Η βιολογία δίνει απαντήσεις

Το γενετικό υλικό όλων των ζωντανών οργανισμών είναι DNA. Στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς, όπως ο άνθρωπος, το DNA βρίσκεται κλεισμένο στον πυρήνα του κυττάρου. Για να εκφραστούν οι απαραίτητες πληροφορίες που περιέχει, δηλαδή να γίνουν πρωτεΐνες, πρέπει αυτές να φτάσουν στα ριβοσώματα που βρίσκονται έξω από τον πυρήνα, στο κυτταρόπλασμα. Για να συμβεί αυτό, η ζωή έχει εξασφαλίσει τη δυνατότητα να βγάζει μικρές «φωτοτυπίες» των πληροφοριών αυτών και να τις στέλνει στα ριβοσώματα, ούτως ώστε να διαβάζονται, να πραγματοποιείται η πρωτεϊνοσύνθεση. Στη συνέχεια, οι «φωτοτυπίες» αυτές καταστρέφονται μόλις πάψουν να είναι απαραίτητες. Οι «φωτοτυπίες» αυτές αποτελούν τα mRNA.

 Τα εμβόλια στηρίζονται στο έντιμο cheating που κάνουμε ενάντια στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Στην πραγματικότητα, ο οργανισμός σου είναι εφοδιασμένος με ειδικά κύτταρα που όχι μόνο καταστρέφουν τους ιούς και τα μικρόβια αν εισέλθουν στο εσωτερικό του, αλλά το κάνουν με εξειδικευμένο τρόπο και αφήνοντας πίσω τους την λεγόμενη «ανοσοβιολογική μνήμη». Όμως, για να καταπολεμήσουν τα λεμφοκύτταρά σου (ειδικά λευκά αιμοσφαίρια) κάτι εκείνη τη στιγμή, τους παίρνει καιρό να αναπτυχθούν, να εξειδικευτούν και να δράσουν και εν τω μεταξύ τα μικρόβια ή οι ιοί προλαβαίνουν να σου προκαλέσουν συμπτώματα και άλλες φορές να σε σκοτώσουν! Ωστόσο, τα ευχάριστα νέα είναι ότι παράλληλα αφήνουν πίσω τους μετά την ασθένεια ως backup μερικά που τα αποκαλούμε «λεμφοκύτταρα μνήμνης», που είναι ήδη εκπαιδευμένα να καταστρέφουν γρήγορα και αποτελεσματικά το μικρόβιο ή ιό για το οποίο φτιάχτηκαν, όταν αυτό ξαναμπεί. Για τον λόγο αυτό δεν αρρωσταίνεις δεύτερη φορά από ασθένειες που έχεις περάσει. Το μειονέκτημα της κατάστασης είναι ότι πρέπει να ασθενήσεις για να αποκτήσεις την ανοσία αυτή, αν φυσικά επιβιώσεις, αφού δεν είναι όλοι οι ιοί «γριπούλες». Έτσι, μπορείς να εισάγεις στον οργανισμό σου τους ιούς ή τα μικρόβια εξασθενημένα, ή νεκρά, ή τμήματά του, που τίποτα από αυτά δεν μπορεί να σου προκαλέσει την ασθένεια, ενώ παράλληλα το ανοσοποιητικό σου σύστημα τα αναγνωρίζει και με το πάσο του φτιάχνει τα λεμφοκύτταρα και τα αντισώματα που χρειάζεται και άρα το backup για προστασία από ‘κεί και πέρα.

Αν συνδυάσουμε τα δυο μικρο-μαθήματα βιολογίας είναι πανεύκολο να καταλάβεις πώς λειτουργούν! Τα mRNA εμβόλια δεν εισάγουν τον ιό, αλλά μια «φωτοτυπία» με τις οδηγίες μιας πρωτεΐνης του ιού που βρίσκεται στην εξωτερική του επιφάνεια. Πακετάρουμε την «φωτοτυπία» με λιπίδια, για να μη χαθεί και καταστραφεί. Επιπλέον, επειδή το αμπαλάζ αυτό μοιάζει πολύ με τις μεμβράνες των κυττάρων σου, είναι εύκολο να συνενωθούν και να ξεπακετάρουν το mRNA μέσα στο κυτταρόπλασμα. Συνεπώς, με το που την τσακώσουν τα ριβοσώματα ξεκινούν τη δουλειά της πρωτεϊνοσύνθεσης, σαν να ήταν δικιά τους και φτιάχνουν την πρωτεΐνη του ιού, η οποία θα βγει έξω από τα κύτταρά μας και θα παραμείνει εκεί, ενώ το μήνυμα της «φωτοτυπίας» θα αυτοκαταστραφεί. Έτσι, ο ανοσοποιητικός σου μηχανισμός, που είναι μανούλα στο να αναγνωρίζει ασυνήθιστα και ύποπτα στοιχεία χτυπάει συναγερμό και πραγματοποιεί την ανοσοβιολογική απόκριση που χρειάζεται, ούτως ώστε αφενός να τα καταστρέψει και αφετέρου να δημιουργήσει αντισώματα και λεμφοκύτταρα μνήμης. Αν τώρα ξανασυναντήσει αυτό το οποίο κατέστρεψε, δηλαδή την πρωτεΐνη του ιού – αυτή τη φορά πάνω σε πραγματικό ιό – θα το εξολοθρεύσει στο πιτς φυτίλι και δε θα προλάβει να σου κάνει ζημιά.

ΟΧΙ!!! Το RNA δε θα μπει στον πυρήνα των κυττάρων σου και ως «φωτοτυπία» δεν μπορεί να πειράξει το «επίσημο βιβλίο» DNA με κανένα τρόπο. Επίσης, όπως αναφέρθηκε, μετά από λίγο καταστρέφεται.

Αρχικά , συγχαρητήρια που θυμάσαι τους ρετροϊούς από τη Βιολογία! Θα πρέπει όμως να θυμάσαι επίσης, ότι οι ρετροϊοί είναι μια κατηγορία ιών που έχουν για γενετικό υλικό RNA και για τον λόγο αυτό ακριβώς διαθέτουν ένα ένζυμο που κάνει αυτή την ασυνήθιστη για τα κύτταρα δουλειά. Δηλαδή, ενώ πάντα το DNA δίνει RNA, στους ρετροϊούς συναντάμε και το αντίθετο, δηλαδή το RNA δίνει DNA. Επειδή όμως πρόκειται για μια όντως ασυνήθιστη δουλειά, οι ιοί παρόλο που πάντα βρίσκουν ό,τι χρειάζονται μέσα στα κύτταρα που παρασιτούν, εντούτοις οι συγκεκριμένοι είναι αναγκασμένοι να κουβαλάνε μαζί τους αυτό το ένζυμο που λέγεται «αντίστροφη μεταγραφάση». Γιατί ακριβώς αποκλείεται να το βρουν μέσα στα ανθρώπινα – και όχι μόνο – κύτταρα! Άρα η πιθανότητα να γίνει το RNA του εμβολίου DNA και να σε μεταλλάξει σε ήρωα της Marvel είναι μηδενική.

Ας ξεκινήσουμε με το ότι υπάρχουν πρωτόκολλα ασφαλείας που τηρούνται, βασισμένα τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη. Αν αυτό σε βρίσκει ακόμα επιφυλακτικό, τότε απλώς σκέψου ότι καμία μεγάλη φαρμακοβιομηχανία δε θα έθετε σε ρίσκο το όνομα – και κατ’ επέκταση τα κέρδη της – λανσάροντας ένα μη ασφαλές προϊόν. Επιπλέον, η τεχνική είναι ακαδημαϊκά γνωστή και επιτυχής εδώ και 30 χρόνια, απλώς μέχρι τώρα δεν εφαρμόστηκε σε εμβόλια ευρείας χρήσης γιατί «βόλευαν» οι παλιές τεχνικές. Γενικώς, οι διαδικασίες έρευνας, παραγωγής και δοκιμής είναι τέτοιες που όταν δεν υπάρχει ιδιαίτερη βιασύνη παίρνει αρκετό χρόνο λόγω γραφειοκρατίας, χρηματοδότησης και περιορισμένο αριθμό εθελοντών/-τριών που θα δοκιμαστεί το προΐόν πριν την αδειοδότηση. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις πως και οι τρεις λόγοι δεν παρακαμφθηκαν, απλώς επισπεύθηκαν και ενισχύθηκαν, λόγω κατάστασης που ταλαιπωρεί ολόκληρο τον κόσμο: διαδικασίες σε προτεραιότηρα, περισσότερα χρήματα προς επένδυση (σιγουρότερο κέρδος σε σχέση με εμβόλιο μη έκτακτης κατάστασης) και πολλά άτομα-εθελοντές με συνεχή μελέτη της πορείας της ασθένειας ανά τον κόσμο. Τελικά, τα στοιχεία ήδη δείχνουν ότι πρόκειται για μια απολύτως ασφαλή διαδικασία με εξαιρετική αποτελεσματικότητα της τάξης άνω του 90%, μεγαλύτερη και από τα «συνηθισμένα» εμβόλια που ξέρουμε. Οι δε παρενέργειες – αν υπάρξουν – είναι τοπικές, περιορισμένες, δε σχετίζονται σε καμία περίπτωση με τη νόσο και δεν μπορούν να εμφανιστούν μετά από πολλά χρόνια, όπως έχουν αφήσει να εννοηθεί διάφορες φωνές. Τέλος, επειδή τα εμβόλια δεν είναι καραμέλες για τον λαιμό, για να τις παίρνουμε από τα περίπτερα, αλλά πραγματοποιούνται στα εμβολιαστικά κέντρα από εξειδικευμένο προσωπικό που παίρνει πάντα ιατρικό ιστορικό, αν για κάποιο λόγο άτομο ανήκει σε ομάδα που δεν κρίνεται ασφαλές να εμβολιαστεί (π.χ. άτομα με πρόβλημα στη λειτουργία του ανοσοποιητικού) απλώς δε θα εμβολιαστεί.

Ακριβώς για αυτό που αναφέρεται στο τέλος της προηγούμενης απάντησης. Για να φτάσουμε την λεγόμενη «ανοσία αγέλης», δηλαδή για να προστατεύουμε όχι μόνο τους εαυτούς μας αλλά και τους υπόλοιπους συνανθρώπους γύρω μας από την ιική μετάδοση, υπολογίζεται ότι χρειαζόμαστε ένα 70% του πληθυσμού να αποκτήσει ανοσία. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με δυο τρόπους: (α) φυσικός τρόπος: να ξαμοληθεί ο κόσμος, να κολλήσουν όσα άτομα είναι να κολλήσουν, να αρρωστήσουν όσα είναι να αρρωστήσουν και να πεθάνουν όσα είναι να πεθάνουν, πράγμα που δοκιμάστηκε σε κάποιες χώρες με πολύ αργά αποτελέσματα και με απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και (β) τεχνητός τρόπος: να εμβολιαστούμε. Αν δε φτάσουμε ένα τέτοιο ποσοστό τότε το πρόβλημα της μετάδοσης συνεχίζει να υπάρχει και άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί, είτε από επιλογή είτε από ανάγκη, έχουν μεγάλες πιθανότητες να κινδυνεύσουν να νοσήσουν ή και να χάσουν τη ζωή τους. Αν εμβολιαστούμε όμως, όχι μόνο δε νοσούμε από την ασθένεια, αλλά ταυτοχρόνως δε μεταδίδουμε*. Συνεπώς, ας το σκεφτούμε διπλά, γιατί ακόμα και αν έχεις τη «βεβαιότητα» ότι δε θα νοσήσεις σοβαρά, την ίδια στιγμή μπορεί να το μεταδίδεις, ενδεχομένως χωρίς καν να το γνωρίζεις. Άρα, αν εμβολιαστείς δεν προστατεύεις μόνο εσένα αλλά και τα αγαπημένα σου πρόσωπα που είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να εμβολιαστούν, είτε έτυχε να πέσουν στο 5% του εμβολιασμού που δεν τους δημιούργησε για κάποιο λόγο την ανοσολογική μνήμη που θα έπρεπε. Μαζί πρέπει να σκεφτούμε πώς θα φτάσουμε και θα ξεπεράσουμε το 70% και όχι πως θα ρίξουμε την ευθύνη στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτή τη φορά δε μας παίρνει άλλωστε!

 Αν μετά από όλα αυτά έχεις απορίες, φρόντισε είτε να τις λύσεις από έγκυρες επιστημονικές πηγές, ή απλώς εμπιστεύσου την ίδια επιστήμη που σε έσωσε από την ιλαρά, την ευλογιά ή τα συμπτώματα του AIDS. Αν πάλι έχεις πραγματικές αποδείξεις για κάτι από όλα αυτά ότι δε λειτουργεί, τότε μπορείς να παραθέσεις τα επιστημονικά άρθρα που έχεις βρει και τα σημεία που σε προβληματίζουν γιατί μόνο έτσι προχωράει και εξελίσσεται η επιστήμη: με καλύτερη επιστήμη και όχι με την προσωπική άποψη, τις εικασίες ή το κουτσομπολιό. Και για το τέλος σκέψου: ακόμα κι αν δεν ξέρεις ακριβώς πώς ακριβώς λειτουργεί το κινητό, η τηλεόραση ή το αεροπλάνο, την επόμενη φορά που θα πας ταξίδι, θα ζητήσεις άραγε να σου κάνουν μηχανολογική ανάλυση για να αγοράσεις το εισιτήριό σου;

*Edit: Όπως ανέφεραν πολύ εύστοχα δυο βιολογοfriends, δεν πρέπει να υπάρξει η παρανόηση ότι αν εμβολιαστεί κανείς πετάει τη μάσκα το επόμενο δευτερόλεπτο και δε νοιάζεται για την πορεία των πραγμάτων. Φυσιολογικά, όταν έχουμε αποκτήσει κύτταρα μνήμης η λεγόμενη «δευτερογενής ανοσοβιολογιξη απόκριση» γίνεται ταχύτατα και άρα μειώνει κατά πολύ τον χρόνο που κουβαλάμε τον ιό, για να τον μεταδίδουμε. Αλλά αυτό είναι κάτι που προς το παρόν πρέπει να μας βρει συγκρατημεν@ς, ειδικά αν πάρουμε υπόψιν ένα περίπου 5% ατόμων που πιθανώς να μην αναπτύξουν κύτταρα μνήμης όπως θα ήταν αναμενόμενο. Σε κάθε περίπτωση, θα παρακολουθήσουμε την πορεία των πραγμάτων και ακόμα και μετά τον εμβολιασμό θα ακολουθήσουμε τις οδηγίες που θα μας δοθούν από το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.