ΑΡΘΡΟ

Του Χάρη Δαμιανίδη

Απόφοιτου του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης

 

 

Ποιος θα το πίστευε ότι πλέον το ποδόσφαιρο θα αποτελεί ένα άθλημα που η σημασία του θα ξεπερνάει τα στενά όρια του γηπέδου. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει και πλέον η βαρύτητα αυτού του αθλήματος δεν περιορίζεται στα στενά αθλητικά πλαίσια. Η αξία του δεν είναι μόνο οικονομική και αγωνιστική αλλά εμπλέκεται και με γεωπολιτικές εξελίξεις. Παραφράζοντας τη γνωστή ρήση του Κλαούζεβιτς «ο πόλεμος είναι η πολιτική με άλλα μέσα», θα λέγαμε ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα ισχυρό μέσο για να ασκούν χώρες ή Κυβερνήσεις εξωτερική πολιτική, για να εδραιωθούν περισσότερο οι ήδη υφιστάμενες φιλίες σε μια περιοχή και έτσι να περιοριστεί στο ελάχιστο ή και να μηδενιστεί ακόμη η επιρροή οποιασδήποτε αντίπαλης δύναμης. Κάνοντας αυτές τις σκέψεις, μου έρχονται στο μυαλό οι πρωτοβουλίες των τεσσάρων Βαλκανικών χωρών (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία) για την ανάληψη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2030 σε πρώτο πλάνο ή σαν δεύτερο στόχο το Euro 2028.Καθόλου τυχαία δεν επιλέχθηκε ο χρόνος προώθησης τέτοιων πρωτοβουλιών αν σκεφτούμε τη διέλευση αγωγών φυσικού αερίου από τα Βαλκάνια σε συνδυασμό με τη μόνιμη επιδίωξη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για οριστική αποκοπή της ρωσικής επιρροής στην περιοχή μας. Στη προκειμένη περίπτωση το ποδόσφαιρο είναι ένα ισχυρό ατού στη διάθεση των παραπάνω οργανισμών για να ενσωματώσουν τις χώρες της περιοχής στα σχέδια τους. Με τη διπλωματία του ποδοσφαίρου μπορούν να πετύχουν με ήπιο τρόπο αυτό που διαφορετικά θα χρειαζόταν η άσκηση βίας. Λόγω της μεγάλης δημοφιλίας του αθλήματος υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να ευοδωθούν τέτοιες πρωτοβουλίες.

Πηγαίνοντας παρακάτω στην αραβική χερσόνησο, μπορούμε να πούμε ότι η επιλογή του Κατάρ να επενδύσει στη Γαλλία και συγκεκριμένα στην Παρί Σεν Ζερμέν δεν ήταν τυχαία. Επιθυμούσε παγκόσμια επιβεβαίωση για να «πετάξει» από πάνω του τις κατηγορίες για τρομοκρατία από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο, το Μπαχρέιν. Κατόρθωσε να ξεφύγει από την απομόνωση αλλά παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Γαλλία αποτελεί μια χώρα με ισχυρή μουσουλμανική μειονότητα και έτσι η πρωτοβουλία του Κατάρ θα τύγχανε μεγαλύτερης αποδοχής. Οι ποδοσφαιριστές δεν αποτελούν αστέρια μόνο εντός του γηπέδου, αλλά και εκτός διότι έχουν εκατομμύρια οπαδούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, το Κατάρ δεν επηρεάζει μόνο εκεί τις εξελίξεις. Η ανάληψη του Μουντιάλ 2022 έχει προκαλέσει αίσθηση σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω των ιδιαιτεροτήτων της αλλά και λόγω της υπερβολικής ζέστης που επικρατεί και των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας. Παρά τις όποιες δηλώσεις της FIFA για απόσυρση του παγκοσμίου κυπέλλου, ουσιαστικά «κλείνει το μάτι» στο Κατάρ για όσα συμβαίνουν. Επισήμως έχει ανακοινωθεί πως η εν λόγω διοργάνωση θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, λύνοντας ουσιαστικά και το τελευταίο πρόβλημα. Είναι εμφανές πως τα αραβικά κεφάλαια κατακλύζουν το διεθνές ποδόσφαιρο, είτε με τις χορηγίες είτε με την αγορά παιχτών. Από την άλλη δεν πρέπει να μας διαφεύγει η τεράστια προσπάθεια που κάνει η Κίνα για να επενδύσει πολλά στο ποδόσφαιρο με την εισαγωγή στο δικό της πρωτάθλημα μεγάλων ποδοσφαιρικών αστεριών της Ευρώπης και την εισαγωγή του ποδοσφαίρου στα σχολεία, αναγνωρίζοντας έτσι την επιρροή που έχει το ποδόσφαιρο στον κόσμο. Το γεγονός ότι η Κίνα έχει κυριαρχήσει οικονομικά σε πολλές χώρες της Αφρικής και για να ενισχύσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα, να μην εκπλαγούμε αν μετά από μερικά χρόνια κάποιες χώρες της Αφρικής ζητήσουν την ανάληψη μεγάλων διοργανώσεων.

Με τις εξελίξεις μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα γίνεται πιο έντονη η γεωπολιτική του ποδοσφαίρου. Η παρουσία των χωρών BRICS στον χώρο του ποδοσφαίρου γίνεται εμφανής. Οι τελευταίες χώρες διεξαγωγής του Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελούν ξεκάθαρο σημάδι: Νότια Αφρική το 2010, Βραζιλία το 2014, Ρωσία το 2018. Η εκμετάλλευση του για πολιτικούς και γεωπολιτικούς σκοπούς θα αποτελέσει ολοένα και πιο συχνό φαινόμενο. Το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, όμως τον αντανακλά.