ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

 

 

  • Η γέννηση του Διονύσου

 

Η γέννηση του Διονύσου, που πολλοί από τους μελετητές του υποστηρίζουν ότι ήταν αιγυπτιακής καταγωγής με το όνομα Σαβάζιος (Αριστοφάνης) υπήρξε περιπετειώδης.

Και η περιπέτεια οφειλόταν στην ζηλιάρα Ήρα, η οποία όταν έμαθε ότι ο Δίας έτρεφε έρωτα προς τη Σεμέλη, την κόρη του Κάδμου, του βασιλιά των Θηβών, την έπεισε να ζητήσει από τον Δία να εμφανισθεί μπροστά της με όλη τη λαμπρότητά του, εκείνη πειθάρχησε και τον δέχθηκε να κάνει χρήση του κεραυνού, τον οποίο διέθετε. Τρομαγμένη από το θέαμα η Σεμέλη γέννησε πρόωρα τον Διόνυσο. Τότε ο Δίας για να σώσει το παιδί του, το έραψε στο μηρό του και έτσι ο Διόνυσος γεννήθηκε απευθείας από τον πατέρα του, κάτι που είχε συμβεί και με την Αθηνά. Κι όλα αυτά για να αποφευχθεί η μανία της Ήρας (Ησίοδος), η οποία συμπεριφερόταν εχθρικά σε κάθε απιστία του συζύγου της.

Μετά τη γέννησή του ο Διόνυσος ως βρέφος παραδίδεται στον Ερμή και αυτός το φέρνει στην αδελφή της Σεμέλης, την Ινώ, και στον άνδρα της τον Αθάμαντα, που ήτα βασιλιάς του Ορχομενού της Βοιωτίας, για να αναθρέψουν ως κορίτσι με σκοπό να ξεγελάσουν την Ήρα. Η Ήρα όμως ανακάλυψε την απάτη και τιμώρησε αυστηρά την Ινώ και τον Αθάμαντα. Ο θεός όμως Ερμής αγρυπνά για την τύχη του βρέφους και το παραδίδει στις νύμφες για να το αναθρέψουν μέχρι να ενηλικιωθεί (Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, ΙΙΙ, 4,3).

Ενηλικιωθείς πια ο Διόνυσος περιπλανιέται στην Αίγυπτο, όπου του επιφυλάσσει θερμή υποδοχή ο βασιλιάς της Πρωτέας. Από την Αίγυπτο ο Διόνυσος, ανδρωθείς πια φθάνει στα Κύβελα της Φρυγίας, χωρίς να συναντήσει αντίδραση. Η παραμονή του εκεί δεν τον ικανοποιεί. Στόχος του είναι η Θράκη, μέρος της οποίας αποτελούσε και χώρα των Ηδωνών.

Εδώ όμως το κλίμα αλλάζει. Το περιβάλλον είναι εχθρικό. Ο βασιλιάς των Ηδωνών Λυκούργος αρνείται να τον δεχθεί. Και τότε αρχίζει μια έντονη διαμάχη ανάμεσα στο θεό και στον άνθρωπο. Εύλογο το αποτέλεσμα. Η νίκη στέφει τον Διόνυσο, ενώ ο Λυκούργος καταλαμβάνεται από μανία, αρπάζει ένα τσεκούρι και ακρωτηριάζει τον γιο του Δρύαντα, νομίζοντάς τον ως κλήμα αμπέλου, του ιερού φυτού του θεού Διονύσου. Και, αφού του έκοψε τα χέρια και τα πόδια, τον αποτελείωσε. Η πράξη όμως αυτή του Λυκούργου συνάντησε την αντίδραση του θεού με αποτέλεσμα με θεϊκή παρέμβαση να πάψει να καρποφορεί η γη, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των Ηδωνών. Και ο θεός ευσπλαχνισθείς τους Ηδωνούς, που δεν έφταιγαν σε τίποτε για το ανοσιούργημα του βασιλιά τους, έδωσε χρησμό ότι θα επανέλθει η καρποφορία της γης, μόνον αν θανατωθεί ο Λυκούργος. Και τότε οι Ηδωνοί, υπακούοντας στο θεϊκό χρησμό, συνέλαβαν τον βασιλιά τους, τον έδεσαν πισθάγκωνα και τον οδήγησαν στο Παγγαίο, όπου με τη θέληση του Διονύσου πέθανε ο Λυκούργος, αφού τον καταφάγανε τα άγρια άλογα.

Σύμφωνα με άλλη παράδοση οι Ηδωνοί εντειχίσανε ζωντανό τον Λυκούργο σε μια σπηλιά, στην οποία και πέθανε από την πείνα.

Δεν θα περίμενε βέβαια κάποιος διαφορετικό αποτέλεσμα από μια σύγκρουση ανάμεσα σε θεό και θνητό. Και σύμφωνα με το δίκιο του ισχυρού ο νικητής γίνεται κυρίαρχος του αντιπάλου! Έτσι ο Διόνυσος εγκαταστάθηκε οριστικά στη χώρα των Ηδωνών, και μολονότι ξένος θεός έγινε γρήγορα συμπαθής από τους Ηδωνούς, οι οποίοι διέδωσαν ευρύτατα τη λατρεία του και του απένειμαν υψηλές τιμές.

Για όλα αυτά θα μιλήσουμε στο επόμενο άρθρο μας.