Της Δήμητρας Ευθυμιάδου
Το Ίδρυμα Vodafone διενεργεί τον δεύτερο πανελλήνιο διαγωνισμό «Generation Next», ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ανάπτυξης STEM δεξιοτήτων με ελεύθερη πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες και την επιστήμη για όλους. Με υπεύθυνο εκπαιδευτικό της ομάδας τον κύριο Παναγιώτη Παζούλη (υπεύθυνο του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών Δράμας), οι τρείς μαθητές Ορφανίδης Κωνσταντίνος, Ορφανίδου Ελένη και Παπαδοπούλου Κατερίνα έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό, εισάγοντας ουσιαστικά τη Δράμα στους νέους δρόμους που χαράζει η επιστήμη και η τεχνολογία.
Πριν την παρουσίαση του προγράμματος STEM, κρίθηκε απαραίτητο ο κ. Παζούλης να μας δώσει κάποιες σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα και την συμμετοχή τους σε αυτό.
Πώς και πότε αποφασίσατε να λάβετε μέρος στον συγκεκριμένο διαγωνισμό;
Για τον διαγωνισμό «Generation Next» έμαθα στις αρχές του Νοέμβρη και διαβάζοντας το θέμα και τους όρους του διαγωνισμού κατάλαβα ότι ανταποκρινόταν στα ενδιαφέροντα συγκεκριμένων μαθητών μου. Έτσι, τους ενημέρωσα και πήραμε την απόφαση να συμμετάσχουμε.
Ποιο είναι το βασικό θέμα της δικής σας έρευνας;
Το ερώτημα που μας απασχολεί είναι: «Πώς είναι δυνατόν οι έξυπνες συσκευές να είναι τόσο έξυπνες». Αναζητούμε τα θεμέλια της λογικής των ηλεκτρονικών υπολογιστών και καθ’ επέκταση κάθε έξυπνης συσκευής.
Πώς ανταποκρίθηκαν οι μαθητές σε αυτήν την καινοτόμο μέθοδο διδασκαλίας;
Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν στην ιδέα ότι θα εργαστούμε με μια μέθοδο διαφορετική από τη συνηθισμένη διδασκαλία στην τάξη. Χρησιμοποιούμε όλα τα εργαλεία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για να επικοινωνούμε. Συνεργαζόμαστε διαδικτυακά χρησιμοποιώντας έναν ψηφιακό πίνακα ανακοινώσεων, το «Padlet» και μοιραζόμαστε τα έγγραφά μας στο «Google Drive».
Τα εκπαιδευτικά σενάρια STEM (Science Technology Engineering and Mathematics) είναι μια καινοτόμος μέθοδος διδασκαλίας. Κύριο χαρακτηριστικό τους αποτελεί η διαθεματικότητα, δηλαδή το ότι εμπλέκουν μεταξύ τους τα επιστημονικά πεδία των φυσικών επιστημών, της τεχνολογίας, της πληροφορικής, των μαθηματικών και των εφαρμοσμένων επιστημών της μηχανικής.
Το εκπαιδευτικό σενάριο υλοποιείται με την μέθοδο Project, βασικό συστατικό της οποίας είναι η διατύπωση ενός ερωτήματος ή η διαπίστωση ενός προβλήματος που πρέπει να απαντηθεί ή να επιλυθεί. Παράλληλα με την ενεργό συμμετοχή των μαθητών, οι οποίοι δεν διδάσκονται στείρες γνώσεις, αλλά μαθαίνουν και κατανοούν εμπειρικά μέσα από την ενασχόλησή τους με τις νέες μορφές τεχνολογίας, σημαντικός αρωγός της προσπάθειάς τους είναι και ο εκπαιδευτικός.
Συγκεκριμένα, ο εκπαιδευτικός δεν επιτελεί τον παραδοσιακό του ρόλο, δηλαδή την διδασκαλία ενός αντικειμένου και την επιτήρηση της τάξης, αλλά ενθαρρύνει, καθοδηγεί και ανακαλύπτει μαζί με τους μαθητές του τη λύση στο ερώτημα ή πρόβλημα που έχει τεθεί.
Σκοπός του προγράμματος είναι οι μαθητές να εργαστούν σε ομάδες και να αναλάβουν ρόλους ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις τους. Για παράδειγμα, μια ομάδα μαθητών που ενδιαφέρεται για τις θετικές επιστήμες μπορεί να μελετήσει το πρόβλημα από τη σκοπιά των θετικών επιστημών, καθώς και να εφαρμόσει την επιστημονική μέθοδο, τη θεωρία, τις αρχές και τους νόμους της επιστήμης, ώστε να βρει μια λύση. Οι «γκαντζετάκηδες» μπορούν να αναλάβουν τη λειτουργία των συσκευών που θα χρησιμοποιηθούν (κάμερες, φωτογραφικές μηχανές, drone κ.τ.λ.), οι μαθητές με ευχέρεια λόγου θα αναλάβουν τα γραπτά κείμενα για την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της εργασίας, ενώ όσων «πιάνουν τα χέρια τους» θα αναλάβουν τις κατασκευές και τα πειράματα. Τέλος, οι μαθητές με καλλιτεχνικές δεξιότητες θα αναλάβουν να παρουσιάσουν την εργασία με έναν κομψό τρόπο. Με λίγα λόγια, οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους, ρόλους που μπορεί να οδηγήσουν στη μελλοντική επιλογή επαγγέλματος.
Επιπλέον, αξίζει να σημειωθούν οι κύριες δεξιότητες που θα αναπτύξουν οι μαθητές, μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος. Αυτές είναι οι εξής: η έρευνα σε πηγές, η συνεργασία, η δημιουργικότητα, η επικοινωνία, η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων, η χρήση τεχνολογίας (smartphone, tablet, arduino), η πληροφορική παιδεία, ρόλοι – επαγγέλματα και η κοινοποίηση αποτελεσμάτων στην κοινότητα.
Σε αυτό το σημείο θα παρατεθεί ένα κείμενο εκ μέρους των τριών μαθητών του 4ου ΓΕΛ Δράμας και του επιβλέποντα καθηγητή, που συμμετέχουν στον διαγωνισμό.
«“ Ένα Συν Ένα μπορεί να κάνει δέκα;” Κι όμως ισχύει! Στον ψηφιακό κόσμο των ηλεκτρονικών υπολογιστών όπου υπάρχουν μόνον οι αριθμοί 0 και 1 και εφαρμόζεται το δυαδικό σύστημα αρίθμησης. Τρεις μαθητές από το 4ο Γενικό Λύκειο Δράμας, προσπαθούν να δικαιολογήσουν, τη λογική των άψυχων αντικειμένων, παίρνοντας μέρος στον διαγωνισμό Generation Next, τον οποίο διοργανώνουν ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός “SciCo” η “Ελληνογερμανική Αγωγή” και το ίδρυμα Vodafone.
Οι μαθητές αφιερώνουν τον ελεύθερο τους χρόνο, συνεργάζονται, επικοινωνούν, αναζητούν πηγές και προσπαθούν να βρουν τα θεμέλια της λογικής των έξυπνων συσκευών. Περνούν ώρες σε ένα εργαστήριο, φτιάχνουν κυκλώματα, φωτογραφίζουν και βγάζουν βίντεο, έτσι ώστε να καταφέρουν να απαντήσουν το αρχικό ερώτημα. Όπως λένε και οι ίδιοι: “δεν μας ενδιαφέρει τόσο η πρώτη θέση, ούτε αναζητούμε τον θαυμασμό των υπολοίπων, σκοπός μας είναι να αποδείξουμε στον εαυτό μας, το ποσό ικανοί είμαστε να συνεργαστούμε με άλλους, να δημιουργήσουμε, να επικοινωνήσουμε τα ευρήματά μας, μα πάνω από όλα είμαστε ενθουσιασμένοι για τις δεξιότητες που θα αποκτήσουμε μέσα από τον διαγωνισμό, οι οποίες είναι διαφορετικές από αυτές του σχολικού προγράμματος, όπως και διαφορετικός είναι ο τρόπος που τις καλλιεργήσαμε”».
Κλείνοντας την παρουσίαση του προγράμματος αυτού, θα παραθέσω το δεύτερο μέρος της συνέντευξης που πήρα από τον αρωγό της προσπάθειας αυτής κ. Παζούλη, καθώς και τις απαντήσεις που έδωσε.
Εσείς, ως εκπαιδευτικός, πώς αισθάνεστε που εφαρμόζετε το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ανάπτυξης STEM δεξιοτήτων;
Είμαι ενθουσιασμένος που εφαρμόζω στην πράξη αυτά που έμαθα στην θεωρία. Πιστεύω ότι στα επόμενα χρόνια όλο και περισσότερα εκπαιδευτικά σενάρια STEM θα εφαρμόζονται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Είναι άλλωστε και η κεντρική επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα.
Τί θεωρείτε ότι πρόσφερε αυτή η διαφορετική-καινοτόμος μέθοδος διδασκαλίας στους μαθητές;
Τα εκπαιδευτικά σενάρια STEM είναι διαθεματικά. STEM άλλωστε σημαίνει Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία και πληροφορική, Εφαρμοσμένες επιστήμες της Μηχανικής και Μαθηματικά. Η μέθοδος διδασκαλίας είναι μαθητοκεντρική, όπου οι μαθητές εργαζόμενοι σε ομάδες ανακαλύπτουν τη γνώση υπό την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση του εκπαιδευτικού. Οι μαθητές ασχολούνται με πραγματικά προβλήματα της καθημερινής μας ζωής, προσπαθούν να βρουν λύσεις εφαρμόζοντας την επιστημονική μέθοδο, χρησιμοποιώντας τεχνολογικά εργαλεία όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, tablets, Smartphone’s, arduino, raspberry και χρησιμοποιώντας τα μαθηματικά.
Θα ενθαρρύνατε άλλους καθηγητές και μαθητές να ασχοληθούν, μέσω παρόμοιων προγραμμάτων, με τις νέες τεχνολογίες;
Σαφώς και θα ενθάρρυνα συναδέλφους να εντάξουν το STEM στα μαθήματά τους, αλλά και τους μαθητές να λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμούς. Με παρόμοιες δράσεις η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται πιο γοητευτική και κερδισμένοι είναι όλοι μαθητές, εκπαιδευτικοί και κοινωνία.
