ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

Παρακολουθήσαμε στο τριήμερο 6-8 Ιανουαρίου τα δρώμενα, τα οποία τελέστηκαν στα χωριά Καλή Βρύση, Ξηροπόταμο, Μοναστηράκι, Πετρούσα, Πύργους, Βώλακα, Παγονέρι και Νικήσιανη, δρώμενα τα οποία έχουν καθαρά λαϊκή προέλευση και ανάγονται στο βάθος του χρόνου, ενώ έχουν ευετηρικό και γονιμικό χαρακτήρα.

Υπήρξαν αποκλειστικό δημιούργημα των αγροτικών και ποιμενικών κοινωνιών, οι οποίες για χιλιετηρίδες αποζούσαν από τους καρπούς της Μητέρας Γης, την οποία αποτυπώνανε σε πήλινα ή μαρμάρινα ειδώλια, δίδοντάς τα τη μορφή αρχικά ανώνυμης θεότητας, αργότερα όμως επώνυμης, της Δήμητρας.

Με την πρόοδο του χρόνου  επινοητικότητα του λαϊκού πνεύματος τα προσέφερε στον κατασκευασμένο θεό της διασκέδασης, της αισιοδοξίας, της ανάπαυσης και της προστασίας των αγαθών της γης, αλλά και των αλόγων ζώων.

Για να έρθει λοιπόν ο άνθρωπος του λαού πιο κοντά στο νεογέννητο θεό Διόνυσο, με τις πολλές δοκιμασίες, επιδόθηκε αρχικά στην υμνητική του λατρεία με αυτοσχέδιο λόγο, ο οποίος ξεδιπλωνόταν γύρω από έναν πρόχειρο βωμό, τον οποίο στη συνέχεια μετουσίωσε σε καλαίσθητα ιερά, όπου με ιεροπρέπεια τιμούσε τη θεότητα της αισιοδοξίας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη γονιμική της ιδιότητα και αναγορεύοντάς την σε κυρίαρχο στοιχείο, στο σύμβολο της γονιμότητας, στο φαλλό, ο οποίος κάνει αισθητή και σήμερα ακόμη την παρουσία του σε τέλεση λαϊκών δρωμένων σε διάφορα μέρη της πατρίδος μας.

Η παρουσία λοιπόν του φαλλού, που τον συνοδεύουν εκφράσεις γονιμικού χαρακτήρα, οι οποίες όμως καθόλου δεν προκαλούν την απέχθεια, αλλά αντίθετα γεννούν τον άφθονο γέλωτα, αφού κατά την αντίληψη των ανθρώπων του λαού «naturalia non turpia sunt» (για τους Λατίνους) απέβαλαν πλέον τον ουσιαστικό γονιμικό τους χαρακτήρα και κατάντησαν μακρινός απόηχος ευσεβών πόθων.

Σήμερα, μολονότι είναι εμφανής η παρουσία του ευετηρικού και γονιμικού χαρακτήρα των δρωμένων, αυτά εξακολουθούν και επιβιώνουν, αν και ο τεχνολογικός πολιτισμός ξεθώριασε παντελώς τις ιεροπρεπείς διονυσιακές εκδηλώσεις και κατέληξε η αναπαράσταση των δρωμένων να διαθέτει μόνο τον ψυχαγωγικό τους χαρακτήρα.

Παρ’ όλα αυτά ο σύγχρονος άνθρωπος της υπαίθρου, χωρίς να έχει αποκόψει τον ομφάλιο λώρο του από τον χιλιόχρονο χαρακτήρα των δρωμένων, εξακολουθεί να τα αναβιώνει με σεβασμό, αφού τα θεωρεί ως ολόγερες ρίζες της μακραίωνης παράδοσής του.

Και είναι πολύ παρήγορο το γεγονός να διατηρείται η ρίζα του, χωρίς ο επελαύνων τεχνολογικός πολιτισμός, ο οποίος αγωνίζεται να την καταστήσει ευτελές έκθεμα του Μουσείου της Λήθης, να μπορεί να την ξεθωριάσει.

Είναι πέτρα από κάθε αμφισβήτηση πώς ό,τι είναι χαραγμένο ανεξίτηλα στο DNA του λαού, δύσκολα ξεθωριάζει. Ξεθωριάζουν εύκολα μόνο όσα είναι επίπλαστα και ξενόφερτα, τα οποία έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης.

Δίκαιος λοιπόν πρέπει ο έπαινος στους νέους, που με ιερό πάθος και ειλικρινή σεβασμό προς την παράδοση μάχονται δυναμικά προς τον παντοκαταλύτη χρόνο, ο οποίος χαιρέκακα επιχειρεί να διαγράψει το παρελθόν, το οποίον διατήρησε, συντήρησε, ψυχαγώγησε και ενδυνάμωσε στητή και ολόρθη την ταυτότητα του λαού, που σε αντίθεση με τον αστό, που υιοθετεί εύκολα τη μίμηση και την προσωρινότητα, εξακολουθεί να κρούει τη λύρα της ύπαρξής του, διασφαλίζοντας πως δεν έχει τη διάθεση να εγκαταλείψει όλα εκείνα, που γνήσια τον εκφράζουν και τον κρατούν στη ζωή.