Τελικά γίναμε καλύτεροι άνθρωποι με την πανδημία; (Μέρος Α’)

ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

Τελικά γίναμε καλύτεροι άνθρωποι με την πανδημία; Θα μας κάνει καλύτερους (συν)ανθρώπους αυτή η δοκιμασία; Το ερώτημα παραμένει μετέωρο, αν όχι ρητορικό.

Είναι νωρίς ίσως ακόμα να κάνουμε κάποιου είδους ψυχοσυναισθηματική αποτίμηση, κάποιες απαντήσεις όμως μοιάζει σαν να δίνονται από το παρελθόν.

Η Όμικρον, οι αισιόδοξοι πολιτικοί και οι επιφυλακτικοί επιστήμονες. Το 2022 που ξεκίνησε είναι η τρίτη χρονιά πανδημίας που διανύουμε, και όλοι εύχονται να είναι η τελευταία. Ορισμένοι, όμως, εμφανίζονται υπεραισιόδοξοι, χωρίς αυτό να δικαιολογείται ακόμα από τα δεδομένα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανθρωπότητα είναι σε καλύτερη θέση από ότι ήταν πριν από δύο χρόνια, στην αρχή της πανδημίας, καθώς υπάρχει πολλή περισσότερη γνώση και όπλα για την αντιμετώπισή της.

Όσοι όμως παρουσιάζουν τη νέα παραλλαγή της Όμικρον σαν ένα κοινό κρυολόγημα και την πανδημία σαν να έχει σχεδόν τελειώσει βιάζονται και ίσως στέλνουν λάθος μήνυμα στους πολίτες που πρέπει να συνεχίσουν να τηρούν τα μέτρα, όπως συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και οι λοιμωξιολόγοι σε όλο τον κόσμο. Κάποιοι πολύ αισιόδοξοι, άλλωστε, ήλπιζαν και ότι η παραλλαγή της Δέλτα μπορεί να ήταν η τελευταία και να οδηγούσε στην ενδημικότητα του ιού.

Ο ιολόγος-βιολόγος, καθηγητής Εξέλιξης και Γονιδιωματικής στην Οξφόρδη, Άρης Κατζουράκης εκτιμά ότι η πιθανότητα μιας άλλης παραλλαγής που θα ξεφεύγει από το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ακόμα μεγάλη. «Οι ιδέες που αναπαράγονται για την Όμικρον, ότι είναι ήπια, κάτι σαν φυσικός εμβολιασμός, ή ότι θα ξεθυμάνει γρήγορα, είναι τελείως λανθασμένες», έγραψε στο Twitter, σχολιάζοντας πως «δυστυχώς όλα αυτά δεν ευσταθούν».

«Αν θέλουμε να τερματίσουμε την πανδημία, χρειαζόμαστε παγκόσμια συνεργασία. Ξεκινώντας με την παροχή βοήθειας στις χώρες που είναι λιγότερο ικανές να ελέγξουν τις επιδημίες, παρέχοντάς τους εμβόλια, τα εργαλεία για τη διανομή τους και συνεργαζόμενοι για τον έλεγχο των επιδημικών κυμάτων με τη χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων» έγραψε σε άλλο tweet.

Η τεράστια μεταδοτικότητα της παραλλαγής Όμικρον και το υπερφορτωμένο σύστημα υγείας, ειδικά στην Ελλάδα, με τις ελλείψεις σε ΜΕΘ και ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, δεν επιτρέπουν πανηγυρισμούς. Πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν πως, ακόμα κι αν επιβεβαιωθεί ότι η Όμικρον προκαλεί ηπιότερη νόσο από τις προηγούμενες παραλλαγές, η μεγάλη μεταδοτικότητά της και η μαζική αύξηση των κρουσμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των νοσηλειών και των συνεπειών.

Στην πρώτη επίσημη ενημέρωση της νέας χρονιάς για την πανδημία, η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου δήλωσε πως «η αποτελεσματικότητα των εμβολίων με την εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον είναι μειωμένη σε σύγκριση με τις άλλες παραλλαγές». Η κ. Θεοδωρίδου ανέφερε επίσης ότι «η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ως προς την Όμικρον, με δυο δόσεις εμβολίου, είναι ανεπαρκής» και ότι «η χορήγηση της τρίτης δόσης προσφέρει άμεση προστασία», αλλά «δεν είναι ακόμη γνωστή η διάρκεια».

Η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, που έχει αναλάβει έναν κρίσιμο ρόλο για την ενημέρωση των πολιτών, είπε ότι «τα ποσοστά αποτελεσματικότητας κυμαίνονται ανάλογα με τη μελέτη» και σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, σε 815 άτομα με Όμικρον «η τρίτη δόση προφυλάσσει κατά 90% από την εισαγωγή στο νοσοκομείο». Βέβαια το 10% που μένει, αν αναλογιστεί κανείς, είναι ένα τρομακτικό ποσοστό όταν τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τα 50.000 ημερησίως και αν αυτό που ανέφερε η κ. Θεοδωρίδου είναι ακριβές, τότε αναρωτιέται κανείς πώς θα αντεπεξέλθουν τα συστήματα υγείας. Ρωτώντας άλλους επιστήμονες πάντως, επισημαίνουν ότι η κυρία Θεοδωρίδου ίσως ήθελε να πει ότι η τρίτη δόση ελαττώνει κατά 80% την πιθανότητα νοσηλείας σε σχέση με τους ανεμβολίαστους, όπως αναφέρεται στη βρετανική έκθεση, αλλά δεν ήταν πολύ σαφής – κάτι που έχει ξανασυμβεί.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, παρ’ όλα αυτά, επέλεξε να ολοκληρώσει την ενημέρωση με μια νότα αισιοδοξίας, λέγοντας: «Ας αναλογιστούμε μήπως η Όμικρον συμβάλει στη θετική εξέλιξη και πορεία της πανδημίας».

Στην Ελλάδα πάντως η Όμικρον εμφανίστηκε σαν τσουνάμι, πριν ελεγχθεί η Δέλτα. Η χώρα μας έχει και τις δύο παραλλαγές, καθώς δεν ανήκει στα ευρωπαϊκά κράτη που πρόλαβαν και έσβησαν την προηγούμενη. Οι ΜΕΘ είναι γεμάτες από ασθενείς με Δέλτα, λόγω της οποίας εξακολουθούν να πεθαίνουν καθημερινά δεκάδες άνθρωποι.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης ανέφερε ότι οι πρώτες εικόνες δειγματοληψίας από την Πάτρα, τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Αττική και τη Θεσσαλονίκη έδειξαν πως ο μέσος όρος κρουσμάτων από Όμικρον ήταν κοντά στο 70%. Παρομοίως, δήλωσε ότι βλέπουν πως τις τελευταίες μέρες «το 70% των εισαγωγών σε νοσοκομεία της Αττικής ήταν από τη μετάλλαξη Όμικρον».

Όσο για την πορεία του εμβολιασμού και την απόκλιση από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους έδωσε την εικόνα, ανακοινώνοντας ότι το 71,3% του γενικού πληθυσμού και το 81,1% του ενήλικου πληθυσμού έχει εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για όσους εμβολιάστηκαν με τουλάχιστον μία δόση είναι 72,7% στον γενικό πληθυσμό και 83,6% στους ενήλικες. Ολοκληρωμένο εμβολιασμό έχει κάνει το 67,3% του γενικού πληθυσμού και το 76,8% του ενήλικου πληθυσμού, ενώ στην Ε.Ε. έχει κάνει αντίστοιχα το 69,1% του γενικού πληθυσμού και το 79,1% του ενήλικου.

Ο Θάνος Πλεύρης στην πρώτη επίσημη ενημέρωση του 2022 ανακοίνωσε ότι η μετάλλαξη Όμικρον είναι κυρίαρχη στη χώρα μας και ότι η άνοδος των κρουσμάτων ήταν κάτι αναμενόμενο, παρότι η κυβέρνηση έδειξε να αιφνιδιάζεται από την ταχύτητα και την έκταση της εξάπλωσης. Ο Υπουργός Υγείας παραδέχθηκε την

ύπαρξη πίεσης στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, «…η οποία παρατηρείται σε πρώτη φάση κυρίως στα Επείγοντα Περιστατικά και στις απλές κλίνες».

Αλλά αν η τεράστια άνοδος των κρουσμάτων ήταν αναμενόμενη για την κυβέρνηση, γιατί δεν πήρε κανένα μέτρο και κυρίως γιατί δεν φρόντισε να ελέγξει πρώτα τη Δέλτα, όπως έκαναν άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Πώς σκόπευε να αντιμετωπίσει ένα τόσο μεγάλο νέο κύμα, με τις ΜΕΘ γεμάτες (πάνω από το όριο αντοχής του ΕΣΥ) ήδη με τη Δέλτα; Ο κ. Πλεύρης δεν χρειάστηκε να δώσει καμία απάντηση για όλα αυτά, καθώς στη συνέντευξη Τύπου δεν υπήρχε κανένας δημοσιογράφος για να τον ρωτήσει, αφού δεν επιτράπηκε η συμμετοχή τους.

Καμία πρόβλεψη δεν υπήρχε και για το άνοιγμα των σχολείων, στο οποίο η κυβέρνηση επέμεινε, παρά την ορμητική επίθεση της Όμικρον. «Η βούληση της κυβέρνησης», είπε ο Υπουργός Υγείας, «είναι ότι τα σχολεία πρέπει να είναι ανοιχτά», υποστηρίζοντας ότι αυτό ζητά και το σύνολο των επιστημόνων, κάτι που δεν είναι ακριβές ωστόσο, καθώς επιστήμονες, όπως ο καθηγητής πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Τζανάκης, έχουν εκφράσει δημόσια διαφορετική άποψη και επιφυλάξεις. Ως βασικό όπλο στο άνοιγμα των σχολείων, η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως εξήγγειλε ότι την εβδομάδα από 10 έως 15 Ιανουαρίου θα διενεργηθούν τρία δωρεάν self-test αντί για δύο, ενώ είναι γνωστό από το προηγούμενο διάστημα ότι οι περισσότεροι μαθητές δεν τα κάνουν καν αυτά τα τεστ στο σπίτι.

(συνεχίζεται…)