Με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας σε θέματα περιβάλλοντος, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) θεσμοθέτησε το 1972 την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και ξεκίνησε τον εορτασμό της από το 1973.
Τη φετινή χρονιά το θέμα – σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι: «Να γίνουμε η γενιά της αποκατάστασης» (BECOMING #GENERATION RESTORATION) και εστιάζει στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων για τους ανθρώπους, τη φύση και το κλίμα. Η φετινή ημέρα Περιβάλλοντος 2024, δίνει έμφαση στην αποκατάσταση, την ερημοποίηση και την ανθεκτικότητα στην ξηρασία. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να αποκαταστήσουμε τα οικοσυστήματα, να μετριάσουμε την κλιματική αλλαγή, να σώσουμε τα είδη από την εξαφάνιση και να εξασφαλίσουμε το μέλλον μας.
Η φετινή ημέρα Περιβάλλοντος 2024, αποτελεί συνέχεια της διεθνούς δεκαετίας δράσης (2021-2030) για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων των Ηνωμένων Εθνών (UN), μια παγκόσμια πρωτοβουλία για την αποκατάσταση και αναβίωση ποικίλων οικοσυστημάτων, από τις κορυφές των βουνών μέχρι τα βάθη της θάλασσας.
Το περιβάλλον είναι ένα δυναμικό σύστημα, το οποίο εξελίσσεται και προσαρμόζεται συνεχώς στις μεταβαλλόμενες επιδράσεις κι αντιδράσεις μεταξύ των βιοτικών κι αβιοτικών παραγόντων από τους οποίους αποτελείται. Ο άνθρωπος ανήκει στο περιβάλλον και εξαρτάται από αυτό και παράλληλα επεμβαίνει δραστικά στη διαμόρφωσή του.
Σύμφωνα με το «Inhabitat» τα έξι πιεστικότερα οικολογικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος στα οικοσυστήματα είναι:
α) Ρύπανση
Η ρύπανση του αέρα και των υδάτων παίρνει τρομακτικές διαστάσεις και απειλεί την ανθρώπινη υγεία, τη γεωργία, την οικονομία. Χιλιάδες πρόωροι θάνατοι αποδίδονται στην εσωτερική και εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση. Η παραγωγή αποβλήτων και η αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων συνεχώς αυξάνεται.
β) Κλιματική Αλλαγή
H Μεσόγειος ψήνεται κυριολεκτικά. Διακόσια και πλέον εκατομμύρια οικολογικοί πρόσφυγες και πάνω από 5,5 τρισεκατομμύρια ευρώ είναι το τρομακτικό κόστος από την αύξηση της θερμοκρασίας της γης και όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι η Κλιματική Αλλαγή είναι πραγματικότητα με κύριο αίτιο τα ανθρωπογενή αέρια του θερμοκηπίου. Ίσως ακόμα πιο ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως τυφώνες, πλημμύρες, ξηρασίες και καύσωνες πείσουν την κοινή γνώμη, τους πολιτικούς, αλλά κυρίως τους βιομηχάνους ότι πρέπει να αλλάξουν μυαλά διότι σε λίγες δεκαετίες δεν θα υπάρχουν αγορές να διαθέσουν τα προϊόντα τους.
γ) Έλλειψη νερού
Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται και η κλιματική αλλαγή προκαλεί ανομβρίες και ξηρασίες, η έλλειψη υδάτινων πόρων αναδεικνύεται σε μείζον περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόβλημα. Μόλις το 3% των υδάτινων πόρων παγκοσμίως είναι πόσιμοι, ενώ 1,1 και πλέον δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές νερό.
δ) Αποδάσωση
Από την κεντρική Αφρική μέχρι τη λεκάνη του Αμαζονίου και τα νησιά της Ινδονησίας, τα δάση του πλανήτη μας αποψιλώνονται και εξαφανίζονται με τρομακτικά ταχείς ρυθμούς. Η ερημοποίηση επηρεάζει περίπου το 1/4 της επιφάνειας του πλανήτη και απειλεί πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους σε 100 χώρες. Η φύση αργοπεθαίνει, ολόκληρη η δημιουργία, ο γαλάζιος πλανήτης μας αργοπεθαίνει, και μαζί το μέλλον που χτίζουμε για τα παιδιά μας. Εκτιμάται ότι το 15% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων προέρχονται από την αποδάσωση. Η αποψίλωση των δασών απειλεί επίσης τα ζώα και τους ανθρώπους που βασίζονται σε αυτά για την επιβίωσή τους.
ε) Απώλεια της βιοποικιλότητας
Οι παρεμβάσεις του ανθρώπου στους βιότοπους της άγριας ζωής, αλλά και η κλιματική αλλαγή προκαλούν ταχεία μείωση της βιοποικιλότητας. 1 εκατομμύριο είδη χλωρίδας και πανίδας κινδυνεύουν με εξαφάνιση έως το 2050.
στ) Διάβρωση και υποβάθμιση των εδαφών
Οι μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές έχουν προκαλέσει διάβρωση των εδαφών με συνέπεια τη μείωση της καλλιεργήσιμης γης, τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα, την αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων και την ερημοποίηση. Σύμφωνα με το WWF έχει χαθεί το 50% της φυτικής γης του πλανήτη τα τελευταία 150 χρόνια.
Τι πρέπει να γίνει:
Χρειαζόμαστε ένα νέο παγκόσμιο ήθος. Ένα ήθος σύμφωνα µε το οποίο, τα άτομα και οι κοινωνίες θα υιοθετούν στάσεις και αξίες εναρμονισμένες µε τη θέση της ανθρωπότητας μέσα στη βιόσφαιρα. Ένα ήθος το οποίο θα αναγνωρίζει και θα απαντά µε την ανάλογη ευαισθησία, στη σύνθετη και διαρκώς μεταβαλλόμενη σχέση, ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση και ανάμεσα στους ίδιους τους ανθρώπους. Το ήθος αυτό θα διαμορφώσει μια νέου τύπου ανάπτυξη που θα απαιτεί επίσης την ελαχιστοποίηση των επιβλαβών επιπτώσεων στο περιβάλλον, την επαναχρησιμοποίηση υλικών για παραγωγικούς σκοπούς και τον σχεδιασμό τέτοιων τεχνολογιών που θα βοηθήσουν στην επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων αλλά και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.
Όμως περισσότερο από όλα το περιβάλλον έχει ανάγκη από την ενεργό συμμετοχή όλων μας. Μόνο αν συνεισφέρουμε όλοι θα μπορέσουμε να λύσουμε τα περιβαλλοντικά προβλήματα στον πλανήτη μας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της φύσης. Η προστασία της φύσης ξεκινά από τον καθέναν από εμάς κι από τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε καθημερινά. Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον, ξεκινώντας από το να αλλάξουμε τις συνήθειές μας.
Η υπόθεση της προστασίας, της αναβάθμισης και διατήρησης ενός περιβάλλοντος φιλικού για τη ζωή μας πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, είναι υπόθεση όλων μας ανεξαιρέτως. Οι επιστήμονες του Γεωτεχνικού κλάδου καθημερινά υπηρετούν την προστασία του Περιβάλλοντος, σε όποιο πόστο και να βρίσκονται, γιατί γνωρίζουν ότι εκτός από το παρόν, πρέπει να έχουμε και μέλλον.
Ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΓΕΩΤΕΕ Ανατολικής Μακεδονίας
Ζαφείρης Μυστακίδης
