Το Σάββατο 20 Απριλίου 2024 η ΑΜΚΕ «ΚΥΚΛΩΨ» παρουσίασε στην Σχολή Γαλατά της Κωνσταντινούπολης την έκδοσή της «ΑΔΡΙΑΣ. Ήταν Όλοι τους Ήρωες. Η Βιογραφία του Αντιτορπιλικού», αλλά και τη φωτογραφική έκθεση «Δράμα. Ένα Γεφύρι Φιλίας». Την εκδήλωση που έγινε υπό την αιγίδα και την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος τίμησε με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος αλλά και ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος, Πρέσβης κ. Κωνσταντίνος Κούτρας.
Η Σχολή που μόρφωσε χιλιάδες Ρωμιούς από τις αρχές του 20ου αιώνα σταμάτησε να λειτουργεί ως εκπαιδευτικό ίδρυμα την δεκαετία του 1980 καθώς σταδιακά μειώθηκε ο αριθμός των μαθητών. Ύστερα έγινε για λίγο νηπιαγωγείο προτού κλείσει οριστικά. Ανακαινίστηκε με δαπάνες του Αθανασίου Μαρτίνου και μετατράπηκε το 2023 σε πολιτιστικό κέντρο της ρωμιοσύνης. Στόχος της παρουσίασης της «ΚΥΚΛΩΨ» ήταν να αναδειχθούν οι δεσμοί αλληλεγγύης που ενώνουν τον ελληνικό και τον τουρκικό λαό.
Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα απίστευτο ναυτικό κατόρθωμα των Ελλήνων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που περιλαμβάνει και ένα άγνωστο περιστατικό ελληνοτουρκικής φιλίας στο Αιγαίο το 1943 ενώ το αφιέρωμα δείχνει τη διαχρονία της Δράμας ως πόλη από την οποίαν έλκουν την καταγωγή τους Τούρκοι αλλά και Έλληνες, ως κοινή κοιτίδα.
Για το βιβλίο «ΑΔΡΙΑΣ» μίλησε η δημοσιογράφος και συγγραφέας του Μαργαρίτα Πουρνάρα. Αναφέρθηκε στην τεράστια περιπέτεια ενός ολοκαίνουριου αντιτορπιλικού που παραχωρήθηκε στον ελληνικό στόλο το 1942 από τους Βρετανούς. Κατά την Επιχείρηση της Δωδεκανήσου το φθινόπωρο του 1943, ο «ΑΔΡΙΑΣ» έπεσε σε γερμανικό ναρκοπέδιο έξω από την Κάλυμνο. Υπέστη τρομακτικές ζημιές, χάνοντας την πλώρη του, είχε νεκρούς και τραυματίες αλλά ως εκ του θαύματος δεν πειράχτηκε το λεβητοστάσιό του. Το παραπλέον βρετανικό αντιτορπιλικό HURWORTH αποπειράθηκε να βοηθήσει τους Έλληνες αλλά έπεσε και αυτό σε νάρκη και βυθίστηκε. Με κουράγιο και απαράμιλλη ναυτοσύνη ο κυβερνήτης, οι αξιωματικοί και το πλήρωμα του σακατεμένου πλοίου χωρίς πλώρη το οδήγησαν ως στο Γκιουμουσλουκ στις ακτές της ουδέτερης Τουρκίας. Οι κάτοικοι του όρμου ήταν ανταλλάξιμοι Τουρκοκρήτες που έτρεφαν φιλικά αισθήματα προς τους Ελληνες. Τους βοήθησαν πολύ κατά τις 40 ημέρες που έμειναν στην ακτή επιδιορθώνοντας το πλοίο τους. Ο «ΑΔΡΙΑΣ» πέρασε με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ναυτική ιστορία διότι κατάφερε να διανύσει 730 μίλια από την τουρκική ακτή ως την Αλεξάνδρεια παρά την εξαιρετικά κακή κατάσταση του πλοίου.
Τον λόγο πήρε ύστερα ο γνωστός μουσικοσυνθέτης και συγγραφέας Ζουλφού Λιβανελί, «πρεσβευτής» της ελληνοτουρκικής φιλίας, ο οποίος αναφέρεται στο περιστατικό του «ΑΔΡΙΑ» στο πρόσφατο μυθιστόρημά του «Ο Ψαράς και Γιός του» (Εκδόσεις Πατάκη). Μίλησε για την σημασία που έχει η πρωτοβουλία της «ΚΥΚΛΩΨ» να αναδείξει τόσο την έκθεση όσο και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα της Δράμας από τα οθωμανικά της χρόνια. Ο Λιβανελί θυμήθηκε την τεράστια συγκίνηση που βίωσε στην Ελλάδα όταν εμφανιζόταν σε συναυλίες με τον Μίκη Θεοδωράκη και τη Μαρία Φαραντούρη. Για το φωτογραφικό αφιέρωμα που περιλαμβάνει 135 λήψεις από γερμανικά, γαλλικά και ελληνικά ιδιωτικά και δημόσια αρχεία και συλλογές μίλησε η Δρ ιστορικός Γεωργία Μπακάλη.
H έκθεση «Δράμα. Ένα Γεφύρι Φιλίας» παρουσιάζει τις απεικονίσεις της πόλης από την οθωμανική της περίοδο ως τις ημέρες μας καθώς και την υπέροχη φύση που την περιβάλλει. Από τις 135 φωτογραφίες οι 76 μαυρόασπρες φωτογραφίες με εικόνες από την καθημερινή ζωή στους μαχαλάδες, τα παζάρια, τα καφενεία, την εκπαίδευση και τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Οι 50 εξ αυτών προέρχονται από την περίοδο μεταξύ των ετών 1896-1922 και οι υπόλοιπες 26 από την περίοδο μεταξύ των ετών 1925-1955. Στις άλλες 59 έγχρωμες φωτογραφίες, οι 19 αποτυπώνουν από την σημερινή εικόνα της πόλης και οι 40 την πλούσια δραμινή φύση. Η έκθεση είναι ένα τεκμήριο φιλίας ανάμεσα σε δυο λαούς αλλά και μια πρόσκληση προς τους 3ης, 4ης και 5ης γενιάς Δραμινούς που ζουν σήμερα στην Τουρκία. Ο στόχος είναι να μοιραστούν με την «ΚΥΚΛΩΨ» φωτογραφικά ντοκουμέντα των οικογενειών τους έτσι ώστε να εκδοθεί αργότερα ένα πλήρες βιβλίο για τη Δράμα.
Ιδιαίτερο χειροκρότημα κέρδισε ο Τούρκος μουσικός Ερντέμ Σιμσεκ που ερμήνευσε το γνωστό τουρκικό παραδοσιακό τραγούδι «Το Γεφύρι της Δράμας» που χάρισε στην έκθεση τον τίτλο της καθώς και άλλους παραδοσιακούς σκοπούς.
Η έκθεση θα διαρκέσει ως και τις 31 Μαΐου 2024.
