Αλλαγές στον τρόπο εκλογής Προέδρων και συμβουλίων στις δημοτικές κοινότητες

ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ (2024-2028) ΚΑΙ ΤΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ (2019-2023)

Αλλαγές στον τρόπο εκλογής Προέδρων και συμβουλίων στις δημοτικές κοινότητες έφερε το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις», το οποίο ψηφίστηκε από τη Βουλή τη Μεγάλη Εβδομάδα και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ την Μ. Πέμπτη 13 Απριλίου 2023.

Ειδικότερα προβλέπεται ότι από τις προσεχείς δημοτικές εκλογές τριμελές συμβούλιο θα έχουν οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από 201 κατοίκους και άνω. Σήμερα αυτό ισχύει για τις κοινότητες με πάνω από 300 κατοίκους. Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από 201 έως 300 κατοίκους, που επηρεάζονται από τη ρύθμιση είναι συνολικά 723.

Σύμφωνα με όσα πλέον ισχύουν:

Οι δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό έως 200 κατοίκους διοικούνται από τον Πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας, ενώ µε πληθυσμό άνω των 201 κατοίκων διοικούνται από τον Πρόεδρο του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας.

Το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από:

α) τρία µέλη, σε δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό από 201 έως 2.000 κατοίκους,

β) πέντε µέλη, σε δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό από 2.001 έως 10.000 κατοίκους,

γ) 11 µέλη, σε δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους και

δ) 15 µέλη, σε δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό από 50.001 κατοίκους και άνω.

Σε άλλο άρθρο του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου προβλέπεται ότι ο Πρόεδρος δημοτικής κοινότητας με πληθυσμό έως 300 κατοίκους και τα συμβούλια των δημοτικών κοινοτήτων με πληθυσμό από 301 έως 2000 κατοίκους θα εκλέγονται σύμφωνα με τα εκλογικά αποτελέσματα της συγκεκριμένης δημοτικής κοινότητας, ανεξάρτητα αν είναι μέρος του συνδυασμού του επιτυχόντος Δημάρχου ή όχι. Οι έδρες των συμβούλων κατανέμονται αναλογικά στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές στη συγκεκριμένη δημοτική κοινότητα και σύμφωνα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε αυτήν. Πρόεδρος του τριμελούς συμβουλίου είναι ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού στη δημοτική κοινότητα που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης.

Στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από 2.001 κατοίκους και άνω στις οποίες συγκροτούνται (ανάλογα με τον μόνιμο πληθυσμό κάθε δημοτικής κοινότητας) πενταμελή, ενδεκαμελή και δεκαπενταμελή συμβούλια, Πρόεδρος ορίζεται ο πρώτος σε σταυρούς σύμβουλος του συνδυασμού του Δημάρχου, καθώς σύμφωνα με την νομοθεσία ο συνδυασμός του Δημάρχου λαμβάνει τα 3/5 του συμβουλίου αυτών των δημοτικών κοινοτήτων.

Επίσης ο νέος νόμος περιλαμβάνει ειδική ρύθμιση για την εκλογή Προέδρου συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων με ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 που λήγει η τρέχουσα δημοτική περίοδος.

Η διάταξη συνιστά συμμόρφωση με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε ως αντισυνταγματικές διατάξεις σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης του Προέδρου των δημοτικών κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων με ορισμό του συμβούλου του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού. Με τη νέα διάταξη επανέρχονται σε ισχύ οι ρυθμίσεις που προβλέπουν την εκλογή του Προέδρου της δημοτικής κοινότητας από το σύνολο των μελών του συμβουλίου μεταξύ των δύο πρώτων συμβούλων των δύο πρώτων κατά σειρά εκλογής συνδυασμών.

Αυτό σημαίνει ότι σε όσες κοινότητες άνω των 300 κατοίκων ο πρόεδρος δεν εκλέχτηκε σε συνδυασμό που συγκέντρωσε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, θα πρέπει να γίνει ειδική συνεδρίαση του συμβουλίου κοινότητας για να εκλεγεί εκ νέου ο Πρόεδρός του.

Ενημέρωση από την ΚΕΔΕ για τις αλλαγές

Ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με την εκλογή Προέδρων δημοτικών κοινοτήτων κατά τη νέα δημοτική περίοδο (2024-2028), καθώς και για την εκλογή Προέδρων συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο (2019-2023) εξέδωσε η ΚΕΔΕ.

Σε αυτό αναφέρονται τα εξής:

Α. 1.ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΕΩΣ 200 ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ

Στις δημοτικές κοινότητες µε πληθυσμό έως και 200 κατοίκους στη νέα δημοτική περίοδο, Πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που συγκέντρωσε κατά την αρχική ψηφοφορία στη δημοτική κοινότητα την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων (άρθρο 30 παρ.1 του Ν.4804/2021, όπως αντικαταστάθηκε με αρθ. 37 παρ.3 του Ν.5043/2023, σε συνδυασμό με άρθρο 18 παρ.1 του ιδίου Νόμου).

2. ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΠΟ 201 ΕΩΣ 2.000 ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ

Πρόεδρος του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας από 201 έως 2.000 κατοίκους στη νέα δημοτική περίοδο ορίζεται ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού στη δημοτική κοινότητα που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του (άρθρο 79 παρ.1 του Ν. 3852/2010 όπως αντικαταστάθηκε με άρθρο 37 παρ.1 του Ν.5043/2023, σε συνδυασμό με άρθρο 18 παρ.1 του ιδίου Νόμου).

3. ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΝΩ ΤΩΝ 2.000 ΚΑΤΟΙΚΩΝ

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ 4804/ 2021

Διότι με το άρθρο 37 παρ.2 του Ν.5043/2023 εισάγεται διάταξη μόνο σχετικά με την κατανομή των εδρών του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, σύμφωνα με την οποία: «Στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των 2.001 κατοίκων, ο συνδυασμός του επιτυχόντος Δημάρχου λαμβάνει τα τρία πέμπτα (3/5) του συνόλου των εδρών των συμβούλων σε κάθε δημοτική κοινότητα και οι επιλαχόντες συνδυασμοί λαμβάνουν τα δύο πέμπτα (2/5)».

Β. Με το Άρθρο 10 του Ν. 5043/2023 εισάγεται διάταξη για την εκλογή προέδρων στα συμβούλια των δημοτικών κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο (δηλ. έως την 31.12.2023) με τίτλο: «Ειδική ρύθμιση για την εκλογή Προέδρου συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων για τη δημοτική περίοδο έως τις 31.12.2023 – Προσθήκη άρθρου 79Α στον Ν.3852/2010».

Στη διάταξη αυτή προβλέπεται ότι εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την έναρξη ισχύος του Ν.4043/2023 ήτοι από 13.4.2023, το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας συνέρχεται σε ειδική συνεδρίαση, για να εκλέξει τον Πρόεδρό του. Πρόεδρος του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας άνω των 300 κατοίκων εκλέγεται, µε ψηφοφορία από το σύνολο των µελών του οικείου συμβουλίου και για το σύνολο της δημοτικής περιόδου, ο σύμβουλος ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του, µε τη διαδικασία που αναλυτικά περιγράφεται στην παρ. 1Β.

Στην περίπτωση, όμως, που συνδυασμός πλειοψήφησε στη δημοτική κοινότητα µε ποσοστό μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50%), ο πρώτος σε σταυρούς υποψήφιος σύμβουλός του αναδεικνύεται Πρόεδρος του συμβουλίου της εν λόγω δημοτικής κοινότητας, χωρίς να απαιτείται η εκλογική διαδικασία της παρ. 1β.

Η διάταξη αυτή συνιστά συμμόρφωση με τη υπ’ αριθ 283/2023 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές οι διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 9 του Ν.4623/2019, σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης του Προέδρου των δημοτικών κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων με ορισμό του συμβούλου του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού.