Η δημογραφική κατάρρευση συνιστά πια υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον της χώρας

ΑΡΘΡΟ

Της Νάντιας Γιαννακοπούλου

Βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθήνας

Υποψήφια Πρόεδρος ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής

Οι αριθμοί δεν λένε -συνήθως- ψέματα: η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν μακρύ «δημογραφικό χειμώνα» και ο πληθυσμός της θα καταποντιστεί τα επόμενα χρόνια, εάν δεν ληφθούν άμεσα δραστικά μέτρα. Η δημογραφική αυτή συρρίκνωση θα αλλάξει αφενός το DNA της ελληνικής κοινωνίας και αφετέρου θα απειλήσει για ακόμη μια φορά την ανάπτυξη της χώρας, που τόσα οικονομικά δεινά έχει αντιμετωπίσει τις τελευταίες δεκαετίες.

Στο 4,3% της επικράτειας είναι συγκεντρωμένο το 50% του πληθυσμού της χώρας, με βάση τα στοιχεία της πρόσφατης απογραφής (2021) και το 80% στο 25,2% (τo 1951 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 13,4% και 55,5%).Οδεύουμε ταυτόχρονα προς έναν εκρηκτικό συνδυασμό «γήρανσης» και «υπεργηρίας» σε περισσοτέρους από 1 στους 4 Νομούς της χώρας μας, με αποτέλεσμα σύντομα (πολύ πριν από το 2050) να έχουμε μια ομάδα Νομών όπου το 1/3 του πληθυσμού τους θα είναι 65 ετών και άνω, ενώ ταυτόχρονα το 1/4 εξ αυτών θα είναι «υπέργηροι». Η συζήτηση γύρω από το «δημογραφικό» επικεντρώνεται συνήθως στις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο και ελάχιστα μας προβληματίζουν οι σημαντικές, σε χαμηλότερα επίπεδα, αποκλίσεις από τους εθνικούς μέσους όρους. Ένα «Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό» όμως, δεν θα πρέπει να λάβει υπόψη μόνον το σύνολο των συνιστωσών του, αλλά και τις σημαντικές χωρικές διαφοροποιήσεις. Τα ποσοστά μείωσης θα είναι πολύ υψηλότερα σε ένα μεγάλο τμήμα της Περιφέρειας από αυτά των μητροπολιτικών περιοχών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και των άλλων μεγάλων αστικών κέντρων .

Ειδικοί από όλο τον κόσμο προειδοποιούν ότι οι χώρες που έχουν δημογραφικά προβλήματα θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα εάν θέλουν να αντιστρέψουν –εν μέρει τουλάχιστον- την μείωση των πληθυσμών τους. Μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι το «παράθυρο» για ουσιώδη μέτρα και αλλαγές είναι ιδιαίτερα μικρό –κάτι που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιδείξουν αξιοσημείωτα αντανακλαστικά και να αφιερώσουν διόλου ευκαταφρόνητους πόρους για να παροτρύνουν και να στηρίξουν τα νέα ζευγάρια που θέλουν, αλλά δεν μπορούν, να μεγαλώσουν τις οικογένειές τους. Ποιες είναι, όμως, οι λύσεις που θα επιλέξει η κάθε κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του σοβαρότατου αυτού κοινωνικού ζητήματος; Και υπάρχει πολιτική βούληση προς αυτή την κατεύθυνση;

Η δημογραφική κατάρρευση καθίσταται ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας. Συνιστά τον υπ’ αριθμό ένα εθνικό κίνδυνο σε εξέλιξη και το Πολιτικό Σύστημα πρέπει να το συνειδητοποιήσει.

Χρειάζονται επομένως άμεσα μέτρα ενταγμένα σε ένα συνολικό σχέδιο. Τα όποια μέτρα έχει υλοποιήσει η Κυβέρνηση (επίδομα ανά γέννα, ίδρυση Υπουργείου) είναι θετικά, αλλά ανεπαρκή. Ο φόβος να έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος έχει βάση, για αυτό πρέπει να αντιδράσουμε άμεσα, καθολικά, γενναία. Βλέπουμε πρώτα απ’ όλα και τις δημογραφικές τάσεις και ήδη από το ‘80 βλέπουμε πάρα πολύ μεγάλη μείωση στις γεννήσεις. Κάποιοι διατείνονται πως είναι οικονομικό θέμα, θα σας έλεγα ότι είναι και ένας τρόπος ζωής που έχει ούτως ή άλλως επιλέξει η νέα γενιά να κάνει. Πέραν αυτού όμως, είναι αναντίρρητο ότι οι γενιές μας έχουν υποστεί πάρα πολλές συνέπειες από τις αλλεπάλληλες κρίσεις.

Στη δεκαετία του ’80 παρατηρήθηκε αύξηση του χρόνου παραμονής των νέων ανθρώπων στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε πανεπιστημιακό επίπεδο, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, γεγονός που αποτυπώθηκε και στην αστικοποίηση και τη μείωση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα. Παράλληλα προκλήθηκαν αλλαγές και στο αξιακό σύστημα σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο σε μας. Απομακρυνθήκαμε από το μοντέλο της παραδοσιακής οικογένειας των περασμένων ετών.

Σε κάθε περίπτωση ένας από τους βασικότερους λόγους που «φρενάρει» τα νέα ζευγάρια από την απόκτηση παιδιών είναι οι χαμηλοί μισθοί σε συνδυασμό με την έλλειψη δομών στήριξης των γονέων. Σε περιοχές της περιφέρειας, όπως περιοχές της Μακεδονίας μαζί μ’ αυτό συνυπάρχει αναπτυξιακό πρόβλημα. Η καθημερινότητα είναι δύσκολη για χιλιάδες οικογένειες στη χώρα μας και το τελευταίο διάστημα έχει γίνει ακόμη πιο απαιτητική, με την ακρίβεια να «πνίγει» τα νοικοκυριά. Ας σκεφτούμε ότι η απόκτηση και ανατροφή ενός παιδιού μέχρι την ενηλικίωσή του κοστίζει τουλάχιστον 160.000 έως 200.000 ευρώ – ένας αριθμός που μπορεί να θεωρηθεί και συντηρητικός.

Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να αναδείξει τις προτάσεις του ενταγμένες σε ένα συνολικό σχέδιο ανάπτυξης, στήριξης ιδιαίτερα περιοχών που εμφανίζουν μεγάλο πρόβλημα και δημιουργίας θεσμούς στήριξης των γονέων, τρόπους στήριξης των νέων ανθρώπων ώστε πιο σίγουροι και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για σχεδιάσουν την επαγγελματική και οικογενειακή τους πορεία. Η συμβολή μου σ’ αυτό το μέγα πρόβλημα ήταν από τους λόγους που με έκαναν να καταθέσω την υποψηφιότητά μου για Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.