Το σιντριβάνι της πλατείας Δικαστηρίων (Μέρος Α’)

ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

τ. Λυκειάρχη

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Με το σιντριβάνι της πλατείας Δικαστηρίων, στα ελληνικά πίδακας τεχνητός, που κτίζονταν και κτίζεται ακόμη και σήμερα για να κοσμήσει πλατείες και κήπους, πήρα αφορμή να ασχοληθώ, ύστερα από δημοσίευμα της εφημερίδας «Πρωινός Τύπος».

Σημειώνω αρχικά ότι η λέξη σιντριβάνι είναι τουρκικής προέλευσης (sadirvan) και είναι ένα από τα δάνεια της ελληνικής γλώσσας από την τουρκική, όπως και πολλές άλλες λέξεις, φαινόμενο σύνηθες στις γλώσσες ο δανεισμός και αντιδανεισμός λέξεων από άλλες γλώσσες.

Ανέτρεξα κατ’ αρχάς στο πολύ χρήσιμο βιβλίο του αειμνήστου φαρμακοποιού Αθ. Κάζη «Δράμα» (Εικόνες και μνήμες της παλιάς πόλης), που εκδόθηκε από τη ΔΕΚΠΟΤΑ, το 2005, όπου στη σελ. 61 δημοσιεύονται δυο φωτογραφίες με την ακόλουθη επεξηγηματική υπόμνηση: «Στη διασταύρωση των οδών Άρμεν και Σαχίνη, πλάι στο Τσάι (= ξηροχείμαρρο) σχηματίζεται μια μικρή πλατεία. Τη βλέπουμε όπως ήταν το 1942 και το 1958 με το ωραίο οθωμανικό σιντριβάνι που υπήρχε τότε».

Το πρώτο σχόλιο στην επεξηγηματική υπόμνηση είναι ότι οι δρόμοι Σαχίνη και Άρμεν δε συμβάλλουν. Ο δρόμος Σαχίνη (ο Σαχίνης απαγχονίσθηκε το 1917 στην πλατεία της Δράμας από τους Βουλγάρους) ξεκινάει από την «Τουλούμπα» και καταλήγει στα «Καζαντζίδικα», ενώ ο δρόμος Άρμεν ξεκινάει από την πλατεία Ελευθερίας, από το σημείο όπου απαγχονίσθηκε ο Άρμεν Κούπτσιος το 1907 από τους Τούρκους και προχωρεί Β.Α. Επομένως δεν υπήρχε περίπτωση συμβολής των δύο πιο πάνω δρόμων.

Στο τεύχος 16 και στις σσ. 26-27 του περιοδικού «Βήματα» δημοσιεύεται ανυπόγραφο κείμενο με τίτλο «Θα αναστηλωθεί το παλαιό σιντριβάνι στα «Καζαντζίδικα»: «… και η ισοπέδωση του πέτρινου σιντριβανιού, που κάποτε υπήρχε στην περιοχή, που άρχισαν ήδη να εκτελούνται τα έργα της ανάπλασης, στα παλαιά Καζαντζίδικα. Σχετικά με το σιντριβάνι ο Δήμαρχος (αείμνηστος Σωκράτης Δημητριάδης) μας διαβεβαίωσε ότι πρόκειται να αναστηλωθεί στην πορεία των εκτελουμένων ήδη έργων. Από τα παλαιά υλικά του σώζονται αρκετά και όσες μαρμαρόπλακες λείπουν, θα συμπληρωθούν με νέες κατάλληλα λαξευμένες με τα πρότυπα που υπάρχουν». Το υπάρχον σήμερα σιντριβάνι στα «Καζαντζίδικα» δεν μοιάζει με τις διασωθείσες φωτογραφίες του.

Το κείμενο συνοδεύεται και με φωτογραφίες όπου λούζεται με εσώρουχο ένας από τους αδελφούς Παπαθεοδώρου, τα γνωστά παπαδάκια.

Επομένως το σιντριβάνι στα «Καζαντζίδικα» δεν έχει σχέση με αυτό της πλατείας των δικαστηρίων, που ήταν κτισμένο κάπου στο Κέντρο και απέναντι από το Κανλί τζαμί (= τζαμί του αίματος) όπου γινόταν η περιτομή (sünnet: σουννέτ) των τουρκοπαίδων.

(συνεχίζεται…)