ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

Βιβλία, κασετίνες, αντισηπτικά και μάσκες στις τσάντες, μέσα σε ένα χαοτικό πλαίσιο περιορισμών, απαγορεύσεων και κυβερνητικών ευχολογίων. Η επιστροφή στα θρανία, πλην όμως με απαραίτητη την τήρηση αποστάσεων για εκατομμύρια μαθητές ανά ευρωπαϊκές χώρες -πρώτη φορά μετά την καραντίνα- φαντάζει με πρωτόγνωρο για όλους κοινωνικο-οικονομικό πείραμα στην εποχή του κορωνοϊού…

Από τη μία, είναι ο εύλογος πλέον φόβος όλων -αρχών, ειδικών, εκπαιδευτικών και γονιών- οι σχολικές αίθουσες να εξελιχθούν σε νέες εστίες αναζωπύρωσης της πανδημίας, εν μέσω αύξησης των κρουσμάτων και έναρξης εμβολιασμών, κι ενώ προ των πυλών είναι η χειμερινή έξαρση της γρίπης. Από την άλλη, από τις κυβερνήσεις προτάσσεται μια διπλή, πλην αυτοαναιρούμενη σε πολλές περιπτώσεις ανάγκη. Αφενός για επανεκκίνηση των υφεσιακών πια οικονομικών, με την επιστροφή στην παραγωγή όσων γονέων έχουν διατηρήσει τις θέσεις εργασίας τους, σε πείσμα της καλπάζουσας ανεργίας. Αφετέρου για επιστροφή των παιδιών στη δική τους κανονικότητα, που έχει όμως αλλάξει, με τη γιγάντωση των ανισοτήτων (μαθησιακών και οικονομικών) μεταξύ φτωχών και πλούσιων μαθητών κατά τη διάρκεια του πολύμηνου κλεισίματος των σχολείων.

Εκπαιδευτική επείγουσα ανάγκη χαρακτηρίζει ο ΟΗΕ το γεγονός ότι συνολικά σε όλο τον κόσμο 463 εκατομμύρια παιδιά στερήθηκαν εντελώς την εκπαίδευση λόγω της πανδημίας. Βασική αιτία, το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά δεν είχαν τη δυνατότητα της τηλεκπαίδευσης στη διάρκεια της καραντίνας που επιβλήθηκε σε διάφορες χώρες.

Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF, το γεγονός ότι το ένα τρίτο των μαθητών παγκοσμίως δεν μπορούσαν να πάνε σχολείο ή να παρακολουθήσουν μαθήματα εξ αποστάσεως, μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο, που οι συνέπειές του θα γίνουν αισθητές στις οικονομίες και τις κοινωνίες τις ερχόμενες δεκαετίες.

Ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι σχεδόν 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά στον κόσμο επηρεάστηκαν από το κλείσιμο των σχολείων ή τις καραντίνες που επιβλήθηκαν λόγω του νέου κορωνοϊού. Εκτός του γεγονότος ότι δεν είχαν όλα τα παιδιά την ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε εκπαίδευση εξ αποστάσεως, οι διαφορές που υπήρχαν όσον αφορά την τηλεκπαίδευση από ήπειρο σε ήπειρο είναι κραυγαλέες.

Η έκθεση στηρίζεται στα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από περίπου 100 χώρες και όσον αφορά την πρόσβαση στο ίντερνετ, την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο.

Επισημαίνεται δε ότι ακόμη και για τα παιδιά που είχαν πρόσβαση στην τεχνολογία, η σχολική τους εκπαίδευση μπορεί να γινόταν υπό αντίξοες συνθήκες, λόγω των πιέσεων από τις διάφορες δουλειές που θα έπρεπε να γίνουν στο σπίτι, της τηλεργασίας ή της έλλειψης υποστήριξης στη χρήση των εργαλείων της πληροφορικής.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση της UNICEF, οι μαθητές σε όλον τον κόσμο που δεν είχαν πρόσβαση σε τηλεκπαίδευση ανέρχονταν σε 67 εκατομμύρια στην ανατολική και νότια Αφρική, 54 εκατομμύρια στην δυτική και κεντρική Αφρική, 80 εκατομμύρια στην περιοχή του Ειρηνικού και της ανατολικής Ασίας, 37 εκατομμύρια στη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική, 147 εκατομμύρια στη νότια Ασία, 25 εκατομμύρια στην ανατολική Ευρώπη και την κεντρική Ασία και 13 εκατομμύρια στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.

Εν όψει της νέας σχολικής χρονιάς και με δεδομένο ότι η πανδημία απέχει πολύ από το να τελειώσει, η UNICEF καλεί τις κυβερνήσεις «να δώσουν προτεραιότητα στην επαναλειτουργία με κάθε ασφάλεια των σχολείων, όταν αρχίσουν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς». Τονίζει δε ότι, όταν η επαναλειτουργία των σχολείων δεν είναι δυνατή, οι αρχές θα πρέπει να κάνουν πρόβλεψη για την κάλυψη των συγκεκριμένων μαθησιακών αναγκών των μαθητών που προκλήθηκαν από τον χρόνο που έχασαν από το σχολείο.

Οι κυβερνήσεις φέρονται αποφασισμένες να τα κρατήσουν με κάθε κόστος εν λειτουργία τηρώντας αυστηρά πρωτόκολλα, ενώ στις ευρωπαϊκές χώρες όπου διεξήχθηκαν ήδη μαθήματα, η κατάσταση δείχνει ελεγχόμενη, παρά τα κατά τόπους προβλήματα.

Πρώτο κουδούνι με… φάλτσα χτύπησε στη γειτονική Ιταλία, την ώρα που σε άλλα σχολεία ανά την Ευρώπη χτυπούσε ήδη καμπανάκι.

Παρά το εν εξελίξει δεύτερο κύμα της πανδημίας, τον εντοπισμό κρουσμάτων σε δασκάλους και μαθητές, αλλά και την αναμενόμενη χειμερινή έξαρση της γρίπης –που εύκολα μπορεί να επιτείνει τη σύγχυση με τον κορωνοϊό–, οι κυβερνήσεις δηλώνουν αποφασισμένες να διατηρήσουν αυτή τη φορά τα σχολεία πάση θυσία ανοιχτά.

Για την ψυχική υγεία των παιδιών. Για να μη διευρυνθούν περαιτέρω οι ανισότητες μεταξύ φτωχών και πλούσιων μαθητών. Για να μπορέσουν οι γονείς να επιστρέψουν στις θέσεις εργασίας –όσοι τις διατηρούν, τουλάχιστον– και να μπορέσουν ίσως έτσι οι υφεσιακές εθνικές οικονομίες να ξαναπάρουν μπροστά. Προς το παρόν, η γενικότερη εικόνα δείχνει μία κατάσταση υπό έλεγχο. Στις περισσότερες χώρες όπου τα σχολεία άνοιξαν, η συνήθης τακτική ήταν η απομόνωση κατ’ οίκον μαθητών με ύποπτα συμπτώματα και των ιχνηλατήσεών τους.

Λιγότερες είναι οι περιπτώσεις καθολικού λουκέτου. Ωστόσο, όπως παρατηρεί σε ρεπορτάζ της η «Wall Street Journal», «χώρες που δεν έχουν πολιτική μαζικών διαγνωστικών τεστ ή δεν έχουν θέσει σε λειτουργία εφαρμογές κινητού τηλεφώνου για ιχνηλάτηση, μπορεί να δουν εκατοντάδες παιδιά να μπαίνουν σε κατ’ οίκον καραντίνα».

Στη Γαλλία 32 από τα συνολικά 60.000 σχολεία έκλεισαν και 525 τάξεις μπήκαν σε καραντίνα, δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Η τελική

επιλογή έγκειται στις τοπικές αρχές. Η κυβέρνηση του Παρισιού έχει πάντως ξεκαθαρίσει ότι το κλείσιμο των σχολείων θα είναι η τελευταία επιλογή.

Στην παρούσα φάση, εφόσον δεν καταγράφονται πάνω από τρία κρούσματα σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, αυτό συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία του και οι μολυσμένοι μαθητές τίθενται σε (7ήμερη πλέον) καραντίνα, όπως και όλες οι επαφές τους. Προς στήριξη, δε, του οικογενειακού εισοδήματος, σε περίπτωση που κάποιο παιδί είναι φορέας και τίθεται σε καραντίνα, η κυβέρνηση Καστέξ ανακοίνωσε την αναπλήρωση σε ποσοστό έως και 80% του εισοδήματος του ενός γονέα, που θα αναγκαστεί να κάτσει στο σπίτι, μέσω επιδόματος μερικής ανεργίας. Απαραίτητη, ωστόσο, προϋπόθεση είναι ο γονέας να αδυνατεί επιβεβαιωμένα να δουλεύει, για το επίμαχο διάστημα, με τηλεργασία από το σπίτι.

 

Εστίες έξαρσης

 

Στην Ισπανία, αντίστοιχα, όπου τα περισσότερα σχολεία άνοιξαν (με εξαίρεση περιοχές που αποτελούν νέες εστίες έξαρσης του κορωνοϊού και, εκτός απροόπτου, αναμένεται η επιστροφή των μαθητών στα θρανία από αυτήν την εβδομάδα), επιβεβαιωμένα κρούσματα αναφέρθηκαν επισήμως σε μόλις 53 από τα 29.000 σχολεία. Η συντριπτική πλειονότητα εξ αυτών συνέχισε να λειτουργεί κανονικά και οι θετικοί στον κορωνοϊό μαθητές τέθηκαν σε απομόνωση κατ’ οίκον.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στη Γερμανία – που ούτως ή άλλως, όμως, διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα τον δείκτη μεταδοτικότητας. Λίγα είναι τα σχολεία που έκλεισαν στα ομόσπονδα κρατίδια, όπου τα μαθήματα έχουν ξαναρχίσει σταδιακά από τον περασμένο Μάιο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, επιβάλλεται καραντίνα στους μολυσμένους μαθητές ή/και δασκάλους, καθώς και στις επαφές τους, ενώ γίνονται διαρκώς διαγνωστικά τεστ σε μεγάλη κλίμακα. Σε μαθητές, σε καθηγητές και στο υπαλληλικό προσωπικό των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Ίδια λίγο-πολύ είναι η εικόνα και στη Βρετανία, όπου από σήμερα επιβάλλεται συλλήβδην ο λεγόμενος «κανόνας των έξι ατόμων» – το όριο εφεξής στις συναθροίσεις. Και εδώ, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα σχολεία λειτουργούν με τη λογική της «φούσκας»: του διαμοιρασμού δηλαδή των μαθητών σε μικρές κλειστές ομάδες, ώστε να διευκολυνθεί η ιχνηλάτηση και να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο κίνδυνος μετάδοσης του κορονοϊού.

Ακόμα και στα πιο οργανωμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ωστόσο, αυτό αποδεικνύεται μάλλον μάταιο. Όπως συνέβη σε ιδιωτικό σχολείο της ανατολικής Αγγλίας, όπου η διεύθυνση έλαβε όλα τα μέτρα ασφαλείας για την επαναλειτουργία του, εντός κι εκτός σχολικών αιθουσών, αλλά τελικά δεν απέφυγε το προσωρινό κλείσιμο, λόγω εντοπισμού κρουσμάτων, αρχικά σε μέλη του προσωπικού.

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, στις Ηνωμένες Πολιτείες –όπου επικράτησε χάος με την κατά τόπους επαναλειτουργία των σχολείων– τουλάχιστον έξι εκπαιδευτικοί έχασαν τη ζωή τους από τις αρχές Αυγούστου, σε συνολικά πέντε πολιτείες.

Παραμένει ακόμη αδιευκρίνιστο πότε και πού προσβλήθηκαν και πόσους τελικά μπορεί να μόλυναν, δεδομένου ότι σε πολλές περιοχές τα μαθήματα είτε συνεχίζονται διαδικτυακά, είτε ακόμη δεν έχουν αρχίσει πλήρως.

Εν τω μεταξύ, ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος Πόνταρε προεκλογικά στην πολιτική πόλωση και για αυτό το θέμα. «Δημοκρατικοί, ΑΝΟΙΞΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ (ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ) ΤΩΡΑ!», έγραψε στο twitter, στοχεύοντας Πολιτείες με κυβερνήτες που ανήκουν στο αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο και έχουν στο συγκεκριμένο ζήτημα τον τελευταίο λόγο.

(συνεχίζεται…)