ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

 

 

Η περιοχή μας, γνωστή κατά την ελληνική αρχαιότητα ως χώρα των Ηδωνών, κατά τους ιστορικούς και γεωγράφους, δεν είχε σταθερά όρια ως Ηδωνίδα Γη ή Αία. Και η δυσκολία προσδιορισμού των ακριβών συνόρων της οφειλόταν, πάντοτε βέβαια κατά τις ιστορικές μαρτυρίες, στους εξής λόγους:

Οι κατοικούντες στην Ηδωνίδα Γη χαρακτηρίζονταν ως έθνος υπερκινητικό, δραστήριο, με εμπορικό δαιμόνιο έμφυτο, αλλά και ως ένα Έθνος, το οποίο δεχόταν επί αιώνες συνεχείς και έντονες πιέσεις από γειτονικά φύλα.

Και οι πιέσεις αυτές οφείλονταν στην αφθονία των υδάτων της, των ποταμών της και λιμνών (Νέστος, Στρυμόνας, Αγγίτης, έλη Φιλίππων κ.α.), τα οποία συνέβαλλαν στην πλούσια χλωρίδα και κατ’ επέκταση πανίδα. Ασφαλώς η Ηδωνίδα Γη δεν διέθετε μόνο πλούσια αγαθά διατροφής, αλλά και μεταλλεύματα εξαιρετικής ποιότητας, τα οποία προσέδιδαν μεγάλη δύναμη στους εκμεταλλευτές τους (μεταλλεία Παγγαίου), αλλά και διευκόλυναν σε μεγάλο βαθμό τις εμπορικές συναλλαγές.

Η πλούσια κάλυψη των ορεινών όγκων της με ξυλεία, εξαιρετικής και ανθεκτικής ποιότητας, πολύ νωρίς ενίσχυσε την επιθυμία των τότε ισχυρών κρατών, όπως της Αθήνας και αργότερα της Σπάρτης, να ελέγξουν όχι μόνο την ξυλική παραγωγή, αλλά και τον κομβικό χώρο διακίνησης εμπορικών αγαθών (λιμάνι).

Ο N.G.L. Hammond, κορυφαίος ιστορικός, ο οποίος ανάλωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην έρευνα και στη μελέτη της ιστορίας της αρχαίας Μακεδονίας, αναφερόμενος στη χώρα των Ηδωνών, γράφει: «Μετά την κατάρρευση των Ιλλυρίων, την ισχυρότερη ομάδα ανατολικά του Αξιού ποταμού αποτελούσαν τα θρακικά έθνη με επικεφαλής τους Ηδωνούς, από τους οποίους ο Γαλλικός ποταμός ονομαζόταν Ηδωνός. Οι Ηδωνοί ήταν κύριοι της Κρηστωνίας και ένα από τα φύλα τους, οι Μύγδονες, κατείχαν τον μυχό του Θερμαϊκού κόλπου και την πλούσια περιοχή των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης. Ένα άλλο φύλλο, οι Σίθωνες, κατείχαν μεγάλο μέρος της Χαλκιδικής και την κεντρική χερσόνησο, τη Σιθωνία».

Με την άποψη του Hammond συμφωνεί και ο ιστορικός Δ.Κ. Σαμσάρης, πανεπιστημιακός, ο οποίος αναφερόμενος στους Ηδωνούς, γράφει: «…Οι Ηδωνοί μαζί με τους συγγενείς τους Οδόμαντες ήταν οι σπουδαιότερες από τις θρακικές φυλές της περιοχής. Ως το 479 π.Χ. ήταν χωρισμένοι σε τρία τμήματα και διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη! Έτσι ένα τμήμα από αυτούς κατοικούσε στην περιοχή του Παγγαίου μαζί με τους Οδόμαντες της περιοχής των Φιλίππων και της Νεάπολης. Ένα άλλο τμήμα τους, οι Μύγδονες, κατοικούσε στη Μυγδονία και στη Βισαλτία από τον Αξιό μέχρι τον Στρυμόνα. Και ένα τρίτο τμήμα τους, οι Σίθωνες, κατοικούσε στη Χαλκιδική. Σε παλαιότερη ακόμη εποχή, ένα τμήμα των Ηδωνών κατοικούσε στη Θάσο απ’ όπου εκδιώχθηκαν τον 7ο π.Χ. αιώνα από τους Πάριους αποίκους. Ολόκληρη η περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Στρυμόνα και Νέστο κατακλύσθηκε από τους Ηδωνούς».

Ο Ηλίας Σπυρόπουλος, έγκριτος φιλόλογος, αναφερόμενος στη χώρα των Ηδωνών, γράφει: «…Η χώρα των Ηδωνών, που η έκταση και τα όριά της ήταν ασταθή, ανήκε στην ευρύτερη περιοχή, που ονομαζόταν Θράκη, Θρηική κατά τον Ηρόδοτο, και οι κάτοικοί της, οι Ηδωνοί, ήταν μία από τις πολυάριθμες φυλές των Θρακών».

Ένας άλλος ιστορικός, ο γιατρός Σταύρος Μερτζίδης, αναφερόμενος στα όρια της χώρας των Ηδωνών, γράφει: «Εκτός των αρχαίων ποταμών Στρυμόνος και Νέστου, οίτινες διερχόμενοι έξωθεν της χώρας ταύτης και μέρος έσωθεν αυτής, απετελούν τα όρια της Ηδωνίδος, περιεβρέχετο δε αυτή εσωτερικώς και υπό των ονομαστών παρά τους αρχαίους μικρών ποταμών Αγγίτου, Γαγγίτου και Ζυγάκτου, έχουσα και θάλασσαν άπασαν την μέχρι του λιμένος της Νεαπόλεως παραλίαν του Στρυμονικού κόλπου, τα έλη των Φιλίππων, δύο ονομαστά όρη, το Παγγαίον και το Δύσωρον, και δύο βουνά, το Σύμβολον και το Μενοίκιον, άπαντα γνωστά όντα παρά τας αρχαίους…».

Απ’ όσα μας παραδίδει ο Στέφανος Βυζάντιος, γεωγράφος από την Κωνσταντινούπολη, γενάρχης των Ηδωνών θεωρούνταν ο Ηδωνός, αδελφός του Οδόμαντα και του Βίστωνα, γιού του θεού Άρη και της νύμφης Καλλιρόης, η οποία ήταν κόρη του ποταμού Νέστου.

Άλλοι όμως, όπως ο Servious, υποστηρίζουν ότι οι Ηδωνοί πήραν το όνομά τους από το όρος Ηδωνός, που δεν ταυτίζεται με καμιά από τις ονομασίες των σημερινών βουνών.

Με τους Ηδωνούς όμως δεν τελειώσαμε. Θα συνεχίσουμε.