ΑΡΘΡΟ
Του Γ.Κ. Χατζόπουλου
Τ. Λυκειάρχη
(συνέχεια από το προηγούμενο)
Και δεν έφτανε αυτή η δυστυχία, ήρθε και ο πόλεμος του ‘40. Τα παραγωγικά νιάτα της Πλατανιάς έσπευσαν στο κάλεσμα της πατρίδας για τη λευτεριά. Δυσκόλεψε η καλλιέργεια της γης. Η φτώχεια μεγάλωσε. Και δεν έφτανε μόνο αυτό. Ήρθαν και οι άκαπνοι αιμοσταγείς Βούλγαροι και επιδόθηκαν στον αφελληνισμό της περιοχής: τρομοκρατία, εκφοβισμός, ξυλοδαρμοί, δήμευση αγαθών. Για να αποφύγουν τον θάνατο από την πείνα οι Πλατανιώτες ανέβαιναν στο Δρυμότοπο (Οβατζίκ), διασχίζοντας το βουνό, όπου ανταλλάσσανε χρυσαφικά και την προίκα τους με λίγες πατάτες, σπάνια και φασόλια. Και το χειρότερο ακολούθησαν δολοφονίες αθώων νέων Πλατανιωτών. Η παραφροσύνη ολίγων ανεγκέφαλων Ελλήνων άλειψε βούτυρο στο ψωμί των κατακτητών. Έκαναν τη δήθεν επανάσταση, την εξέγερση ή το κίνημα, όπως με καυχησιά ονόμασαν εκείνην την παράφρονα κίνησή τους.
Άλλο που δεν ήθελαν οι Βούλγαροι. Δεκαπέντε Πλατανιώτες, στο άνθος της ηλικίας τους, χωρίς να φταίνε σε τίποτε σφάχτηκαν από τους Βουλγάρους αφήνοντας πίσω τους χήρες και ορφανά. Ο Βούλγαρος φρούραρχος της Δράμας Στραχίνωφ εκδήλωσε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο το μίσος του. Έδεσε πίσω από το αυτοκίνητό του το νεαρό Δ. Παρτσαλίδη από τον Πρινόλοφο και τον έσυρε μέχρι τον σιδηροδρομικό σταθμό. Φρικτός θάνατος από τα χέρια ενός ορθόδοξου χριστιανού. Και το κακό συνεχίσθηκε. Η παραφροσύνη που δέρνει τους Έλληνες τους οδήγησε στον αδελφοκτόνο διχασμό. Η Πλατανιά έκλαψε και πάλι τα παιδιά της. Πέντε νέοι έχασαν τη ζωή τους αφήνοντας πίσω τους χήρες και ορφανά.
Δεν λύγισαν όμως οι Πλατανιώτες. Ανέσυραν τις δυνάμεις τους και πάλεψαν με τη γη. Λίγα χρόνια αργότερα άρχισαν να στέλνουν τα παιδιά τους με τις χίλιες δυο στερήσεις στο Γυμνάσιο και ύστερα στο Πανεπιστήμιο. Μέχρι τώρα η Πλατανιά ανέδειξε: έναν καθηγητή Πανεπιστημίου, 15 δασκάλους, 32 καθηγητές, 10 γιατρούς, 2 φαρμακοποιούς, 3 δικηγόρους, μία εισαγγελέα, 5 οικονομολόγους, 3 μηχανικούς, 20 αστυνομικούς, γυμναστές κ.ά. ειδικότητες.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω την ακόλουθη πρόταση – εισήγηση: Ανάμεσα στους επιστήμονες συγκαταλέγονται οι: Κώστας Σαββουλίδης και Κώστας Καλαϊτζίδης. Εισηγούμαι να δοθεί το όνομά τους σε δρόμους της Πλατανιάς.
Μαύρα σύννεφα στην οικονομία. Ο καπνός, μονοκαλλιέργεια παύει να είναι εμπορεύσιμος. Και τότε αρχίζει η ξενιτιά. Γερμανία, Βέλγιο, Αυστραλία, Βραζιλία υποδέχονται τα νιάτα της Πλατανιάς.
Οι φάμπρικες της Γερμανίας και τα ορυχεία του Βελγίου δοκιμάζουν τις αντοχές των νέων, που άφησαν πίσω τους ανήμπορους γονείς και ανήλικα τέκνα, που τα φόρτωσαν στους έχοντες ανάγκη από βοήθεια γονείς.
Μετανάστευση. Ευλογία την είπαν κάποιοι. Άλλοι την είπαν κατάρα. Το δίκιο με το μέρος και των δυο.
Οι νοικοκύρηδες πρόκοψαν. Κάνανε οικονομίες. Αγόρασαν καινούργια σπίτια. Ελάχιστοι γύρισαν στην Πλατανιά. Άλλοι τράβηξαν για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Δράμα, την Καβάλα. Η Πλατανιά άρχισε να συρρικνώνεται. Σε Αθήνα, Θεσ/κη και Γερμανία ίδρυσαν Συλλόγους. Είναι αναπόφευκτο. Οι ξενιτεμένοι έχουν ανάγκη από συσπείρωση. Τους τρώει η νοσταλγία, το νόστιμον ήμαρ.
Κι από εκεί στέλνουν μηνύματα ή όταν μπορούν έρχονται προσκυνητές στα άγια χώματα. Οι στίχοι του ποιητή Αντρέα Κάλβου δεν θα χάσουν ποτέ την επικαιρότητά τους.
Ας μη μου δώσει η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα.
(συνεχίζεται…)
Το κείμενο αποτελεί την ομιλία του κ. Χατζόπουλου στην εκδήλωση «Η Πλατανιά στο βάθος των αιώνων. Ο πολιτισμός και η ιστορία της», η οποία πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Σχολείου Πλατανιάς στις 28 Αυγούστου 2021.
