ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ «ΗΜΕΡΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΩΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ» ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΒΙΡΑΣ ΚΑΚΚΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
Παρόντες στη Δράμα απόγονοι της οικογένειας Κακκή από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ με τον Εμίλ Κακκή να ευχαριστεί για την τιμή στη μνήμη των προγόνων του και για την αναγνώριση της προσφοράς τους
Διήμερο εκδηλώσεων για την «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» διοργάνωσαν το Σάββατο 4 και την Κυριακή 5 Μαρτίου 2023 ο Δήμος Δράμας, ο Πολιτιστικός Οργανισμός – Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, το Σωματείο «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων πόλης και περιοχής Δράμας» και ο Μ.Ε.Α.Σ. «Ήφαιστος».
80 χρόνια μετά, η Δράμα τίμησε τη θλιβερή επέτειο της 4ης Μαρτίου 1943, ημέρας σύλληψης και φυλάκισης των Δραμινών Εβραίων και των οικογενειών τους στην καπναποθήκη Φαρατζή (σήμερα το θεατράκι «Σωκράτης Δημητριάδης» στην Αγία Βαρβάρα). Ακολούθησε ο βίαιος εκτοπισμός τους από τις δυνάμεις της βουλγαρικής κατοχής και ο αφανισμός σχεδόν όλων, στην Τρεμπλίνκα και στο Άουσβιτς.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, το Σάββατο 4 Μαρτίου, στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση απόδοσης τιμής στην οικογένεια Κακκή. Ο Αιμίλιος και η Ελβίρα Κακκή έζησαν στη Δράμα του Μεσοπολέμου, έχοντας σημαντική παρουσία και καθοριστική συμβολή στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης. Λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Δράμα, αρχικά για τη Θεσσαλονίκη, όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο Αιμίλιος Κακκής, και στη συνέχεια να γίνουν πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα. Η Ελβίρα Κακκή με τα 4 παιδιά της, τον Τζακ, την Κάρμεν, τον Άμπερτ και τον Φρεντ, είχαν ενεργή συμμετοχή στην αντίσταση κατά των κατακτητών μέσα από το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ, ενώ κατάφεραν να σωθούν από το Ολοκαύτωμα. Όμως, τα υπόλοιπα 22 μέλη της οικογένειάς τους δεν τα κατάφεραν. Στη συνέχεια της ζωής τους, μετά το τέλος του πολέμου, η Ελβίρα Κακκή με τα παιδιά της έφυγαν για τις ΗΠΑ. Μάλιστα, ο Φρεντ Κακκής, γιός του Αιμίλιου και της Ελβίρας, έχει συγγράψει και βιβλίο για την οικογένειά του με τίτλο «Η κληρονομιά του θάρρους», όπου περιγράφονται οι περιπέτειες και η επιβίωση της μητέρας του και των αδερφιών του που αρνήθηκαν να υποκύψουν στους Γερμανούς κατακτητές.
Για την εκδήλωση, ταξίδεψαν από την Καλιφόρνια απόγονοι της οικογένειας του Αιμίλιου και της Ελβίρας Κάκκη, εγγόνια και δισέγγονά τους, οι οποίοι επέστρεψαν με συγκίνηση στην γενέτειρα των προγόνων τους. Και όπως ειπώθηκε κατά τη διάρκεια του αφιερώματος στην οικογένεια Κακκή, πρόκειται για ανθρώπους που «με τη θερμή ανάμνηση της Δράμας έζησαν στις μεγαλουπόλεις του κόσμου».
Μέσα από την εκδήλωση παρουσιάστηκε η ιστορία της οικογένειας Κακκή, αλλά ουσιαστικά και ιστορία της ίδιας της Δράμας, καθώς ο Αιμίλιος και η Ελβίρα συνδέθηκαν ουσιαστικά με την πόλη όπου έζησαν για πολλά χρόνια.
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν ο Πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης κ. Δαυίδ Σαλτιέλ, ο Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου κ. Μαρσέλ Σολομών με μέλη της Κοινότητας, εκπρόσωποι των παλαιών Ισραηλιτικών Κοινοτήτων Καβάλας κ. Συμέων Λάκε και Δράμας κ. Ιάκωβος Κοέν, καθώς και ο κ. Ραφαήλ Μωυσής, επιζήσας του Ολοκαυτώματος και κατέχων κατά το παρελθόν σημαντικές θέσεις στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα στη χώρα, ο οποίος προσήλθε στην εκδήλωση με τον Πρόεδρο της Raycap κ. Κώστα Αποστολίδη. Ακόμη παραβρέθηκαν οι Βουλευτές κ. Κωνσταντίνος Μπλούχος και κ. Θεόφιλος Ξανθόπουλος, ο Δήμαρχος Δράμας κ. Χριστόδουλος Μαμσάκος, ο Δήμαρχος Προσοτσάνης κ. Θόδωρος Αθανασιάδης, Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Δράμας, εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων και αρκετός κόσμος.
Τους παρευρισκόμενους καλωσόρισε η κ. Δήμητρα Χατζηδημητρίου, Πρόεδρος του σωματείου «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων πόλης και περιοχής Δράμας», ενώ ακολούθησε χαιρετισμός από τον Δήμαρχο Δράμας κ. Χριστόδουλο Μαμσάκο.
Στη συνέχεια ο κ. Μανώλης Μεταξάς ανέλαβε να συστήσει τους καλεσμένους από τις ΗΠΑ, τη Λόρα, τον Εμίλ, τον Πολ, τον Αιμίλιο, τον Άλμπερτ, τον Νικ και τον Τζακ, οι οποίοι είναι απόγονοι (παιδιά και εγγόνια) των παιδιών του Αιμίλιου και της Ελβίρας Κακκή. Μιλώντας για τον Αιμίλιο και την Ελβίρα Κακκή, ο κ. Μεταξάς σημείωσε: «Έζησαν για πολλά χρόνια στη Δράμα, υποστηρίζοντας την τοπική κοινωνία τη δεκαετία του ’20 και του ’30. Η οικογένεια Κακκή έφερε στην πόλη της Δράμας τον ηλεκτρισμό, το ραδιόφωνο βραχέων κυμάτων, τη δημιουργία ενός σπουδαίου θεάτρου και μαζί τη δημιουργία μιας σημαντικής παράδοσης. Και οι δύο αγαπούσαν το θέατρο. Αγαπούσαν τη μουσική και ήταν ιδρυτές και θερμοί υποστηρικτές του Ωδείου που βρισκόμαστε. Μεγάλωσαν 4 παιδιά στη Δράμα, τον Τζακ, την Κάρμεν, τον Άμπερτ και τον Φρεντ. Μετά από δύο δεκαετίες στη Δράμα ήρθε ο πόλεμος του ’40. Επιβίωσαν χάρη στην εξυπνάδα τους και το θάρρος τους, εγκαταλείποντας τη Δράμα για να γίνουν πρόσφυγες στην ίδια την Ελλάδα και τελικά να καταλήξουν στη Σκιάθο. Λίγο καιρό αφού έφυγαν από τη Δράμα, ο Αιμίλιος πέθανε από καρκίνο στη Θεσσαλονίκη, αφήνοντας την Ελβίρα μόνη της με 4 παιδιά. Όλα τα υπόλοιπα 22 μέλη της οικογενείας Κακκή συμφώνησαν να φύγουν με τα τρένα και πέθαναν όλοι τους στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Όλα τα παιδιά πήραν μέρος στην αντίσταση. Τα μεγαλύτερα, ο Τζακ και η Κάρμεν, μαζί με τους παρτιζάνους στα βουνά, ενώ τα μικρότερα, ο Άλμπερτ και ο Φρεντ, μαζί με τη μητέρα τους Ελβίρα, από τη Σκιάθο. Όταν ο πόλεμος επιτέλους τελείωσε, γύρισαν στη Δράμα, αλλά ο κόσμος ήταν τελείως διαφορετικός. Τελικά αποφάσισαν να φύγουν από την Ελλάδα, λόγω της μεγάλης θλίψης και των επιπτώσεων του πολέμου στη χώρα και στην οικογένειά τους, παρόλο που αγαπούσαν την Ελλάδα και ένιωθαν περισσότερο Έλληνες από οτιδήποτε άλλο. Αρχίζοντας ξανά μια νέα ζωή από την αρχή στην Αμερική. Σήμερα, 80 χρόνια αργότερα, βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε τον Αιμίλιο και την Ελβίρα Κακκή και τη συνεισφορά τους στην πόλη της Δράμας και στον κόσμο».
Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο κ. Εμίλ Κακκής, εγγονός του Αιμίλιου και της Ελβίρας Κακκή, ο οποίος μίλησε ως εκπρόσωπος όλων των απογόνων της οικογένειας. Όπως είπε, «βρίσκομαι εδώ απόψε για να τιμήσω τον παππού Αιμίλιο και τη γιαγιά Ελβίρα Κακκή που έζησαν για πολλά χρόνια στη Δράμα, στηρίζοντας τις επιστήμες και τις τέχνες στην τοπική κοινότητα». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο σπίτι της οικογένειας στη Δράμα, στην οδό Βαρβάρας, το οποίο «ήταν στο μυαλό μας». Μάλιστα, ο κ. Εμίλ Κακκής εξήγησε πως στο σπίτι του θείου του Τζακ, στην Καλιφόρνια, υπήρχε ένας πίνακας με το σπίτι της οικογένειας και για αυτό η εποχή στη Δράμα δεν ξεχάστηκε ποτέ. Επίσης, ο κ. Κακκής στάθηκε στη συνεισφορά των προγόνων του στη Δράμα, στην τεχνολογία και στην επιστήμη, αλλά και στη μουσική και τον πολιτισμό, τονίζοντας πως οι ίδιοι, οι απόγονοι του Αιμίλιου και της Ελβίρας Κακκή, συνεχίζουν να υπηρετούν και να υποστηρίζουν τις ίδιες αρχές με τους προγόνους τους. Ο κ. Εμίλ Κακκής χαρακτηριστικά ανέφερε μια φράση που του είχε πει η γιαγιά του, Ελβίρα, το 1982: «Είναι καθήκον μας να κάνουμε καλό στους άλλους ανθρώπους στον κόσμο με όποιον τρόπο μπορούμε». Αυτό, λοιπόν, πρόσθεσε ο κ. Κακκής έκανε η ίδια και ο παππούς του Αιμίλιος τα χρόνια πριν από τον πόλεμο στη Δράμα. Τέλος, ο κ. Κακκής ευχαρίστησε για την τιμή στη μνήμη των προγόνων του και για την αναγνώριση της προσφοράς τους. «Είναι μεγάλη τιμή για όλη την οικογένεια», επεσήμανε.
Ακολούθησε η προβολή της ταινίας του Δημήτρη Μουρτζόπουλου με τίτλο: «Η Δράμα του Μεσοπολέμου. Μνήμη Αιμιλίου και Ελβίρας Κακκή». Βέβαια, όπως ειπώθηκε και κατά τη διάρκεια της ταινίας, οι δεκαετίες του ’20 και του ’30 για όσους ζούσαν εκείνη την εποχή ήταν μεταπολεμικές (και όχι μεσοπολεμικές, όπως αποδείχθηκε από την ιστορική συνέχεια) και για αυτό υπήρχε έντονη διάθεση για κοινωνική ζωή με ταυτόχρονη πολιτιστική άνθηση, με τον Αιμίλιο και την Ελβίρα Κακκή να πρωταγωνιστούν εκείνη την περίοδο στη Δράμα σε πολλά επίπεδα.
Για το τελευταίο μέρος της εκδήλωσης είχε προγραμματιστεί συναυλία με τη σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου, όμως λόγω του δυστυχήματος με τους δεκάδες νεκρούς στα Τέμπη, ήταν απόφαση των διοργανωτών αυτή να μην πραγματοποιηθεί. Χωρίς συνοδεία μουσικής, η κ. Χατζησταματίου απέδωσε δύο τραγούδια ελεγειακού χαρακτήρα.
«Η εποχή στη Δράμα δεν ξεχάστηκε ποτέ»
Σε δηλώσεις του στα τοπικά Μ.Μ.Ε., ο κ. Εμίλ Κακκής εξέφρασε τη συγκίνησή του για την παρουσία του στη Δράμα, με σκοπό να τιμήσει τον παππού του και τη γιαγιά του, Αιμίλιο και Ελβίρα Κακκή. Όπως είπε, «η εποχή στη Δράμα δεν ξεχάστηκε ποτέ. Πάντα συζητούσαμε με την οικογένεια τις ιστορίες του παππού και της γιαγιάς». Ακόμη, ο κ. Κακκής εξέφρασε τη χαρά του για την επιστροφή στη Δράμα μετά από όλα αυτά τα χρόνια, ενώ εξήγησε πως ο παππούς και η γιαγιά του αποφάσισαν να μη δηλώσουν τα στοιχεία τους και διασώθηκαν, όμως τα υπόλοιπα 22 μέλη της οικογένειας χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα. «Είμαστε στη Δράμα για να θυμηθούμε και αυτούς τους ανθρώπους», πρόσθεσε ο κ. Κακκής.
«Από αυτές τις καταπληκτικές ιστορίες από όπου βγαίνουν όλα τα καλά και όλα τα κακά της Ελλάδας εκείνης της εποχής»
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής, στις δηλώσεις του, ανέφερε: «Υπήρχε μια σημαντική Εβραϊκή κοινότητα εδώ στη Δράμα, με πολλούς διαπρεπείς ανθρώπους, οι οποίοι τιμούσαν την πόλη και τους τιμούσε και η πόλη τους. Ήταν τύχη μερικοί να σωθούν και μια από τις οικογένειες ήταν οι Κακκή. Δεν τους ήξερα τους Κακκή. Έχω σχέση με την Καλιφόρνια, έχω ένα γιο που ζει στην Καλιφόρνια και συνεπώς είναι κι από εκεί η σχέση. Πραγματικά, χάρη στον κ. Αποστολίδη, μου δίνεται η ευκαιρία να είμαι εδώ και να συμμετέχω στην εκδήλωση, η οποία τιμά ένα σημαντικό απόγονο οικογένειας από τη Δράμα».
Για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, ο κ. Μωυσής σημείωσε: «Είναι θλιβερή, είναι πονεμένη, είναι συγκλονιστική. Εγώ είμαι επιζήσας του Ολοκαυτώματος. Είχα την τύχη να είμαι μικρό παιδί και δεν είχα συναίσθηση το τι ήταν αυτό που γινόταν γύρω μου. Ήμουν 7-8-9 χρονών. Έχω την ανάμνηση του πως σωθήκαμε. Η ιστορία της διάσωσής μας είναι δημοσιευμένη. Είναι από αυτές τις καταπληκτικές ιστορίες από όπου βγαίνουν όλα τα καλά και όλα τα κακά της Ελλάδας εκείνης της εποχής. Βγαίνει ο προδότης, βγαίνει και ο ήρωας. Βγαίνει αυτός που θυσιάζεται και βγαίνει κι αυτός που κάνει το πλιάτσικο. Όλα αυτά είναι σε μια ιστορία διάσωσης.
