Η εκπαίδευση των μαθητών του ελληνικού δημόσιου σχολείου που φέρουν πολιτισμικά χαρακτηριστικά διαφορετικά από τα κυρίαρχα αποτέλεσε, και εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είχε και έχει να αντιμετωπίσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, διοίκηση της εκπαίδευσης, εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς έρχονται αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα και πολλές φορές και με διαφορετικά κριτήρια, επιχειρούν να σταθούν κριτικά απέναντι σε ένα εκπαιδευτικό μοντέλο που συγκροτήθηκε ως σύλληψη και λειτούργησε από το 1830 μέχρι και τις αρχές του 1990 πάνω σε μια αφομοιωτική λογική.
Η αναγκαία αλλαγή και ο μετασχηματισμός της εκπαίδευσης, αποτελούν πηγή προβληματισμού σε διεθνές επίπεδο και αντικείμενο διαλόγου μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, της εκπαιδευτικής ηγεσίας, των συνδικαλιστικών εκπαιδευτικών ενώσεων και των λοιπών εμπλεκόμενων φορέων, καθώς η ειρηνική συμβίωση αλλά και η παροχή των προβλεπόμενων σε όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από τον κοινοτικό τους πολιτισμό αναγνωρίζονται ως προτεραιότητες, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν βασικά κριτήρια της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης.
Σήμερα, η δημόσια εκπαίδευση σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία καλείται να συμβάλει στην οργάνωση των σχέσεων μεταξύ γηγενών και των μεταναστών μαθητών και παραπέρα μεταξύ των (πολιτισμικά) κυρίαρχων και των κυριαρχούμενων μαθητών, με τέτοιο τρόπο ώστε η συνάντησή τους να μην οδηγήσει σε συγκρούσεις, αλλά στη δημιουργική αλληλεπίδραση των πολιτισμών και στη συνύπαρξη των φορέων τους. Η εναρμόνιση των εκπαιδευτικών συστημάτων με τα σύγχρονα πολυπολιτισμικά δεδομένα οφείλει να διαμορφώσει το σχολείο ως τον κύριο φορέα κοινωνικοποίησης και αποδοχής της ετερότητας. Οφείλει επίσης να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της σχολικής και κοινωνικής ένταξης των παιδιών διαφορετικών κοινωνικών και πολιτισμικών ομάδων και να διαμορφώσει το κατάλληλο σχολικό περιβάλλον για τη λειτουργική συμβίωση και εκπαίδευση όλων των μαθητών/τριών σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζοντας, εδώ και 30 χρόνια, σταδιακά την πολιτισμική και γλωσσική πολυμορφία στους κόλπους της, καλεί τα κράτη – μέλη της σε ένα διαπολιτισμικό διάλογο, να σεβαστούν την πολυμορφία των πολιτισμών, να αναπτύξουν θετικό κλίμα απέναντι στην ετερότητα και στην αποδοχή του διαφορετικού, να προωθήσουν τον πολιτισμικό διάλογο, την ανεκτικότητα και την αλληλοκατανόηση. Βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εκπαίδευσης ειδικότερα αποτελούν ο σεβασμός του ατόμου, η συνεργασία των λαών και η προστασία της γλωσσικής και πολιτισμικής πολυμορφίας που βασίζονται στην αρχή της ενότητας μέσα από τη διαφορά. Η εκπαίδευση, στα πλαίσια της ενωμένης Ευρώπης, σχεδιάζει και εφαρμόζει κατάλληλες πολιτικές προκειμένου να αποφευχθεί τόσο η αφομοίωση όσο και ο κοινωνικός αποκλεισμός των πολιτισμικά διαφορετικών μαθητών στο σχολείο. Καλεί τους εκπαιδευτικούς σε κοινές δράσεις και προγράμματα με στόχο την πολιτισμική ετερότητα στην τάξη. Σ΄ ένα τέτοιο πρόγραμμα, κλήθηκε να συμμετάσχει το 1ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας δηλώνοντας την ταυτότητά του στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και την αντίθεσή του σε κάθε μορφή διάκρισης εις βάρος ατόμων που έχουν πολιτισμό διαφορετικό από τον κυρίαρχο.
Τον Ιούνιο του 2020 ανακοινώθηκε στους εκπαιδευτικούς του 1ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας ότι το ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) κατόπιν αξιολόγησης που διενεργήθηκε, ενέκρινε την αίτηση του σχολείου με τίτλο: “Αντιμετώπιση της διαφορετικότητας: Στρατηγικές Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης για μαθητές με λιγότερες ευκαιρίες”. Το πρόγραμμα περιελάμβανε τη μετακίνηση εκπαιδευτικών για επιμόρφωση στο Παρίσι, Γαλλία.
Στα πλαίσια του προγράμματος τέσσερις εκπαιδευτικοί του σχολείου, η Όλγα Γεωργιάδου, η Ελπίδα Σαββίδου, η Λεμονιά Κιτσιούκη και η Ιωάννα Γιουσφαρά, επισκέφτηκαν το Παρίσι, για μία εβδομάδα, στις 18/10/2021 και παρακολούθησαν το ευρωπαϊκό, καινοτόμο, εκπαιδευτικό σεμινάριο από τον οργανωτικό φορέα New Horizons Malta. Οι συγκεκριμένες εκπαιδευτικοί γνώρισαν νέες εκπαιδευτικές και διδακτικές προσεγγίσεις αναφορικά με το ζήτημα της πολιτισμικής ετερότητας στο σχολείο, τις οποίες και διοχέτευσαν, ως πρεσβευτές του προγράμματος, στα υπόλοιπα μέλη της σχολικής κοινότητας που υπηρετούν και στην τοπική κοινωνία της πόλης της Δράμας.
Στόχος του προγράμματος ήταν οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί να μάθουν να επιλύουν ζητήματα ένταξης σε πολυπολιτισμικές τάξεις, να αναπτύσσουν και να εφαρμόζουν κατάλληλα τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις που σχετίζονται με την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και τα πλαίσια στα οποία λαμβάνει χώρα, να χρησιμοποιούν νέα εργαλεία διαμεσολάβησης και διαπραγμάτευσης στην καταπολέμηση του αποκλεισμού ατόμων με λιγότερες ευκαιρίες, να ανταλλάσσουν πρακτικές και εμπειρίες σχετικά με διάφορες πτυχές και αντιλήψεις περί περιθωριοποίησης και ένταξης.
Την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2021 πραγματοποιήθηκε επιμορφωτικό σεμινάριο στους εκπαιδευτικούς του σχολείου από τις εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Erasmus+ KA1 με θέμα «Προκαταλήψεις και Στερεότυπα». Στόχος να μεταφέρουν στους συναδέλφους τους τις εμπειρίες και τις γνώσεις που απέκτησαν μέσω του προγράμματος και να τους προβληματίσουν μέσα από δράσεις που οργάνωσαν. Ξεπερνώντας τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις οι μαθητές/τριες συνειδητοποιούν ότι όλοι είναι διαφορετικοί και ξεχωριστοί, μαθαίνουν να αποδέχονται το καθετί διαφορετικό, χωρίς να το κρίνουν ή να το απορρίπτουν, και να συνυπάρχουν αρμονικά μεταξύ τους τόσο στο σχολείο όσο και στις συναναστροφές τους έξω από αυτό.
Με αφορμή τη γιορτή των Χριστουγέννων και θέλοντας να συμπεριλάβουν τους μαθητές που κατάγονται από άλλες χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Ρωσία, Κίνα) κάλεσαν αυτούς και τις οικογένειές τους να αφηγηθούν ένα έθιμο των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς από τη χώρα καταγωγής τους. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης ήταν η δημιουργία ενός βίντεο που προβλήθηκε στη χριστουγεννιάτικη διαδικτυακή γιορτή του σχολείου.
Όραμα για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας είναι να προετοιμάζει τους αυριανούς πολίτες του κόσμου, που αποδέχονται και ενσωματώνουν το διαφορετικό, σε μια κοινωνία πολυπολιτισμική και πολύγλωσση.
Ο Διευθυντής του σχολείου
Σαλπιγκτής Αλκιβιάδης
