν, θα πρέπει να επισημάνουμε πως είναι ανήθικο, για να επιτευχθούν αυτοί οι ευσεβείς πόθοι, να θυσιαστεί η Ουκρανία.

Έτσι κι αλλιώς η δύσμοιρη αυτή χώρα εν τέλει και αν θέλουμε να υπάρχει ευρωπαϊκή και παγκόσμια Ειρήνη και Ασφάλεια, θα είναι εφεξής ουδέτερη, αποπυρηνικοποιημένη και δίχως υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα.

Δυστυχώς όμως θα είναι επιπλέον και ισοπεδωμένη και κατεστραμμένη.