ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

τ. Λυκειάρχη

 

  • «Τριών δει μεμνήσθαι τον άρχοντα: ότι ανθρώπων άρχει, ότι κατά νόμον άρχει και ότι ουκ εσαεί άρχει = αυτός, που βρίσκεται στην εξουσία, τρία πράγματα πρέπει να θυμάται: ότι κυβερνάει ανθρώπους, ότι πρέπει να κυβερνάει σύμφωνα με τους νόμους και ότι δεν θα κυβερνάει αιώνια» (Αγάθωνας, τραγικός ποιητής του 5ου π.Χ. αιώνα)

 

Ασφαλώς στον χαρακτηρισμό του άρχοντα δεν υπάγονται μόνον, όσοι ασκούν πολιτική εξουσία. Υπάγονται ακόμη και όσοι ασκούν θρησκευτική, στρατιωτική, κοινωνική εξουσία, αλλά και κάθε άτομο, το οποίο ηγείται μιας κοινωνικής ομάδας (αθλητικοί, πολιτιστικοί, κοινωνικοί όμιλοι).

Απ’ όποιο μετερίζι κι αν δίνει ο ηγέτης τον αγώνα του, οφείλει, πάνω απ’ όλα, να σέβεται την προσωπικότητα των ατόμων που εκούσια, κυρίως, ανέλαβε να διαχειριστεί τις τύχες τους ή και να υλοποιήσει τις προσδοκίες, τα όνειρα και τους στόχους τους.

Αναντίρρητα δε νοείται οργανωμένο κοινωνικό σύνολο να λειτουργεί χωρίς τη θέσπιση κανόνων (γραπτών ή εθιμικών νόμων, κανονισμών, συλλογικών αποφάσεων), που λαμβάνονται σύμφωνα με την πάγια αρχή, αλλά και με βάθρο το θεσμό της Δημοκρατίας.

Δυστυχώς στη μακρόχρονη πορεία της ανθρώπινης παρουσίας εμφανίστηκαν και εμφανίζονται ταγοί, οι οποίοι λησμονούν, περιφρονούν και ποδοπατούν το πλαίσιο των τριών αξόνων τους οποίους τόσο σοφά, αλλά και επιγραμματικά σμίλεψε ο τραγικός ποιητής Αγάθωνας. Και είναι πολλοί οι ηγέτες αυτής της κατηγορίας, των οποίων την αφροσύνη, τον εγωισμό, την έλλειψη ανθρωπιάς και τη μυωπική αντιμετώπιση της εξουσίας πληρώνει με βαρύ τίμημα ο λαός ή και η περιορισμένου αριθμού κοινωνική ομάδα, η οποία ατυχεί αναθέτοντας την εξουσία στα χέρια τους είτε ορθόδοξα είτε και ανορθόδοξα.

Και όταν πρόκειται για μεγάλο αριθμό ατόμων, τα οποία ατυχούν να ρυθμίζουν τις τύχες τους ηγέτες, οι οποίοι έχουν ως κυρίαρχο στόχο τους την παραμονή τους στον αρχηγικό θώκο, τότε οι συνέπειες, τις οποίες εισπράττουν τα άτομα είναι η αναστάτωση, η σύγκρουση, που οδηγεί στον αδελφοκτόνο διχασμό, τα δάκρυα, ο πόνος, το πένθος, η ασιτία, οι στάχτες, τα ερείπια και η ακούσια απομάκρυνση από τις εστίες τους.

Παράλληλα καταστρέφεται ό,τι ευαγές, πολιτιστικό, κοινωνικό, ανθρωπιστικό, αισιόδοξο και προοδευτικό αγαθό, συντελέστηκε με τον ιδρώτα και το αίμα της κοινωνικής ολότητας.

Δυστυχώς οι ηγέτες – ολετήρες αποβάλλουν την αυτογνωσία τους και επιμένουν στη συμπεριφορά εκείνη, η οποία προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Στερούμενοι της αυτογνωσίας και με θολωμένο το νου από τον εναγκαλισμό του ηγετικού θώκου, χάνουν το μέτρο της πραγματικότητας, αποβάλλουν κάθε ευαισθησία και ηδονίζονται από το θέαμα της συμφοράς.

Λησμονούν ασφαλώς τον αρχαίο θυμόσοφο λόγο «έστι δίκης οφθαλμός, ός τα πάνθ’ ορά».

Είναι σαφώς καταγεγραμμένο στην ανεξίτηλη δέλτο της ανθρώπινης ιστορίας ότι οι ηγέτες, που πολιτεύονται με μια τέτοια νοοτροπία, δεν αποφεύγουν το οδυνηρό τέλος, που συνίσταται στην περιφρόνηση, την απομόνωση, τον χλευασμό, και όχι σπάνια την οδήγησή τους στο ικρίωμα, όπου τους αναμένει η λαιμητόμος.

Η ανθρώπινη ιστορία σ’ όλο της το διάβα βρίθει από το στήσιμο λαιμητόμων, έργο λαού, που βασανίστηκε οικτρά από επίορκους ηγέτες.

Και ενώ αυτή είναι η αδιαμφισβήτητη αλήθεια, ο συνετισμός δεν επέρχεται. Οι περιπτώσεις των επίορκων ηγετών, που το νου τους θολώνει η φρυγανώδης λάμψη της εξουσίας, εξακολουθούν να αμαυρώνουν την ιστορική δέλτο. Η ικανοποίηση από την επερχόμενη ενέργεια της θείας δίκης, ασφαλώς και δεν πρέπει να ικανοποιεί τους λαούς. Και τούτο, γιατί την ευθύνη για τη λαϊκή κακοδαιμονία τη φέρει ο ίδιος ο λαός, όταν συλλαμβάνεται καθεύδων και δεν φρουρεί την κερκόπορτα από την οποία διέρχεται ανενόχλητος ο τύραννος.

Η εμπειρία και η γνώση της ιστορίας είναι ικανές να τον θωρακίσουν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην οδηγείται σε περιπέτειες οδυνηρές, οι οποίες τον αναγκάζουν να καταφεύγει σε έκτροπες συμπεριφορές.

Ας μη λησμονούν οι λαοί ότι η άγνοια της ιστορίας είναι πράξη εγκληματική, αφού αυτή ανακυκλούται συχνά. Συνεπώς όσοι είναι θιασώτες της λήθης, ορθώς εισπράττουν τις οδυνηρές συνέπειές της. Φρόνιμο είναι λοιπόν να μην επιρρίπτουν τις ευθύνες της κακοδαιμονίας τους σε ανάξιους και επίορκους ηγέτες. Είναι δικά τους παιδιά, γαλουχημένα από τη δική τους συμπεριφορά.