Σίγουρα, κάποιες από τις διατροφικές μας συνήθειες θα μπορούσαν να διορθώθουν, αλλά υπάρχει μία που σχεδόν κάνεις από εμάς δεν μπορεί να φανταστεί ότι θα εγκαταλείψει ποτέ: να ξεκινάς τη μέρα με ένα υπέροχο φλιτζάνι καφέ. Για να λέμε την αλήθεια, η υπόσχεση ενός ωραίου φλιτζανιού -είτε κρύου είτε ζεστού – και η ορμή της καφεΐνης από αυτό είναι σχεδόν η μόνη κινητήρια δύναμη που μας κάνει να σηκωνόμαστε κάποια πρωινά από το κρεβάτι. Συνήθως πίνουμε τουλάχιστον ακόμα έναν πριν από το μεσημέρι, και ίσως άλλη μία δόση -και ίσως ακόμη μία- ανάλογα με την ημέρα.
Μερικές φόρες ίσως και να ξεπερνάς τα 5-6 φλιτζάνια καφέ ή καφεϊνούχων ποτών την ημέρα, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πόση καφεΐνη είναι υπερβολική. Σίγουρα, το σώμα σου πιθανώς θα στο πει μέσω νευρικότητας ή δυσκολιών στον ύπνο… αλλά υπάρχει ένα ακριβές όριο στο οποίο η κατανάλωση καφεΐνης γίνεται τοξική;
Για να μάθουμε λεπτομέρειες σχετικά με το ενδεχόμενο δηλητηρίασης από καφεΐνη, ακούσαμε τον Edward Boyer, MD, PhD, ιατρό επειγόντων περιστατικών με εξειδίκευση στην ιατρική τοξικολογία στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο.
Ευαισθησία στην καφεΐνη έναντι δηλητηρίασης από καφεΐνη
Κατ’ αρχάς, αξίζει να γνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύ των σημείων ευαισθησίας στην καφεΐνη και της τοξικότητας πλήρους κλίμακας. «Μια κακή αντίδραση στην καφεΐνη θα περιλάμβανε νευρικότητα, καθώς και υπερένταση και αυξημένη ούρηση», λέει ο Dr. Boyer. Η δηλητηρίαση από καφεΐνη, από την άλλη πλευρά, «χαρακτηρίζεται από έναν -συχνά δραματικά- αυξημένο καρδιακό ρυθμό, πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση, εμετό και επιληπτικές κρίσεις».
Πιθανότατα θα έχεις μια ιδέα για το πόση καφεΐνη μπορείς να ανεχτείς μέσω δοκιμής και λάθους. Ωστόσο, η πραγματική δηλητηρίαση από καφεΐνη απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. «Συμβαίνει όταν κάποιος παίρνει υπερβολική ποσότητα καφεΐνης σε σύντομο χρονικό διάστημα», συνεχίζει ο Dr. Boyer. «Όποιος έχει κρίση μετά από χρήση καφεΐνης είναι σοβαρά άρρωστος και πρέπει να αξιολογηθεί αμέσως».
Πόση καφεΐνη μπορεί να είναι τοξική
Ο Dr. Boyer λέει ότι μερικές ελαφρυντικές περιστάσεις θα υπαγορεύσουν το ενδεχόμενο δηλητηρίασης από καφεΐνη. «Η ποσότητα καφεΐνης που μπορεί να είναι τοξική εξαρτάται από το πόσος χρόνος χρειάστηκε για να καταπιεί κάποιος την καφεΐνη, την ανοχή στην ουσία και άλλους παράγοντες», λέει. «Τα νεότερα άτομα και εκείνα που έχουν περιορισμένη ανοχή διατρέχουν επίσης κίνδυνο δηλητηρίασης από καφεΐνη».
Όσον αφορά τους ακριβείς αριθμούς, ο FDA σημειώνει ότι οι τοξικές επιδράσεις εκδηλώνονται συνήθως με την ταχεία κατανάλωση περίπου 1.200 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ποσότητα καφεΐνης στο ρόφημα της επιλογής μας θα ποικίλλει με βάση πολλούς παράγοντες συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της μεθόδου παρασκευής και της θερμοκρασίας του νερού.
Ωστόσο, κατά μέσο όρο, μπορείς να προβλέψεις ότι θα προσλαμβάνει περίπου τις ακόλουθες ποσότητες ανά μερίδα:
Παρασκευασμένος καφές: 96 χιλιοστογραμμάρια
Εσπρέσο: 64 χιλιοστογραμμάρια
Στιγμιαίος καφές: 62 χιλιοστογραμμάρια
Επιπλέον, ο συνηθισμένος καφές δεν είναι η μόνη πηγή καφεΐνης που μπορεί να πιεις σε μια δεδομένη ημέρα. Ο ντεκαφεϊνέ καφές περιέχει επίσης ίχνη καφεΐνης, περίπου 15 χιλιοστόγραμμα ανά φλιτζάνι. Το λευκό, το πράσινο και το μαύρο τσάι περιέχουν από 14 έως 62 χιλιοστόγραμμα ανά μερίδα, ενώ το τσάι χωρίς καφεΐνη μπορεί να περιέχει έως και 12 γραμμάρια καφεΐνης ανά μερίδα. Στη συνέχεια, υπάρχουν τα ενεργειακά ποτά, τα οποία συνήθως περιέχουν 80 έως 150 χιλιοστόγραμμα καφεΐνης.
Αξίζει να κάνεις κάποιες νοητικές πράξεις για να δεις πόση καφεΐνη καταναλώνεις σε μια δεδομένη ημέρα για να διασφαλίσεις ότι οι συνήθειές σου παραμένουν σε ένα υγιές εύρος. «Ορισμένες αρχές [συμπεριλαμβανομένου του FDA] συνιστούν στα άτομα να περιορίζουν την πρόσληψη καφεΐνης στα 400 χιλιοστόγραμμα την ημέρα», μοιράζεται ο Dr. Boyer. Φυσικά, αυτό το όριο θα ποικίλλει ανάλογα με το πόσο καλά ανέχεσαι την καφεΐνη.
Συμπέρασμα
Ο Dr. Boyer σημειώνει ότι η δηλητηρίαση από καφεΐνη έχει γίνει πιο συχνή τα τελευταία χρόνια, ιδίως λόγω της αυξημένης κατανάλωσης ενεργειακών ποτών υψηλής περιεκτικότητας σε καφεΐνη και συμπληρωμάτων καθαρής καφεΐνης. Ωστόσο, δεν είναι όλα καταδικασμένα: «Η σοβαρή δηλητηρίαση από καφεΐνη, η οποία μπορεί να είναι θανατηφόρα, παραμένει ασυνήθιστη», σημειώνει. Σύμφωνα με στοιχεία από την Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής, την τελευταία δεκαετία έχουν αναφερθεί λιγότεροι από τρεις δωδεκάδες θάνατοι από δηλητηρίαση από καφεΐνη. Επιπλέον, η άμεση ιατρική αντιμετώπιση κατά την έναρξη της δηλητηρίασης από καφεΐνη -που σηματοδοτείται από μαζική αύξηση του καρδιακού ρυθμού, εμετό και επιληπτικές κρίσεις- προσφέρει ιδιαίτερα ευνοϊκά αποτελέσματα.
Αν παρουσιάσεις κάποιο σύμπτωμα που σχετίζεται με την πρόσληψη καφεΐνης -ή αν συνειδητοποιήσεις ότι μπορεί να ακροβατείς λίγο πιο κοντά στο ανώτατο ημερήσιο όριο των 400 χιλιοστογραμμαρίων- ίσως αξίζει να μειώσεις τις γουλιές που καταναλώνεις.
ξύπνημα με ένα ωραίο, αχνιστό φλιτζάνι καφέ είναι ένα πρωινό τελετουργικό που αγαπήθηκε σε όλο τον κόσμο και συμβαίνει καθημερινά σχεδόν σε κάθε σπίτι. Είναι όμως το καλύτερο πράγμα για το στομάχι και τον εγκέφαλο σου το να πίνεις κάποιο καφεϊνούχο ρόφημα πρωί-πρωί; Αν συνηθίζεις να καταναλώνεις τον καφέ σου αμέσως μόλις σηκωθείς από το κρεβάτι, δηλαδή με άδειο στομάχι, ίσως να πρέπει να επανεξετάσεις τον χρόνο κατανάλωσης του αγαπημένου σου ροφήματος για να αποφύγεις τους πόνους στην κοιλιά και το επιπλέον άγχος.
«Ο καφές μπορεί να διεγείρει την παραγωγή στομαχικού οξέος, το οποίο μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές ή συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης -δηλαδή καούρας», λέει η Christina Manian, RDN. «Ο καφές μπορεί επίσης να διεγείρει την παραγωγή κορτιζόλης, μιας ορμόνης του στρες στο σώμα. Ενώ κάποια ποσότητα κορτιζόλης είναι σημαντική για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, της αρτηριακής πίεσης και του μεταβολισμού, οι υπερβολικές ποσότητες για μεγάλες χρονικές περιόδους μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρταση, μη ρυθμισμένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε διαβήτη και απώλεια οστικής πυκνότητας». Δεν είναι ιδανική συνήθεια, ειδικά αν το πρωί είναι ήδη μια αγχωτική στιγμή της ημέρας για σένα.