ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ (Ε.Δ.Ι.Α). ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1940-1974» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 80 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΜΑ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1941 ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
«Δυστυχώς μετά από εκείνο τον ξεσηκωμό, οι κατακτητές εκδικούμενοι δημιούργησαν ποταμό αίματος, βύθισαν στο πένθος και την απόγνωση τους κατοίκους και επιδόθηκαν σε αγριότητες και αντίποινα. Αυτό όμως δεν είναι δυνατό να γκρεμίσει το σημαντικό αυτό σημαδιακό γεγονός από το βάθρο που του αξίζει στην Ιστορία, στις καρδιές όλων μας και πρωτίστως στη συνείδηση των Δραμινών»
Εκδήλωση για την επέτειο των 80 χρόνων από την εξέγερση στη Δράμα τον Σεπτέμβριο του 1941 ενάντια στη βουλγαρική κατοχή διοργάνωσε το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου, στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας, η «Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Ε.Δ.Ι.Α.) Μακεδονίας 1940-1974».
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας (μεταξύ άλλων και του βιβλίου «Δράμα 1941 Μια παρεξηγημένη εξέγερση», Εκδόσεις Καστανιώτης) κ. Σπύρος Κουζινόπουλος, ο Δρ Ιστορίας κ. Νίκος Γεωργιάδης και ο Πρόεδρος της «Ε.Δ.Ι.Α. Μακεδονίας 1940-1974» κ. Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, ενώ χαιρετισμό απεύθυνε ο πρώην Σχολικός Σύμβουλος κ. Δημήτρης Πασχαλίδης, ο οποίος έχει συγγράψει, μαζί με τον κ. Τάσο Χατζηαναστασίου, βιβλίο για τα γεγονότα εκείνης της εποχής («Τα γεγονότα της Δράμας, Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 1941, εξέγερση ή προβοκάτσια;», Εκδόσεις ΔΕΚΠΟΤΑ).
Μέσα από την εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε με την τήρηση όλων των υγειονομικών πρωτοκόλλων, αναδείχτηκαν τα ιστορικά γεγονότα της ηρωικής εξέγερσης των κατοίκων της Δράμας ενάντια στους Βούλγαρους κατακτητές, τα οποία επέφεραν στη συνέχεια πολλά δεινά στον πληθυσμό της Δράμας, αλλά και ευρύτερα στους κατοίκους των περιοχών της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Όπως ανέφερε ο κ. Κουζινόπουλος για την εξέγερση της 28ης Σεπτεμβρίου 1941 στη Δράμα, «μια φούχτα πατριώτες ξεσηκώνουν τον λαό της Δράμας σε εξέγερση, κατά της φριχτής βουλγαρικής κατοχής. Για ένα 24ωρο περίπου, οι επαναστάτες καταλύουν την εξουσία των κατοχικών δυνάμεων, καταλαμβάνουν αστυνομικούς σταθμούς και κρατικά κτίρια, διώχνουν τους κατακτητές από πολλά χωριά της Δράμας». Ακόμη, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος επεσήμανε πως «η εξέγερση ήρθε ως αντίδραση στην άγρια καταπιεστική κατοχή που είχαν επιβάλει οι Βούλγαροι κατακτητές, όταν μετά τις 22 Απριλίου 1941 εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Καθώς αμέσως μόλις πάτησαν το πόδι τους στο ελληνικό έδαφος, επιδόθηκαν σε μία πρωτοφανή προσπάθεια εκβουλγαρισμού της περιοχής από τον Στρυμόνα μέχρι τον Έβρο. Απαγόρευσαν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας. Έκλεισαν τα σχολεία και τις εκκλησίες. Δολοφόνησαν δασκάλους και ιερωμένους. Κατέβασαν τις ελληνικές πινακίδες από τα καταστήματα. Επιδόθηκαν σε λεηλασίες, ξυλοδαρμούς και βιασμούς. Επέβαλαν βαριά φορολογία και εξανάγκασαν περισσότερους από 110.000 Έλληνες να εγκαταλείψουν την περιοχή, που την κατέστησαν επαρχία του βουλγαρικού κράτους».
Στην ομιλία του ο κ. Κουζινόπουλος περιέγραψε τα όσα έζησαν οι κάτοικοι της Δράμας ως αντίποινα, ενώ παράλληλα στάθηκε και σε οργανωτικά λάθη και παραλείψεις που επέφεραν τις τραγικές συνέπειες μετά την εξέγερση.
«Δυστυχώς μετά από εκείνο τον ξεσηκωμό, οι κατακτητές εκδικούμενοι δημιούργησαν ποταμό αίματος, βύθισαν στο πένθος και την απόγνωση τους κατοίκους και επιδόθηκαν σε αγριότητες και αντίποινα. Αυτό όμως δεν είναι δυνατό να γκρεμίσει το σημαντικό αυτό σημαδιακό γεγονός από το βάθρο που του αξίζει στην Ιστορία, στις καρδιές όλων μας και πρωτίστως στη συνείδηση των Δραμινών», ανέφερε ο κ. Κουζινόπουλος.
Σχετικά με την απόφαση για την πραγματοποίησης της εξέγερσης, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος επεσήμανε: «Η αφόρητη κατάσταση είχε ως συνέπεια να δυναμώσει το κίνημα αντίστασης στην περιοχή. Η οργάνωση Δράμας του Κ.Κ.Ε. με τον Γραμματέα της Παντελή Χαμαλίδη, από πολύ νωρίς, μετά την κατάρρευση του μετώπου των Οχυρών, είχε προχωρήσει στη συγκέντρωση και απόκρυψη οπλισμού. Και θεώρησε ότι έπρεπε να οργανώσει εξέγερση, ερμηνεύοντας λαθεμένα οδηγίες του Μακεδονικού Γραφείου του Κ.Κ.Ε. που είχαν δοθεί δύο εβδομάδες νωρίτερα, σε σύσκεψη στελεχών του». Συνεχίζοντας ο κ. Κουζινόπουλος ανέφερε πως στη σύσκεψη «αποφασίστηκε να διενεργηθούν σειρά σαμποτάζ κατά εγκαταστάσεων των Βουλγάρων κατακτητών και συγκεκριμένα να ανατιναχτεί στη Δράμα μία γέφυρα της σιδηροδρομικής γραμμής και μία αποθήκη πυρομαχικών, στην Καβάλα να ανατιναχτεί το λιμάνι, στα Σέρρας, Ξάνθη και Έβρο να γίνουν άλλες πράξεις δολιοφθοράς και στη συνέχεια οι σαμποτέρ να αποσυρθούν στα λημέρια τους. Την απόφαση, την εξέλαβε διαφορετικά ο γραμματέας της περιφερειακής επιτροπής Δράμας του Κ.Κ.Ε. Παντελής Χαμαλίδης. Από επιπολαιότητα; Από παρανόηση; Από ρομαντικό ενθουσιασμό; Από υπερεπαναστατική έκρηξη; Κανείς δεν ξέρει. Και κατάρτισε μόνος του ένα σχέδιο εξέγερσης, δίνοντας εντολή στις οργανώσεις του κόμματος που δρούσαν τότε στο Νομό Δράμας να το υλοποιήσουν. Μία εξέγερση που αποδείχθηκε πρόωρη και ήταν εκτός των άλλων και ανοργάνωτη. Πως αλήθεια να οργανωθεί ένας ξεσηκωμός του πληθυσμού σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων και μάλιστα όταν οι οργανώσεις σου βρίσκονται σε βαθειά παρανομία;».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο κ. Κουζινόπουλος σημείωσε πως «οι επαναστάτες στην αρχή, αιφνιδιάζοντας τους κατακτητές, έχουν μερικές μικρές επιτυχίες», όμως στη συνέχεια «η βουλγαρική απάντηση έρχεται σκληρή και αδυσώπητη μία ημέρα μετά. Πάνω από 3.000 Έλληνες, μεταξύ των οποίων και γυναικόπαιδα, εκτελούνται στην πόλη και την περιοχή της Δράμας χωρίς δίκη, εκατοντάδες άλλοι υποβάλλονται σε σκληρά βασανιστήρια και οδηγούνται στις βουλγαρικές φυλακές, 67 χωριά πυρπολούνται και καταστρέφονται ολοσχερώς, ενώ εξαπολύεται ένα απίστευτο κυνηγητό εναντίον κάθε ελληνικού στοιχείου».
Ο κ. Κουζινόπουλος ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας πως «σήμερα, βλέποντας με ψύχραιμη ματιά και με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία από τις πηγές αλλά και τις μαρτυρίες κάποιων από τους πρωταγωνιστές εκείνης της “παρεξηγημένης εξέγερσης” της Δράμας, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για μία πρόωρη μεν, πλην όμως γνήσια ηρωική λαϊκή εξέγερση».
Προλογίζοντας την εκδήλωση, ο Πρόεδρος της «Ε.Δ.Ι.Α. Μακεδονίας 1940-1974» επεσήμανε πως «το Δ.Σ. της Ε.Δ.Ι.Α. Μακεδονίας αποφάσισε να αφιερώσει τη φετινή 13η θεματική εκδήλωσή της για την κατοχή και τον εμφύλιο, στη βουλγαρική κατοχή και την αντίσταση των κατοίκων της περιοχής στα βάρβαρα μέτρα εκβουλγαρισμού και εθνικής αφομοίωσης που εφάρμοσε το φιλοναζιστικό καθεστώς της Βουλγαρίας. Ταυτόχρονα, τιμάται η μνήμη των Δραμινών ανταρτών που έπεσαν πολεμώντας στα βουνά της ανατολικής Μακεδονίας στη διάρκεια της εξέγερσης, αλλά και όσων ξεσηκώθηκαν κατά της επέκτασης του βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία και Θράκη στις 10 Ιουλίου 1943, με αποκορύφωμα την αιματηρή μάχη που έδωσε ο αθηναϊκός λαός στις 22 Ιουλίου 1943».
