Ακριβώς ένα χρόνο μετά την αποτυχημένη επιχείρηση παραβίασης των ελληνοτουρκικών συνόρων στην Ορεστιάδα από χιλιάδες καθοδηγούμενους από την Τουρκία παράτυπους μετανάστες, o Εβρος μοιάζει σήμερα με αδιαπέραστο ευρωπαϊκό οχυρό. Η ηρωική αντίσταση ελάχιστων φρουρών τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, στο τελωνείο των Καστανιών, ανέτρεψε τα σχέδια του Ερντογάν να διεμβολίσει επί του πεδίου, με όπλο τους πρόσφυγες, τα χερσαία σύνορα της Ελλάδας και ταυτόχρονα αφύπνισε την Ευρώπη, η ηγεσία της οποίας έσπευσε στο σημείο, με πρωτοβουλία του Ελληνα πρωθυπουργού, λίγες ώρες αφότου είχε αναχαιτιστεί η επιχειρούμενη «υβριδική» εισβολή.
Ο Εβρος από τα γεγονότα των Απόκρεων του 2020 δεν είναι πια ο ίδιος. Η αμυντική του θωράκιση χαλυβδώθηκε. Δεν χρειάζεται να παρατεθούν λεπτομέρειες για τους αμυντικούς σχεδιασμούς, που υποστηρίζονται από υπερσύγχρονα τεχνικά μέσα (ατσάλινοι φράχτες, ηλεκτρονικά συστήματα, κ.ά.) και άριστα εκπαιδευμένο, ελληνικό και ευρωπαϊκό, προσωπικό. Η επιλογή από Αμερικανούς και Ευρωπαίους του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης προς στρατιωτική χρήση από το ΝΑΤΟ, ως εναλλακτική των στενών του Βοσπόρου (χερσαίος Ελλήσποντος) αλλά και για μεταφορά φορτίων σιδηροδρομικώς στη Μαύρη Θάλασσα και η κατασκευή στο έδαφός του αγωγού καυσίμων για την τροφοδοσία των δυνάμεων της Ατλαντικής Συμμαχίας στη ΝΑ Ευρώπη, καθιστούν και για γεωπολιτικούς λόγους «αδιάβατο» το ποτάμι, απέναντι σε κάθε απειλή από την απέναντι όχθη.
Με αφορμή τη διέλευση από την Τετάρτη, και φέτος, αμερικανο-ΝΑΤΟϊκής στρατιωτικής αρμάδας με προορισμό τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία για τη γιγαντιαία άσκηση «Defender 21», ο τουρκικός Τύπος, απηχώντας την αγωνία της Αγκυρας, εξέφρασε ανοιχτά την ενόχληση του καθεστώτος για την αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης και της περιοχής του Εβρου γενικότερα.
Τι θα γινόταν αν…
Ισως, όμως, σήμερα να μιλούσαμε για άλλα πράγματα αν τις κρίσιμες εκείνες ώρες στις Καστανιές, οι σε ρόλο «υβριδικού στρατού» του Ερντογάν παράτυποι μετανάστες είχαν καταφέρει να σπάσουν το οδόφραγμα στο «σημείο μηδέν» και να ξεχυθούν στην πεδιάδα της Ορεστιάδας. Η Ελλάδα θα είχε υποστεί επικοινωνιακή ήττα, δίνοντας διεθνώς την εικόνα μια χώρας ανίκανης να προστατεύσει τα σύνορά της από μερικές εκατοντάδες άοπλους, ο Ερντογάν θα πανηγύριζε και η πολιτική αποσταθεροποίηση θα βύθιζε τη χώρα σε κρίση, με εθνικά χαρακτηριστικά.
Δύο από τους «αφανείς ήρωες», που υπερασπίστηκαν εκείνες τις πρώτες στιγμές το «σημείο μηδέν» στις Καστανιές, ο αρχιφύλακας Παναγιώτης Χαρέλας και ο συνάδελφός του Δημήτρης Δερβεντλής, αφηγούνται στην «Κ» πώς οι ελάχιστοι συνοριοφύλακες και στρατιώτες του φυλακίου απέτρεψαν την απρόσμενη έξωθεν βίαιη εισβολή.
«Εγιναν μάχες σώμα με σώμα, δώσαμε και φάγαμε πολύ ξύλο, αλλά αντέξαμε και η άμυνά μας τις πρώτες ώρες άλλαξε τον ρουν των πραγμάτων», λέει ο κ. Δερβεντλής.
Ηταν Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου, παραμονές Αποκριάς, το τελωνείο στις Καστανιές λειτουργούσε κανονικά και οι καταστηματάρχες στο χωριό και στην Ορεστιάδα ετοιμάζονταν να υποδεχθούν τους «λευκούς» (κοσμικούς) Τούρκους από την Αδριανούπολη, που κατά πάγια συνήθεια τα Σαββατοκύριακα περνούσαν στην «από εδώ» πλευρά για διασκέδαση, μακριά από τα βλοσυρά βλέμματα των ισλαμιστών.
Στις 5.30 το πρωί ο Παναγιώτης Χαρέλας ανέλαβε υπηρεσία στο αστυνομικό τμήμα Διδυμοτείχου, όπου ο αξιωματικός τον οποίο θα «άλλαζε» τον ενημέρωσε ότι τη νύχτα οι θερμικές κάμερες είχαν καταγράψει περίεργη κινητικότητα από την τουρκική πλευρά, στην περιοχή των Καστανιών. Δύο ώρες μετά θα δεχθεί ένα τηλεφώνημα από την Ορεστιάδα που τον καλούσε να «τα κλειδώσει» και να πάει «σφαίρα» στις Καστανιές. Εφυγε αμέσως για να ενταχθεί στη δύναμη φρούρησης στο «σημείο μηδέν».
«Το πρώτο κύμα από την τουρκική πλευρά επιχειρούσε ήδη να περάσει από τον χώρο μπροστά στο φυλάκιο το οποίο υπερασπίζονταν καμιά δεκαριά συνάδελφοι και άλλοι τόσοι φαντάροι, που είχαν τοποθετήσει στην είσοδο ένα λεωφορείο για να εμποδίζει τη διέλευση», θυμάται ο κ. Χαρέλας. Η «μάχη» ήταν άνιση, από αριθμητικής πλευράς τουλάχιστον, ενώ πολλοί από τους νεαρούς επιχειρούσαν να περάσουν από το πυκνό γειτονικό δάσος της Καστανιάς όπου έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να πάρουν θέση για να το φρουρήσουν τέσσερις-πέντε αστυνομικοί και στρατιώτες.
«Γύρω στις 9 το πρωί εμφανίστηκαν αρκετοί νεαροί στη “νεκρή ζώνη”, κινήθηκαν προς το μέρος μας χωρίς να τους εμποδίσουν οι Τούρκοι φρουροί, άνετοι και στο χαλαρό λες και έκαναν βόλτα. Ο επικεφαλής αξιωματικός μας τους εξήγησε πως δεν μπορούν να μπουν σε ξένο κράτος εάν δεν έχουν νόμιμα έγγραφα και τους κάλεσε να απομακρυνθούν. Οχι μόνο δεν έφυγαν αλλά σε λίγα λεπτά άρχισαν να εμφανίζονται και άλλοι… και άλλοι, μέχρι που έγιναν πολλές εκατοντάδες», αφηγείται ο κ. Δερβεντλής.
«Αρχισαν οι συμπλοκές που ήταν σκληρές. Μάχες σώμα με σώμα, πετροπόλεμος, έπεσε άγριο ξύλο και από τις δύο μεριές αλλά “κρατήσαμε” όσο χρειαζόταν μέχρι να φτάσουν ενισχύσεις. Εκείνες τις δύσκολες στιγμές μας εμψύχωνε η αίσθηση του καθήκοντος αλλά και η γενναία στάση των διοικητών μας διευθυντών, που όρθιοι στην πρώτη γραμμή έδιναν κατευθύνσεις “τρώγοντας” και αυτοί πέτρες», συνεχίζει.
«Αντιδράσαμε γρήγορα»
«Στα πρώτα λεπτά είναι αλήθεια ότι αιφνιδιαστήκαμε κάπως, σαν να πιαστήκαμε στον ύπνο, και καμιά τριανταριά από αυτούς κατάφεραν και πέρασαν από το δάσος, αλλά οι περισσότεροι συνελήφθησαν από περιπολίες πιο μέσα. Αντιδράσαμε όμως γρήγορα και σε κάποια ανάπαυλα επενέβησαν οι άνδρες του στρατιωτικού φυλακίου μας και άπλωσαν αγκαθωτά συρματοπλέγματα στη διάβαση, οπότε η άμυνά μας ενισχύθηκε σημαντικά. Κατά τις 3 το μεσημέρι, έγινε το δεύτερο και μεγαλύτερο “ντου” από χίλιους και περισσότερους νεαρούς οι οποίοι έχοντας μπροστά τους τουρκικά και ξένα τηλεοπτικά συνεργεία επιτέθηκαν με σφοδρότητα εναντίον μας. Προφανώς οι Τούρκοι επέτρεψαν στα κανάλια να προπορευθούν ώστε να μεταδώσουν ζωντανά το πώς θα έπεφταν τα ελληνικά σύνορα», λέει ο κ. Χαρέλας.
Ολα έδειχναν ότι βρισκόταν στην αρχή της μια ελληνοτουρκική συνοριακή κρίση που θα μπορούσε να κλιμακωθεί, ανάλογα με τους τουρκικούς σχεδιασμούς και να εξελιχθεί σε «χερσαία Ιμια». Δυνάμεις της αστυνομίας και του στρατού κινήθηκαν προς τις Καστανιές από όλη τη Βόρεια Ελλάδα, και από την Αθήνα έσπευσαν δυνάμεις των ΜΑΤ. «Γενικά ό,τι υπήρχε διαθέσιμο στην περιοχή έσπευσε αμέσως στις Καστανιές, ακόμα και συνάδελφοι εκτός υπηρεσίας έτρεξαν να μας βοηθήσουν», προσθέτει ο κ. Δερβεντλής.
Μέχρι να φτάσουν οι πρώτες ενισχύσεις, από τον στρατό ετέθη σε εφαρμογή η «επιχείρηση επιρροής», ή αλλιώς, «ψυχολογικός πόλεμος». Ενας εκπαιδευμένος διαπραγματευτής έσπευσε στην «καυτή ζώνη» και προσπάθησε να «χαλαρώσει» τους εξαγριωμένους διαδηλωτές καλώντας τους να ηρεμήσουν ώστε να βρεθεί λύση και να περάσουν λίγοι λίγοι, ειρηνικά στο ελληνικό έδαφος. Στην πραγματικότητα η «διαπραγμάτευση» είχε ως σκοπό να προλάβουν να φτάσουν από τα ενδότερα οι δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. και του στρατού, όπως και έγινε.
Κατά τις δώδεκα το μεσημέρι του Σαββάτου, είχαν φτάσει και αναπτυχθεί στο «σημείο μηδέν» αλλά και πίσω από τον φράχτη ισχυρές δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. και του στρατού. Χάρη στη γενναία αντίσταση των λίγων αστυνομικών και στρατιωτών, ο μεγάλος κίνδυνος, η μαζική, δηλαδή, παραβίαση των συνόρων αλλά και η εισβολή στο ελληνικό έδαφος χιλιάδων ανεπιθύμητων είχε περάσει, μα δεν είχε εκλείψει.
Κατά ομάδες οι μετανάστες από την τουρκική πλευρά άρχισαν να κινούνται δυτικά προς τον φράχτη της Νέας Βύσσας, και βόρεια προς το δάσος του χωριού Μαράσια, για να παρακάμψουν το οχυρωμένο πλέον οδόφραγμα του τελωνείου και να περάσουν. «Εκεί άρχισε ένας άλλος πόλεμος. Στα αριστερά μας εν τω μεταξύ είχε προλάβει να αναπτυχθεί, με βάση τον σχεδιασμό, δύναμη καταδρομέων που ήρθαν από τη Δράμα για να βοηθήσουν και πίσω από τον φράχτη αυξήθηκαν τα στρατιωτικά περίπολα και επιχειρούσαν άνδρες των ΜΑΤ για να εμποδίσουν ενδεχόμενη παραβίασή του».
Ολη τη νύχτα του Σαββάτου οι συμπλοκές στο οδόφραγμα του τελωνείου συνεχίζονταν αλλά πλέον η άμυνα των Ελλήνων φρουρών είχε καταστεί αδιαπέραστη και ο αιφνιδιασμός είχε αποτύχει.
«Την επομένη άλλαξαν τακτική. Εβαζαν μπροστά γυναικόπαιδα, πίσω έρχονταν τα τηλεοπτικά κανάλια, και παραπίσω με πέτρες, ξύλα και καπνογόνα με τα οποία τους εφοδίαζαν οι τουρκικές αρχές, μπουλούκια νεαρών, που επιχειρούσαν “γιουρούσια” σε όλο το μέτωπο, στο τελωνείο και στον φράχτη και νοτιότερα. Στο οδόφραγμα, πίσω από εμάς, επιχειρούσε ο γιγαντιαίος “Αίας”, η αντλία της πυροσβεστικής που εκσφενδόνιζε εναντίον των συγκεντρωμένων τόνους νερό και τους έκανε μούσκεμα. Ηταν ο φόβος και ο τρόμος τους γιατί όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από το μηδέν και γίνεσαι μούσκεμα, το μόνο που σκέφτεσαι είναι πώς θα αποφύγεις το βρέξιμο. Εκανε σπουδαία δουλειά αυτή η αντλία».
Ψεκασμός με χρώμα
Λίγο παρακάτω, και κατά μήκος του φράχτη, άλλη αυτοκινούμενη αντλία του στρατού ψέκαζε όσους πλησίαζαν το συρματόπλεγμα με υγρό χρώμα, σε μια κίνηση ενταγμένη επίσης στην «επιχείρηση επιρροής» και η οποία, όπως εξηγούσε στην «Κ» ο απόστρατος στρατηγός, εκπαιδευμένος σε τακτικές ψυχολογικού πολέμου Χρήστος Δρίβας, «προκαλεί πανικό στον αντίπαλο που δεν ξέρει τι συνέπειες θα έχει όταν το υγρό πέσει πάνω του, αλλά και φόβο αφού θα είναι σημαδεμένος ότι ενεπλάκη στα επεισόδια».
Από τη στιγμή κατά την οποία ο αιφνιδιασμός των πρώτων ωρών, λεπτών για την ακρίβεια, στο οδόφραγμα του τελωνείου είχε αποτραπεί, χάρη στη γενναία άμυνα των φρουρών της «προκάλυψης», και τα σχέδια θωράκισης του Εβρου ετέθησαν ακαριαία σε εφαρμογή, η μάχη «επί του πεδίου» είχε κριθεί, αν και για αρκετές νύχτες οι «ναυμαχίες» στο ποτάμι συνεχίζονταν.
Η καθοριστική κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας
Πίσω από την προκάλυψη στο ποτάμι, μια «αόρατη», ισχυρή αποτρεπτική δύναμη, χωρίς στολή και όπλα, αυτή της κοινωνίας ενεργοποιήθηκε ενστικτωδώς. Ανδρες, γυναίκες, παιδιά, υπερήλικες, προσέτρεξαν σε βοήθεια επιδεικνύοντας απαράμιλλο θάρρος και αίσθημα πατριωτισμού, παράγοντας αποφασιστικός στις κρίσιμες ώρες για την άμυνα στα σύνορα. Αγρότες με τρακτέρ περιπολούσαν τις νύχτες στο ποτάμι, ενημερώνοντας τις Αρχές για τις κινήσεις στην απέναντι όχθη.
Στο Δέλτα του Εβρου, ψαράδες και κυνηγοί με τις βάρκες (πλάβες) έλεγχαν τα γνωστά σε εκείνους περάσματα, γυναίκες μοίραζαν φαγητό σε στρατιώτες και συνοριοφύλακες, έραβαν και διένειμαν μάσκες, υπερήλικες συγκέντρωναν χρήματα για τις ανάγκες της θωράκισης των συνόρων, βοήθεια κατέφθανε από όλες τις γωνιές της Ελλάδας. Σε αυτή την έξαρση πατριωτικού ενθουσιασμού, δεν έλειψαν και κάποιες ακραίες συμπεριφορές μεμονωμένων ατόμων, που όμως δεν μπορεί να χαρακτηρίσουν το σύνολο.
Ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα
Ενα χρόνο μετά, η κοινωνία στον Εβρο βρίσκεται και πάλι στο «πόδι», για διαφορετικούς όμως, τώρα, λόγους. Η σχεδιαζόμενη επέκταση του κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης στο Φυλάκιο της Ορεστιάδας και η προσωρινή μεταφορά σε αυτό μερικών χιλιάδων παράτυπων μεταναστών, έχει δυναμιτίσει την ατμόσφαιρα. Από άκρη σε άκρη στον νομό οι κάτοικοι αντιδρούν, απειλώντας ότι θα εμποδίσουν την υλοποίηση του σχεδίου με κάθε μέσο.
Ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης έγινε αποδέκτης ακραίων αποδοκιμασιών, κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Ορεστιάδα, αντίδραση που αντανακλά το κλίμα μιας κοχλάζουσας κοινωνίας. «Δεν είμαστε όλοι που φωνάζουμε ακροδεξιοί, πρόκειται για ζήτημα εθνικής ασφάλειας, δεν το καταλαβαίνουν στην Αθήνα;», είπε στην «Κ» μια γυναίκα από τη Νέα Βύσσα της Ορεστιάδας, η κ. Φανή Μπαχαρίδου.
Η τουρκική προπαγάνδα
Ο επικοινωνιακός πόλεμος μαινόταν ταυτόχρονα με τις επίγειες συγκρούσεις στην όχθη του ποταμού. Η τουρκική προπαγάνδα που από την πρώτη στιγμή επιχείρησε να εμφανίσει τα ελληνικά σύνορα ως «ξέφραγο αμπέλι», όταν απέτυχε η εισβολή στο τελωνείο άλλαξε τακτική. Διοχέτευε σωρηδόν στο ψηφιακό σύμπαν, αλλά και στους ξένους δημοσιογράφους στα σύνορα, «ειδήσεις» και πληροφορίες που εμφάνιζαν τους Ελληνες περίπου ως δολοφόνους αμάχων. Στόχος ήταν να στραφεί εναντίον της Ελλάδας η διεθνής κοινή γνώμη, και ταυτόχρονα να εμφανιστεί η εισβολή ως μια αθώα προσπάθεια διέλευσης του Εβρου από κάποιους κατατρεγμένους, χωρίς να αναδειχθεί η εργαλειοποίηση των μεταναστών από το τουρκικό καθεστώς, κάτι που αντιλήφθηκαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες όταν τους πήγε ο κ. Μητσοτάκης στα σύνορα. Από ελληνικής πλευράς, όχημα του στρατού μετέδιδε μηνύματα με τηλεβόες κατά μήκος του φράχτη σε τέσσερις-πέντε γλώσσες, με τα οποία ενημερώνονταν οι μετανάστες ότι δεν μπορούν να περάσουν στο ελληνικό έδαφος και αν το επιχειρήσουν θα υποστούν τις συνέπειες. Στόχος ήταν να φτάσει το μήνυμα και στους χιλιάδες άλλους στα μετόπισθεν που πληροφορούνταν την κατάσταση από όσους είχαν καθηλωθεί στα σύνορα. Η Ελλάδα κέρδισε τη «μάχη του Εβρου» επί του εδάφους και η Τουρκία έχασε στο επίπεδο του γοήτρου. Τον γύρο του κόσμου έκαναν ρεπορτάζ, φορτισμένα περισσότερο με συναίσθημα και χωρίς τη συνολική εικόνα, αλλά και καταγγελίες ΜΚΟ με όχι κολακευτικά για την Ελλάδα σχόλια. Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι έστω και αυτές οι σκληρές και ενδεχομένως άδικες εικόνες, ωφέλησαν την ελληνική πλευρά από την άποψη ότι στον κόσμο των παράτυπων μεταναστών σχηματίστηκε η πεποίθηση ότι οι Ελληνες δεν αστειεύονται.
Πηγή: kathimerini.gr
