ΑΡΘΡΟ

Του Captain Νικόλαου Κ. Μεταξά

ATPL

AIRLINE PILOT

B737NG AIRBUS 320

 

  • Πώς ο κορωνοϊός «γονάτισε» τις αεροπορικές εταιρείες – Η οικονομική κρίση σε αριθμούς
  • Περισσότερα από 3.000 αεροπλάνα παρέμειναν καθηλωμένα στο έδαφος!

 

Εάν σ’ ένα άτυπο γκάλοπ ζητούσαν από τους συμμετέχοντες να κατονομάσουν τα μεγαλύτερα οικονομικά θύματα της πανδημίας, αναμφίβολα πρώτες στη λίστα της συμφοράς θα αναδεικνύονταν οι αεροπορικές εταιρείες. Είναι, άλλωστε, κοινό μυστικό ότι δεν διανύουν απλά περίοδο κρίσης, αλλά πως είναι ήδη με το ένα πόδι στον γκρεμό. Η μετά-πανδημία εποχή δεν θα τις βρει όρθιες, εάν δεν παρέμβουν με μεγάλη γενναιοδωρία τα κράτη για να τις διασώσουν. Η πλειονότητά τους, πάντως, έχει ήδη ζητήσει κρατική ενίσχυση.

Εν τέλει, η αεροπορική βιομηχανία θα αποδειχθεί μία οικονομική φούσκα ή ένας φοίνικας που αναγεννιέται από τις στάχτες του;

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι αεροπορικές εταιρείες έπεσαν θύμα του Covid-19. Περισσότερα από 3.000 αεροπλάνα παρέμειναν καθηλωμένα στο έδαφος, ενώ τα ταξίδια μειώθηκαν πάνω από 90%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον περασμένο Μάρτιο, οι μετοχές αυτών των εταιρειών να κάνουν βουτιά. Η αμερικανική Delta έχασε σχεδόν το 60% της αγοραίας αξίας της, ενώ η United Airlines το 70%.

Για να πάμε στα δικά μας, η αγοραία αξία της Aegean μειώθηκε κατά 45%. Αντίστοιχες είναι και οι απώλειες των μεγάλων ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών. Για να μην μακρηγορούμε οι εφτά μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες εκτιμάται ότι έχουν χάσει το 62% των συνολικών εσόδων τους. Μπορεί το lockdown να άρθηκε σταδιακά παντού, αλλά τα πράγματα δεν αναμένεται να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση. Έχει καταστεί σαφές ότι τα αεροπλάνα δεν θα επιστρέψουν μαζικά στους αιθέρες, για τον απλούστατο λόγο ότι οι άνθρωποι σ’ όλη την Υφήλιο έχουν δικαιολογημένα την τάση να αποφεύγουν τα αεροπορικά ταξίδια όσο παραμονεύει ο κορωνοϊός.

Η πτώχευση των μεγάλων αεροπορικών εταιρειών δεν φαίνεται να είναι επιλογή, καθώς θα προκαλούσε ντόμινο εφέ με δραματικές συνέπειες και για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και για την ομαλή επάνοδο στην κανονικότητα. Με άλλα λόγια, οι αρνητικές επιπτώσεις ενδεχομένως να αποδεικνύονταν πιο μεγάλες από το κόστος της διάσωσης με κρατικό χρήμα βέβαια.

Αυτός είναι ο λόγος που οι τέσσερις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ έχουν ήδη εξασφαλίσει πακέτα διάσωσης με κυβερνητική σφραγίδα. Σε συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών κατέληξε η Delta Airlines, προκειμένου να ενισχυθεί με 5,4 δισ. δολάρια (συμπεριλαμβανομένου του 10ετούς άνευ εγγυήσεων δανείου ύψους 1,6 δις. δολαρίων). Σε αντάλλαγμα, η εταιρεία θα δώσει στο αμερικανικό κράτος warrants του 1% των μετοχών της με τιμή 23,39 δολάρια ανά μετοχή. Η μικρότερη αεροπορική εταιρεία JetBlue εξασφάλισε 935,8 εκατ. δολάρια κρατική ενίσχυση και ένα δάνειο ύψους 251 εκατ. δολαρίων.

Στο ίδιο μονοπάτι βαδίζουν και οι μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες. Η γερμανική κυβέρνηση πρόσφερε στην Lufthansa σωσίβιο διάσωσης. Το ίδιο έκανε και η γαλλική κυβέρνηση με την AirFrance. Η ιταλική κυβέρνηση φαίνεται επίσης να διασώζει την Alitalia, αναλαμβάνοντας τα ηνία της. Το πακέτο-μαμούθ διάσωσης της Lufthansa αγγίζει τα 9 δισ. ευρώ. Για την ακρίβεια, το ποσό αυτό θα μεταφέρει το 20% των μετοχών της Lufthansa υπό τον έλεγχο του γερμανικού δημοσίου. Το μόνο που απομένει για να προχωρήσουν όλα τα παραπάνω είναι η έγκριση της Κομισιόν, η οποία δεν έχει ουσιαστικά επιλογή άρνησης.

Από την πλευρά της, η Air France / KLM έχει ζητήσει έως και 11 δισ. ευρώ από τη γαλλική και ολλανδική κυβέρνηση. Διαπραγματεύεται πακέτο βοήθειας ύψους 7 δισ. με την γαλλική κυβέρνηση, χωρίς όμως να εξετάζει την πιθανότητα κρατικοποίησής της. Δάνεια ύψους 1,1 δισ. ευρώ εξασφάλισε και η IAG, η μητρική εταιρεία της British Airways, Όσο για την EasyJet έχει συγκεντρώσει 600 εκατ. λίρες (750 εκατ. δολάρια) μέσω του Covid Corporate Finance Facility της βρετανικής κυβέρνησης, ενώ έχει αντλήσει άλλα 500 εκατ. δολάρια από ανακυκλούμενη πιστωτική διευκόλυνση, αυξάνοντας τα αποθέματα μετρητών σε περίπου 2,3 δισ. λίρες.

Μετά από μια «στεγνή» περίοδο στις αερομεταφορές και μια άνευ προηγουμένου πτώση της ταξιδιωτικής ζήτησης που ήρθε ως απόρροια της πανδημίας του κορωνοϊού και των περιορισμών στις μετακινήσεις που επέβαλλε, και συνεχίζει να επιβάλλει, οι αεροπορικές εταιρείες βρίσκονται στο μεταίχμιο μιας νέας εποχής στην οποία για να εισέλθουν οφείλουν πρώτα να αλλάξουν ριζικά.

Πριν από την επέλαση της πανδημίας, η μεταφορά προϊόντων, από φάρμακα και τρόφιμα μέχρι αλληλογραφία, μοιραζόταν μεταξύ των εταιρειών εμπορικών πτήσεων και των εταιρειών cargo, οι οποίες εκτελούν πτήσεις αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό.

Τουλάχιστον τα δύο τρίτα των αεροσκαφών βρίσκονται καθηλωμένα σε ολόκληρο τον κόσμο χωρίς σαφή ημερομηνία επιστροφής στους αιθέρες και με την αβεβαιότητα αυτή να πλήττει τους ισολογισμούς των εταιρειών του κλάδου, ο οποίος προετοιμάζεται για τη χειρότερη οικονομική ζημία των τελευταίων δέκα ετών. Η πανδημία, όμως, δεν έχει καταφέρει να θερίσει ολοκληρωτικά τον κλάδο της αεροπλοΐας, αφού οι εταιρείες μεταφοράς εμπορευμάτων (cargo) όχι μόνον συνεχίζουν τις αερομεταφορές, αλλά μάλιστα ακμάζουν εν μέσω της κρίσης.

Πριν από την επέλαση της πανδημίας, η μεταφορά προϊόντων, από φάρμακα και τρόφιμα μέχρι αλληλογραφία, μοιραζόταν μεταξύ των εταιρειών εμπορικών πτήσεων και των εταιρειών cargo, οι οποίες εκτελούν πτήσεις αποκλειστικά για τον σκοπό αυτόν.

Ωστόσο, πλέον με την ακύρωση χιλιάδων εμπορικών πτήσεων ανά τον κόσμο και την παράλληλη αύξηση στη ζήτηση ορισμένων αγαθών, οι εταιρείες cargo έχουν αναλάβει σχεδόν πλήρως τη μεταφορά προϊόντων.

Όσο δημοσιεύονταν απογοητευτικά αποτελέσματα πρώτου τριμήνου στην πλειονότητα των εταιρειών παγκοσμίως, η αμερικανική εταιρεία cargo Atlas Air Worldwide ανακοίνωσε κέρδη ύψους 23,4 εκατ. δολαρίων, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019 έφερε ζημίες 30 εκατ. δολαρίων. Η μετοχή της εταιρείας, η οποία συνεργάζεται με την Amazon και με άλλες εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων, ενισχύθηκε κατά 8,6% και το δεύτερο τρίμηνο έχει μέχρι στιγμής αυξηθεί κατά 50%. Μάλιστα, τα διοικητικά στελέχη της Atlas Air Worldwide αναμένουν πως η ζήτηση θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και κατά το δεύτερο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, αναμένουν πως τα έσοδά του δευτέρου τριμήνου θα αυξηθούν κατά 50% σε τριμηνιαία βάση. Επιπλέον, η εταιρεία ανακοίνωσε πως θα αυξήσει προσωρινά τους μισθούς των πιλότων της κατά 10%, έπειτα από έντονες πιέσεις του συνδικαλιστικού τους σωματείου.

Μία ακόμη εταιρεία cargo που συνεργάζεται με την Amazon, ο αμερικανικός όμιλος Air Transport Services ανακοίνωσε αύξηση 12% στα έσοδα του πρώτου τριμήνου σε ετήσια βάση. Η Air Transport Services, η οποία επίσης προσφέρει επιβατικές πτήσεις charter, είχε καθαρά έσοδα 133,7 εκατ. δολαρίων το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι είχε 22,6 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της FactSet.

Το δεύτερο τρίμηνο μέχρι στιγμής, η μετοχή της έχει ενισχυθεί κατά 17%. Βέβαια, η αύξηση της ανεργίας σε ολόκληρο τον κόσμο και η ασθενής οικονομική κατάσταση των χωρών θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και την ευημερία των εταιρειών cargo.

 

«Βουτιά» των αεροπορικών

 

Αντιθέτως, οι τέσσερις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ βρίσκονται σε δεινή θέση λόγω της πανδημίας, καθώς η ζήτηση μειώθηκε κατά περίπου 90% το πρώτο τρίμηνο του έτους. Ενδεικτικά, τον τελευταίο μήνα η μετοχή της United έχει υποχωρήσει κατά 28%, της Delta κατά 24%, της Southwest κατά 28% και της American Airlines κατά 22%, σύμφωνα με το αμερικανικό δίκτυο CNBC.

Ωστόσο, οι εν λόγω εταιρείες ενόψει της δραματικής μείωσης στις αερομεταφορές ξεκίνησαν να προσφέρουν πτήσεις για μεταφορά προϊόντων, διότι η ζήτηση για ορισμένα προϊόντα, όπως για παράδειγμα φάρμακα, είχε εκτοξευθεί στην αμερικανική αγορά. Συγκεκριμένα, η American Airlines εκτέλεσε την πρώτη πτήση για μεταφορά προϊόντων από το 1984.

(συνεχίζεται…)