«Το πιο φωτεινό μυαλό της μετεμφυλιακής Αριστεράς»

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΗΛΙΑΣ ΗΛΙΟΥ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ» ΤΟΥ ΟΜΟΤΙΜΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Η. ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ Ε. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΟΜΟΤΙΜΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΙΟΥΤΟΠΟΥΛΟΣ

Παρουσίαση του βιβλίου του κ. Ηλία Νικολακόπουλου, Ομότιμου Καθηγητή στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Ηλίας Ηλιού – Πολιτική Βιογραφία» πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2018 στη μεγάλη αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Δράμας. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, το Σύλλογο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Δράμας και το Δικηγορικό Σύλλογο Δράμας, ενώ για το βιβλίο μίλησαν ο ίδιος ο συγγραφέας, καθώς και ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνος της σειράς των Βιογραφιών του Ιδρύματος της Βουλής.

Σε δηλώσεις του ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Νικολακόπουλος χαρακτήρισε τον Ηλία Ηλιού ως «μια εμβληματική προσωπικότητα της Αριστεράς» και «μια πολυσχιδής προσωπικότητα». Παραθέτοντας στοιχεία για τη ζωή του και τη δράση του, ο κ. Νικολακόπουλος ανέφερε ότι ο Ηλίας Ηλίου γεννήθηκε στη Λήμνο και σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και «είχε διαμορφωθεί ως ένας αριστερός διανοούμενος ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου». Συμμετείχε στο ΕΑΜ την περίοδο της Κατοχής και εντάχτηκε στο Κ.Κ.Ε., μετά τα Δεκεμβριανά το 1945. Χαρακτηριστικά ο κ. Νικολακόπουλος ανέφερε ότι ο ίδιος ο Ηλίας Ηλιού έλεγε πως “όταν οι άλλοι έφευγαν, εγώ τότε εντάχθηκα”. Η ένταξή του, εξηγεί ο κ. Νικολακόπουλος, έγινε για δύο λόγους. Αφενός γιατί ως δικηγόρος ήταν υπερασπιστής των διωκόμενων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και αφετέρου γιατί μαζί με άλλους διανοούμενους της Αριστεράς ήταν εκφραστές μιας άλλου τύπου ανασυγκρότησης της μετακατοχικής Ελλάδας. Ο Ηλιού συνελήφθη το 1947, εξορίστηκε στην Ικαρία, στη συνέχεια εκτοπίστηκε στην Μακρόνησο και μετά στον Άη Στράτη. Η εκλογή του ως Βουλευτής το 1951 με την ΕΔΑ, αν και ακυρώθηκε στη συνέχεια, σύμφωνα με τον κ. Νικολακόπουλο, «διαμόρφωσε πλέον τον Ηλίου ως κοινοβουλευτική προσωπικότητα της Αριστεράς», την οποία «υπηρέτησε με πίστη από το 1956-1967», ενώ ήταν Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του κόμματός του. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Κοινοβούλιο οι ομιλίες του, επισημαίνει ο κ. Νικολακόπουλος, «ήταν εξαιρετικά προσεγμένες και δουλεμένες και έδιναν το στίγμα ότι η Αριστερά ήθελε να περάσει πλέον μετά τον Εμφύλιο σε μια περίοδο ομαλότητας. Είναι γνωστή η φράση που έλεγε “θα σας πολεμήσω με τη νομιμότητα”». Ως κορυφαία στιγμή της κοινοβουλευτικής σταδιοδρομίας του Ηλία Ηλιού πριν από τη Δικτατορία, ο κ. Νικολακόπουλος, αναφέρει το γεγονός του Ιουνίου του 1965, «όταν από το βήμα της Βουλής καταγγέλλει ονομαστικά τον Γεώργιο Παπαδόπουλο ότι προετοιμάζει δικτατορία», καθώς «τότε ο Παπαδόπουλος είχε προκαλέσει τη σύλληψη δέκα ανθρώπων με πλαστή κατηγορία περί σαμποτάζ» και «έλεγε ο Ηλιού “αν μπορεί να συλλάβει μέσα σε μια νύχτα δέκα ανθρώπους ποιος μας λέει ότι αύριο δεν θα συλλάβει 500, 1.000 ή 10.000;». «Μια προφητική καταγγελία που επαληθεύτηκε δυστυχώς λιγότερο από δύο χρόνια μετά» ανέφερε ο κ. Νικολακόπουλος, προσθέτοντας ότι η καταγγελία δεν είχε προσεχθεί όταν είχε γίνει «και ξαφνικά στις 22 Απριλίου άρχισαν όλοι να θυμούνται ότι κάποιος είχε προβλέψει αυτή την εκτροπή». Ο Ηλίας Ηλιού «υπέστη από τη Δικτατορία μία τελείως βάρβαρη μεταχείριση», καθώς «βασανίστηκε και παρέμενε επί τρία χρόνια έγκλειστος στο Νοσοκομείο των φυλακών Αβέρωφ». «Την ομαλότητα την οποία επεδίωξε να εντάξει και την Αριστερά μετά τον Εμφύλιο την πλήρωσε με αυτό τον τρόπο», τόνισε ο κ. Νικολακόπουλος.

Ο συγγραφέας της βιογραφίας του Ηλία Ηλίου τον χαρακτήρισε ως «αιρετική ή ελαφρώς αιρετική έκφραση της μετεμφυλιακής Αριστεράς», προσθέτοντας: «Ο Ηλίας Ηλίου, όπως σε μεγάλο βαθμό και η Αριστερά των πόλεων, δεν συμμετείχε στον Εμφύλιο, τον υπέστη τον Εμφύλιο. Με διώξεις, με στρατοδικεία, με εκτοπίσεις, με βασανιστήρια. Αυτή την Αριστερά θέλησε να εκπροσωπήσει. Αυτή η Αριστερά μετά τον Εμφύλιο ήθελε να ενταχθεί στην κοινωνική ζωή. Κι αυτό το αίτημα το εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο. Για τον Ηλιού το σύμβολο δεν ήταν η Μουργκάνα και ο Γράμμος, ήταν ο Γοργοπόταμος και η Μακρόνησος». «Θεωρώ ότι ήταν το πιο φωτεινό μυαλό της μετεμφυλιακής Αριστεράς, που δυστυχώς οι συνθήκες δεν επέτρεπαν να επικρατήσει συνολικά στο πολιτικό σύστημα η πρόταση του Ηλιού για μια σταδιακή υπέρβαση των διαιρέσεων του Εμφυλίου», υπογράμμισε.

Σε δηλώσεις του ο κ. Χατζηβασιλείου, ο οποίος παρουσίασε το βιβλίο μαζί με τον συγγραφέα, ανέφερε: «Ως υπεύθυνος της σειράς των Βιογραφιών του Ιδρύματος της Βουλής είναι σημαντικό να πω ότι είχαμε την μεγάλη τύχη, μια κομβική προσωπικότητα της ελληνικής πολιτικής σκηνής και του Κοινοβουλευτισμού και της ελληνικής Δημοκρατίας, όπως ο Ηλίας Ηλιού, να γίνει αντικείμενο πραγμάτευσης από έναν κορυφαίο επιστήμονα, όπως ο κ. Νικολακόπουλος. Πρόκειται για μια πάρα πολύ σημαντική μελέτη, η οποία είναι κριτική, παρουσιάζει δηλαδή το πρόσωπο μέσα στην εποχή του και θέτοντας τα ευρύτερα ερωτήματα, με έναν τέτοιο τρόπο που μας βοηθάει. Δεν είναι μια μελέτη μόνο για τον άνθρωπο ή μόνο για την πολιτική του παράταξη, αλλά για το ελληνικό πολιτικό σύστημα και τη δυναμική του στον ευρύτερο 20^ο αιώνα».