Μαύρη κορυφή για την Ελλάδα: Πρώτη στην Ευρώπη στην ανεργία των νέων

Σοκάρουν τα δεδομένα για την ανεργία τους νέους στη χώρα μας, καθώς όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η Ελλάδα παραμένει στη πρώτη θέση της σχετικής λίστας.

Συγκεκριμένα, η ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών στην Ελλάδα καταγράφει άνοδο της τάξης των 10 μονάδων, με αποτέλεσμα το ποσοστό να αγγίξει το 36,8%.

Συνολικά, η ανεργία στη χώρα μας έφτασε στο συνολικό 12,7%, κάτι που δείχνει άνοδο και εδώ σε σχέση με το 12,2% του Μαρτίου του 2022, αλλά και από το 12,5% του Φεβρουαρίου. Στη συνολική ανεργία, μας ξεπερνά μόνο η Ισπανία. Οι δύο χώρες είναι και οι μόνες που καταγράφουν διψήφιο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη.

Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat:

Και αναλυτικά:

Η χώρα μας είναι πρώτη στην Ευρώπη στην ανεργία των νέων, καταγράφοντας ποσοστό 36,8% τον Απρίλιο, από 26% τον Μάρτιο, 31,6% τον Φεβρουάριο και 34,4% τον Ιανουάριο.

Σε μέσους όρους τον Απρίλιο του 2022 το ποσοστό ανεργίας των νέων ήταν 13,9% τόσο στην Ε.Ε. όσο και στην Ευρωζώνη, μειωμένο σε σχέση με το προηγούμενο, 14%.

Κοινώς, η ανεργία των νέων στη χώρα μας, είναι 2,5 φορές πάνω σε σχέση με τον γενικό δείκτη. Όλα αυτά λίγο μετά το κάλεσμα του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, να αντιμετωπίσουν τη ζωή “πιο ολιστικά” και να εμπιστευτούν τον τόπο μας.

Η Eurostat υπολογίζει ότι τον Απρίλιο ο αριθμός των ανέργων στην Ευρωζώνη ανήλθε σε 11,2 εκατ., από 11, 3 τον προηγούμενο μήνα. Στην ΕΕ οι άνεργοι ήταν 13,3  εκατ., από 13, 4 τον προηγούμενο μήνα. Σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2021, η ανεργία μειώθηκε κατά 2,5 εκατομμύρια στην ΕΕ και κατά 2,2 εκατ. στη ζώνη του ευρώ.

Οσον αφορά την ανεργία των νεων στις ευρωπαϊκές οικονομίες, τον Απρίλιο του 2022, 2, 6 εκατομμύρια νέοι (κάτω των 25 ετών) ήταν άνεργοι στην ΕΕ, εκ των οποίων τα 2,1 εκατ. ήταν στην Ευρωζώνη.

Τον Απρίλιο του 2022, το ποσοστό ανεργίας των νέων ήταν 13,9% τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη, μειωμένο από 14,0% και στις δύο περιοχές τον προηγούμενο μήνα. Σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2022, η ανεργία των νέων μειώθηκε κατά 6.000 στην ΕΕ και κατά 1.000 στη ζώνη του ευρώ. Σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2021, η ανεργία των νέων μειώθηκε κατά 685.000 στην ΕΕ και κατά 555 χιλ. στη ζώνη του ευρώ.

Η αρνητική πρωτιά της Ελλάδας στην ανεργία των νέων έχει αίτια

Ως προς τα αίτια, όπως σημειώνεται στο Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου ΕΝΑ, η οικονομική ύφεση έπληξε πράγματι ιδιαίτερα τα παιδιά και τους νέους, κυρίως τα άτομα ηλικίας 15-24 ετών που εγκατέλειψαν ή αποκλείστηκαν από την εκπαίδευση, την απασχόληση και την κατάρτιση.

Το 2013, το ποσοστό των νέων στην Ε.Ε. που δεν είχαν πρόσβαση στα παραπάνω, ήταν μεγαλύτερο κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2009 (UNICEF, 2014). Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάστηκε μέσα σε μια πενταετία (15,5% το 2009 σε 28,1% το 2013).

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι και η πανδημική κρίση δεν έχει την ίδια επίπτωση σε όλες τις κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες. Οι επιπτώσεις της πανδημίας και των ασκούμενων πολιτικών έδειξαν ότι οι νέοι είναι περισσότερο ευάλωτοι από τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες στις κρίσεις και αυτό γιατί οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες φαίνεται να είναι οι χαμένοι κάθε αναπροσαρμογής σε περιόδους οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νέοι ήταν οι πρώτοι για τους οποίους εφαρμόστηκαν μορφές εργασίας χωρίς συλλογικές εξασφαλίσεις -όπως τα vouchers– οι πρώτοι για τους οποίους εφαρμόστηκε ο υποκατώτατος μισθός, οι πρώτοι που βρέθηκαν στο κάδρο της εσωτερικής υποτίμησης.

Όπως παρατηρείται στην έκθεση, ενώ σε αρκετά κράτη-μέλη η ανεργία των νέων ακολουθεί πτωτική τάση, στην Ελλάδα η ανεργία των νέων δεν ακολουθεί τη γραμμική πτωτική τάση της συνολικής ανεργίας ούτε του ευρωπαϊκού μέσου όρου αλλά κινείται σε αρκετά υψηλά επίπεδα κατά πολύ υψηλότερα και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, η ανεργία των νέων αποτελεί μία ξεχωριστή κατηγορία – φαινόμενο. Στην Ελλάδα, ο δείκτης ανεργίας των νέων ύστερα από το κορυφαίο 58,3% το 2013, παρουσίασε κι αυτός έντονη αποκλιμάκωση.

Ωστόσο, από το 2020 συνεχίζει να καταγράφει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στους νέους (34,3%) στην ΕΕ, ύστερα από την Ισπανία (38,3%) παρουσιάζοντας επιδείνωση σε σχέση με το 2019 (33,9%).

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι νέοι που δεν εργάζονται, δεν βρίσκονται στην εκπαίδευση ή σε κάποιας μορφής επιμόρφωση (ΝΕΕΤs) παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση, χωρίς ιδιαίτερες προοπτικές βελτίωσης.

Tο ποσοστό των νέων που δεν εργάζονται, δεν βρίσκονται στην εκπαίδευση ή σε κάποιας μορφής επιμόρφωση (ΝΕΕΤs) αφού άγγιξε το κορυφαίο 17,5% το 2013, ακολούθησε και αυτό γραμμική πτωτική τάση (πτώση 6,2 ποσοστιαίων μονάδων) συγκλίνοντας για πρώτη φορά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2019 (10,2%).

Έκτοτε, o δείκτης παρουσιάζει αντιστροφή τάσης και αύξηση ανερχόμενος σε 11,3%.

Λαμβάνοντας υπόψη τους παραπάνω δείκτες, το Ινστιτούτο ΕΝΑ επισημαίνει ότι μια σειρά πρόσφατων πολιτικών πρωτοβουλιών θέτουν επιπρόσθετα εμπόδια στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, όπως η κατάργηση της ελεύθερης πρόσβασης σε πανεπιστήμια με το απολυτήριο λυκείου (“πράσινες σχολές”) μέσω της επαναφοράς της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής του 10, που δίνει το δικαίωμα στα ιδρύματα να αποφασίζουν ad hoc για ακόμα υψηλότερη βάση, απειλώντας να οδηγήσει τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια σε συρρίκνωση.

Παράλληλα, περιορίζεται ο αριθμός των εισακτέων σε δημόσια πανεπιστήμια, αναστέλλεται η λειτουργία 38 νέων Τμημάτων σε 11 ΑΕΙ και εξισώνονται επαγγελματικά τα πτυχία των κολεγίων με εκείνα των ελληνικών ΑΕΙ. Αυτές οι εξελίξεις οδηγούν παραπάνω από 30.000 υποψηφίους εκτός δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Επίσης, καταργούνται τα διετή τμήματα των ΕΠΑΛ στα ΑΕΙ, τα οποία θεράπευαν την ανάγκη της εξειδίκευσης των μετα-λυκειακών ειδικοτήτων των ΕΠΑΛ, αναπτύσσοντας θεματικές που εκμεταλλεύονταν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών στις οποίες ιδρύθηκαν (π.χ. οινολογίας-αμπελουργίας, σε συνεργασία με τη Γεωπονική Σχολή του ΠΔΜ στη Φλώρινα).