ΑΡΘΡΟ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου

Τ. Λυκειάρχη

 

 

 

«Δεν πιστεύω καθόλου πως η αρρώστια αυτή είναι πιο θεϊκή από τις άλλες αρρώστιες ή πιο ιερή. Πιστεύω πως υπάρχει και γι’ αυτήν μια φυσική αιτία. Οι άνθρωποι όμως είτε από άγνοια είτε και γιατί τους έκαμε εντύπωση ο παράξενος χαρακτήρας της, τη θεώρησαν αρρώστια, που τη στέλνουν οι θεοί» (Δ. Λυπουρλής, Ιπποκρατική ιατρική, όρκος περί ιερής νούσου, περί αέρων, υδάτων, τόπων προγνωστικόν, σ. 119, Θεσσαλονίκη 1983)

Είναι γνωστό ότι η ανθρωπότητα στο διάβα των αιώνων δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται από ασθένειες, οι οποίες προσβάλλουν τα άτομα με συχνή απώλεια ζωών. Αν στο παρελθόν, η ασθένεια προσέβαλε άτομα μιας ορισμένης περιοχής, μετά την ανακάλυψη όμως των ταχύτατων μέσων μεταφοράς και τη χρήση τους για λόγους εμπορικούς, κοινωνικούς, παιδευτικούς και αναψυχής, η μετάδοση της ασθένειας γίνεται ταχύτατα και αποκτά τη μορφή της πανδημίας.

Τους τελευταίους αιώνες η ανθρωπότητα δοκιμάστηκε από θανατηφόρες ασθένειες όπως η φυματίωση, η χολέρα, η πανώλης, ο τύφος, η ελονοσία και οι διάφορες γρίπες, οι οποίες στέρησαν τη ζωή από πολλούς ανθρώπους ή και σε όσους μπόρεσαν να δασωθούν, τους άφησαν σοβαρές παθήσεις (π.χ. πολιομυελίτιδα, φυματίωση, αμνησία, αναπηρία κ.α.).

Απέναντι σ’ αυτήν την επέλαση των αδυσώπητων εχθρών του ανθρωπίνου γένους, οι ιερουργοί του τεμένους του Ασκληπιού οπλισμένοι με τη φαρέτρα των γνώσεων και έχοντας αυξημένα τα συναισθήματα του χρέους και της αγάπης προς τον συνάνθρωπο έδωσαν και δίνουν καθημερινά τον τιτάνιο αγώνα της θωράκισης των συνανθρώπων τους, θέτοντας πολλές φορές σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή τους, όπως τελευταία σταθήκαμε συμπονετικοί μάρτυρες αρκετών οδυνηρών περιπτώσεων απώλειας ζωής.

Όμως αρκετά αναλωθήκαμε στο προλόγισμα.

Ας δούμε όμως πώς μας περιγράφει τον λοιμό, ο μεγάλος ιστορικός της κλασικής αρχαιότητας, ο Αλιμούσιος Θουκυδίδης, και μετά την παράθεση της περιγραφής θα επιχειρήσουμε να αναζητήσουμε τα κοινά στοιχεία του με τον Covid-19.

Γράφει λοιπόν ο Θρακιώτης ιστορικός στο β’ βιβλίο του: «Δεν ήταν πολλές μέρες στην Αττική, όταν, για πρώτη φορά, παρουσιάστηκε στην Αθήνα ο λοιμός. Λέγεται ότι η αρρώστια είχε άλλοτε παρουσιαστεί και σ’ άλλα μέρη, στη Λήμνο, στις Συρακούσες και σε άλλους τόπους. Ούτε οι γιατροί, που για πρώτη φορά αντιμετώπιζαν την αρρώστια και δεν την ήξεραν, μπορούσαν να βοηθήσουν, αντίθετα πέθαιναν οι περισσότεροι, επειδή έρχονταν σ’ επαφή με τους αρρώστους. Και οι παρακλήσεις στους θεούς και στα μαντεία δεν ωφέλησαν σε τίποτε και οι άνθρωποι, αποκαμωμένοι από τη λοιμική, τα παράτησαν κι αυτά.

Η λοιμική πρωτοφάνηκε, όπως λένε, στην Αιθιοπία, πέρα από την Αίγυπτο. Έπειτα κατέβηκε στη Λιβύη και σε πολλά μέρη της αυτοκρατορίας του Βασιλέως.

Στην Αθήνα έπεσε ξαφνικά. Πρώτα εμφανίστηκε στον Πειραιά, όπου διαδόθηκε ότι οι Πελοποννήσιοι είχαν δηλητηριάσει τα πηγάδια (Οι Πελοποννήσιοι φάρμακα εσβεβλήκοιεν ες τα φρέατα. Κρήναι γαρ ούπω ήσαν αυτόθι). Μετά απλώθηκε και στην επάνω πόλη, όπου άρχισαν να πεθαίνουν πάρα πολλοί. Αφήνω στον καθένα, γιατρό ή αδαή, να εξηγήσει από πού ήρθε και ποια ήταν η αιτία της λοιμικής, που προκαλούσε τέτοιαν αναταραχή στον οργανισμό, οδηγώντας τον στον θάνατο. Εγώ (Θουκυδίδης), που αρρώστησα ο ίδιος και είδα με τα μάτια μου άλλους να αρρωσταίνουν, θα περιγράψω την αρρώστια και τα συμπτώματά της, ώστε, αν τύχει και ξανάρθει ποτέ, να τα έχει ο καθένας υπ’ όψη του και να ξέρει την αρρώστια για να πάρει καλά τα μέτρα του»

(συνεχίζεται…)