Η δεύτερη χρήση Δραμινών αρχαιοτήτων (μέρος Β’)

ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

τ. Λυκειάρχη

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Από τον χώρο του ιερού ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας προέρχεται μαρμάρινη πλίνθος, η οποία στήριζε προφανώς άγαλμα του θεού Διονύσου και φέρει την επιγραφή […] ΔΡΟΚΛΕΟΥΣ ΙΕΡΗΤΕΥΣΑΣ ΔΙΟΝΥΣΩ. Τα γράμματα της επιγραφής ανήκουν στο τέλος ή στις αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα (Χάιδω Κουκούλη – Χρυσανθάκη). Η μαρμάρινη πλίνθος, αφού λαξεύτηκε εσωτερικά, πήρε τη μορφή λεκάνης, η οποία φέρει οπή στο κάτω μέρος της πλατιάς πλευράς της. Οι διαστάσεις της είναι: ύψος 0,44 μ., μήκος 0,74 μ., πλάτος 0,67 μ. Η ύπαρξη οπής δηλώνει ότι το λαξευμένο βάθρο χρησιμοποιήθηκε ίσως ως πλυντήριο.

Η διατυπωθείσα προ ετών άποψη ότι χρησιμοποιήθηκε ως ληνός δεν πείθει, αφού οι εσωτερικές διαστάσεις (της πλίνθου) δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο.

Το βάθρο βρέθηκε στα κράσπεδα του ξηροχειμάρρου, που διέσχιζε την πόλη της Δράμας (τσάι) και μεταφέρθηκε ποιος ξέρει πότε και από ποιον αρχαιόφιλο αντίποδα των αρχαιοκαπήλων, στον περίβολο του ιερού ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας, όπου και φιλοξενούνταν για πολλά χρόνια. Μεταφέρθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας, όπου και φιλοξενείται.

Η παρουσία του ενεπίγραφου βάθρου με τη χαρακτηριστική επιγραφή, που παραθέσαμε πιο πάνω, από την οποία μαρτυρείται ότι το βάθρο στήριζε άγαλμα σχετιζόμενο με τον θεό Διόνυσο, μας οδηγεί αβίαστα στη σκέψη ότι κάπου εκεί, κοντά στον ναό της Αγίας Σοφίας, πρέπει να υπήρχε ιερό του Διονύσου. Η σκέψη ενισχύεται και από τη γνωστή προσπάθεια του Χριστιανισμού για να υπερισχύσει της μακροχρόνιας παρουσίας της ειδωλολατρίας να κτίζει στους χώρους, όπου υπήρχαν κέντρα λατρείας ή ιερά παγανιστικά, ιερούς ναούς ή και να τα κατεδαφίζει χρησιμοποιώντας τα οικοδομικά τους υλικά. Ίσως κάτι παρόμοιο να έχει συμβεί και με την οικοδόμηση του ιερού ναού της Αγίας του Θεού Σοφίας, δηλ. κτίσθηκε κοντά στον ιερό ναό του Διονύσου για να τον επισκιάσει.

Ασφαλώς η ανεύρεση ιερού του Διονύσου μέσα στα όρια της αρχαίας Δράμας, στο Ισάρ των Τούρκων, δεν είναι εύκολο εγχείρημα, αφού η δόμηση κτισμάτων είναι πυκνή, πολλά από τα οποία είναι παλιά, υπάρχουν όμως και πολυκατοικίες, οι οποίες καθιστούν ανέφικτο το έργο της έρευνας και του εντοπισμού του διονυσιακού ιερού.

Προ ετών, όταν υπηρετούσα στο Γυμνάσιο – Λύκειο του Καλαμπακίου, εντόπισα σε παλαιά οικία σκάλα εξωτερική, που το ένα σκαλοπάτι της φιλοξενούσε ρωμαϊκή επιγραφή. Απλή λύση η χρήση της επιγραφής με τη λεία επιφάνεια για την κατασκευή της σκάλας.

Στο ίδιο χωριό εντόπισα στην αποθήκη ενός κατοίκου τεράστιο πήλινο αγγείο. Σε ερώτησή μου πώς βρέθηκε το τεράστιο αγγείο στην κατοχή του, μου απάντησε ότι το εντόπισε στο χωράφι του καθώς όργωνε. Το ανέσυρε από το έδαφος και το μετέφερε στην αποθήκη του και το χρησιμοποιούσε για την αποθήκευση σιτηρών. Ρωτώντας πόση ποσότητα σιτηρών μπορούσε να αποθηκεύσει μέσα του, μου απάντησε ότι τοποθετούσε ογδόντα τενεκέδες σιταριού. Και αν υπολογίσουμε το βάρος του περιεχομένου του τενεκέ σε 20 κιλά, τότε το αγγείο χωρούσε 1.600 κιλά.

Το αγγείο αυτό ανήκει στα νεολιθικά χρόνια και χρησιμοποιούνταν από τους νεολιθικούς κατοίκους της Συκιάς ή του Δοξάτ Τεπέ για τη συγκέντρωση βρόχινου νερού, αναγκαίου για τις καλλιέργειες σε περίοδο ανομβρίας.

(συνεχίζεται…)