Τι συμβαίνει με τα Αεροσκάφη Antonov; (Μέρος Β’)

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Υπενθυμίζεται ότι το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (ΕΣΚΕΔ) έλαβε μήνυμα από τη σερβική εταιρεία όπλων και αμυντικών συστημάτων Valir (εντολέα της μεταφοράς του συγκεκριμένου φορτίου), και σύμφωνα με την ενημέρωση, το Antonov μετέφερε τα εξής πυρομαχικά:

-εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 60mm M62,

-εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 82mm M62 και

-φωτιστικά βλήματα όλμων 82mm M67.

Την Κυριακή, ο Σέρβος Υπουργός Άμυνας Νεμπόισα Στεφάνοβιτς είχε δηλώσει ότι το μεταγωγικό αεροσκάφος μετέφερε 11,5 τόνους στρατιωτικό υλικό, σημειώνοντας ότι το φορτίο του αεροσκάφους αποτελούνταν από εκπαιδευτικά βλήματα όλμων που εξήγαγε σερβική ιδιωτική εταιρία και αγοραστής ήταν το υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία εξαγωγής των πυρομαχικών ήταν νόμιμη και είχε την έγκριση του σερβικού υπουργείου Άμυνας.

Την ανάγκη να υπάρξουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι από το σημείο της συντριβής για διάστημα ενός ή δύο μηνών υπογράμμισε από την πλευρά του ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Όπως εξήγησε ο κ. Σαρηγιάννης σε δηλώσεις του, «τόσο από την καύση των εκρηκτικών όσο και των πλαστικών και μεταλλικών μερών του αεροσκάφους εκλύονται ουσίες που μπορούν να έχουν τοξικό περιεχόμενο. Αυτές στο μεγαλύτερό τους ποσοστό καταπίπτουν στο έδαφος».

Για τον λόγο αυτό, όπως είπε, «καλό είναι να υπάρχει μία δειγματοληψία, σε ακτίνα περίπου 1 χλμ. γύρω από το σημείο της πτώσης… για 1-2 μήνες για να είμαστε σίγουροι, καθώς αυτές οι ουσίες δεν βιοδιασπώνται εύκολα, για να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μόλυνσης».

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι το πρώτο Antonov που πέφτει στην Ελλάδα, καθώς το πρώτο συνετρίβη πριν 27 χρόνια στη Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης, μετρώντας έξι νεκρούς. Σημειώνεται ακόμα πως πρόκειται για το δεύτερο αεροσκάφος ουκρανικής ιδιοκτησίας που πέφτει στη χώρα, καθώς προηγήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1997 το Yakovlev Yak-42, που έπεσε στα Πιέρια Όρη παρασέρνοντας στον θάνατο και τους 70 επιβαίνοντες.

Σύμφωνα με τα ατυχήματα έως σήμερα, συμβαίνουν πολύ συχνά πολύνεκρα δυστυχήματα με τον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους, ενώ η ηλικία του συγκεκριμένου προσδιορίζεται στα 51 έτη.

«Ένα ακόμη Antonov, ένα ακόμη Ουκρανικό αεροσκάφος που πέφτει στην Ελλάδα… Το Σοβιετικής κατασκευής αεροσκάφος τύπου Antonov An-12BK, που έπεσε σε περιοχή του Νομού Καβάλας παρασέρνοντας στον θάνατο και τους οκτώ επιβαίνοντες, ήταν ηλικίας 51 ετών, δηλαδή τα είχε φάει τα ψωμιά του προ πολλού.

Είχε πετάξει για πρώτη φορά το 1971, ενώ η παραγωγή αυτών των αεροσκαφών σταμάτησε στη Σοβιετική Ένωση το 1973. Πρόκειται για την αεροπορική κληρονομιά που άφησε πίσω της η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η οποία ευθύνεται για δεκάδες αεροπορικές τραγωδίες κυρίως στη Ρωσία και σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Δεν υπάρχει χρονιά που να μην συνέβη κάποιο πολύνεκρο δυστύχημα με τον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους. Το τελευταίο πριν από αυτό της Καβάλας ήταν στη 1 Μαρτίου στην Κίνα, όπου έχασαν τη ζωή τους οι εννέα επιβαίνοντες. Το πιο πολύνεκρο ήταν το 2017 στην Μιανμάρ όπου έχασαν τη ζωή τους 122 άνθρωποι.

Στην ελληνική επικράτεια είναι το δεύτερο Antonov που πέφτει. Το πρώτο ήταν ένα Antonov AN-26 που συνετρίβη στη γεωργική σχολή στη Θεσσαλονίκης στις 31 Αυγούστου 1995, στην προσπάθεια του να βρει τον διάδρομο προσγείωσης του αεροδρομίου «Μακεδονία» για να προσγειωθεί. Ανήκε στην στρατιωτική αεροπορία του Μάλι (χώρα της Αφρικής) και έχασαν τη ζωή τους και οι έξι επιβαίνοντες. Επέστρεφε στο Μάλι από την Ουκρανία όπου πήγε για προγραμματισμένη συντήρηση. Όπως και τώρα έτσι και τότε, οι φήμες οργίαζαν στη Θεσσαλονίκη για το τι μετέφερε το αεροσκάφος. Τα σενάρια στα καφενεία έλεγαν για δεκάδες κάσσες με χρυσάφι, αν και το Μάλι είναι από τις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη.

Το Antonov An-12BK που συνετρίβη ανήκε στην ουκρανική εταιρεία Meridian Air Cargo, η οποία διαθέτει άλλα εννέα παρόμοια αεροσκάφη. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, ασχολείται με τη μεταφορά εμπορευμάτων ενώ έχει εργαστεί σε ανθρωπιστικές αποστολές του ΟΗΕ αλλά και αποστολές του ΝΑΤΟ. Είναι το πρώτο δυστύχημα στην ιστορία της που ξεκινά το 2006.

Το Antonov An-12BK που έπεσε χθες ήταν το δεύτερο αεροσκάφος ουκρανικής ιδιοκτησίας που πέφτει στη χώρα μας.

Προηγήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1997 το Yakovlev Yak-42, που έπεσε στα Πιέρια Όρη παρασέρνοντας στο θάνατο και τους 70 επιβαίνοντες, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Έλληνες που εργάζονταν στην κατασκευή εμπορικού κέντρου στην Οδησσό και επέστρεφαν στην Ελλάδα για τα Χριστούγεννα».

Αεροπορικά δυστυχήματα στην Ανατολική Μακεδονία – Από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο έως τη συντριβή του Antonov

Τα πρώτα αεροπλάνα που έπεσαν ήταν στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στις μάχες μεταξύ Γερμανών και Γάλλων, Άγγλων και Ελλήνων στη Θάσο και στην θαλάσσια περιοχή στον Κόλπο της Καβάλας, ενώ στη διάρκεια της κατοχής είχαμε ατυχήματα με τα υδροπλάνα των Γερμανών που υπήρχαν στο λιμάνι της Καβάλας.

Τον Ιούνιο του 1949, στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας, συναντάμε ένα γεγονός που απασχόλησε το πανελλήνιο για την τραγικότητά του: «Ήταν στις 6 Ιουνίου, όταν αεροπλάνο τύπου Ντακότα της Αεροπορικής Εταιρείας Τ.Α.Ε. κάνει την εμφάνισή του στον ουρανό της Καβάλας. Από το ύψωμα του Αγίου Σίλα ξεκινά τη διαδικασία της προσγείωσης στο στρατιωτικό Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα.

Στα κτίσματα του Αεροδρομίου αρκετοί είναι αυτοί που αναμένουν το αεροπλάνο. Περιμένουν αυτούς που θα κατεβούν από αυτό αλλά και είναι και αυτοί που, με τις αποσκευές στα χέρια, ετοιμάζονται για την πτήση προς την Αθήνα. Περισσότεροι στρατιωτικοί, έμποροι και ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι. Ο τύπος αυτός των αεροσκαφών μόλις που χωρά 25-30 άτομα. Η διαδικασία προσγείωσης είναι ομαλή, το αεροπλάνο τροχοδρομεί, οι έλικες σταματούν να γυρίζουν, η πόρτα ανοίγει και οι επιβάτες αποβιβάζονται από αυτό.

Σε λίγο ξεκινά η διαδικασία φόρτωσης των αποσκευών και των άλλων δεμάτων, ενώ γίνεται και η επιβίβαση. Είναι 22 άτομα άνδρες, γυναίκες ακόμα και μικρά παιδιά. Μεταξύ των επιβατών και ο διοικητής της 7ης Μεραρχίας -που είχε έδρα την Καβάλα- Γεώργιος Κώτσαλος. Το αεροπλάνο μπαίνει στη διαδικασία απογείωσης και σε λίγα λεπτά χάνεται στον ορίζοντα, μαζί και ο δυνατός ήχος από τις μηχανές του. Στο Αεροδρόμιο επικρατεί ησυχία, οι στρατιώτες είναι στις θέσεις τους όπως και οι ασυρματιστές στον πύργο ελέγχου. Το αεροπλάνο σε προγραμματισμένες ώρες δίνει αναφορά μέσω ασυρμάτου στο Αεροδρόμιο. Η τελευταία επικοινωνία του καταγράφεται όταν βρίσκονταν πάνω από τη Σκόπελο, οπότε κι έπαυσε να στέλνει σήμα. Στον Αμυγδαλεώνα καλούν με τον ασύρματο συνεχώς το αεροσκάφος, μάταια όμως. Οι άνθρωποι της Τ.Α.Ε. (της εταιρείας που είχε το αεροσκάφος) ανησυχούν, όπως και οι άνθρωποι του Αεροδρομίου…».

Η 15η Σεπτεμβρίου 1994 ήταν αποφράδα μέρα για την ευρύτερη περιοχή. Δέκα νέοι άνθρωποι έχασαν την ζωή τους, όταν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν κατέπεσε στα ορεινά της Δράμας. Επέστρεφαν στη βάση τους, στο στρατιωτικό Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα, ενώ μερικές ώρες νωρίτερα επιχειρούσαν στην κατάσβεση μιας δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή.

«Την εποχή εκείνη υπήρχαν ανά την Ελλάδα κλιμάκια δασοπυρόσβεσης που μεταφέρονταν με ελικόπτερα στους τόπους πυρκαγιών και μετείχαν στην κατάσβεση αυτών. Νέα παιδιά τα περισσότερα, είχαν υπηρετήσει την θητεία τους στις ειδικές δυνάμεις των Ελληνικών Ενόπλων δυνάμεων εργάζονταν για λογαριασμό της Δασικής Υπηρεσίας. Αγαπούσαν με πάθος την δουλειά τους και έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους για να σώσουν δασικές εκτάσεις και περιουσίες πολιτών. Ήταν το Σώμα των δασοκομάντος.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1995 μαχητικό αεροσκάφος τύπου RF-4E πέφτει στην περιοχή Κυργίων στην Δράμα. Ο πιλότος κάνει επιτυχή χρήση του καθίσματος εγκατάλειψης του αεροσκάφους και σώζει τη ζωή του.

Στις 21 Απριλίου 1998, αεροσκάφος F-5B που είχε ξεκινήσει από το Αεροδρόμιο της Μίκρας στη Θεσσαλονίκη, κάνοντας εκπαιδευτική πτήση πάνω από το Αεροδρόμιο της Χρυσούπολης παρουσιάζει μηχανική βλάβη στον κινητήρα, λόγω εισαγωγής πουλιών και πέφτει σε αγροτική περιοχή του Χρυσοχωρίου.

Ο πιλότος, με ηρωική προσπάθεια, αποφεύγει τους οικισμούς και τελευταία στιγμή προτού το αεροπλάνο συντριβεί, εγκαταλείπει -μετά τον εκπαιδευόμενο- το αεροσκάφος επιτυχώς.

Τα περισσότερα στοιχεία για δυστυχήματα και ατυχήματα αεροπορικά στην περιοχή μας τα τελευταία εκατό και πλέον χρόνια. Μου είπε ότι υπάρχουν αρκετές απώλειες κατά τη διάρκεια του Α’ Π.Π. και από τα δύο στρατόπεδα. Υπάρχουν απώλειες στην περιοχή μας κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π., αλλά και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Γερμανικά, βουλγαρικά, ελληνικά… Είναι πολλά τα συμβάντα και φυσικά δεν περιορίζονται στο ένα ατύχημα του γερμανικού υδροπλάνου στο λιμάνι της Καβάλας. Ατυχήματα υπήρξαν και μεταπολεμικά με ελαφρά αεροσκάφη».

Για το αν ο πιλότος έσωσε τους κατοίκους της περιοχής ρίχνοντας το αεροσκάφος σε χωράφι, η απάντηση είναι πολύ δύσκολο να βγάλουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα για οποιαδήποτε φάση της πτήσης από τα στοιχεία που έχουμε, προσθέτοντας παράλληλα ότι δεν μπορεί να το αποκλείσει κάποιος. Τονίζω ότι οι άνθρωποι στο συγκεκριμένο χωριό ήταν πραγματικά τυχεροί «το να αισθάνονται και λίγο ευγνώμονες ή πολύ ευγνώμονες για κάποιους που ίσως τελικά τους έσωσαν δεν βλάπτει, είναι κι αυτό μέρος της διαδικασίας και αποτίμησης φόρου τιμής για τους συγκεκριμένους ανθρώπους».